آیا ترامپ به نفت عراق چشم دوخته است؟
دونالد ترامپ کوتاه مدتی پس از آغاز به کار رسمی در پست ریاست جمهوری امریکا گفت: باید راهی برای تحت کنترل قرار دادن نفت عراق وجود داشته باشد
دونالد ترامپ کوتاه مدتی پس از آغاز به کار رسمی در پست ریاست جمهوری امریکا گفت: باید راهی برای تحت کنترل قرار دادن نفت عراق وجود داشته باشد.
دونالد ترامپ رییس‌جمهور ایالات متحده امریکا، دوره ریاست جمهوری خود را با اظهارات جنجالی در زمینه”تحت کنترل قرار دادن نفت عراق” آغاز کرد. او علاوه بر این، جهت متوقف‌ساختن اقدامات انجام گرفته در زمینه تغییرات اقلیمی وارد عمل شد. در این مقاله به بررسی تاثیر دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ بر صنعت سوخت‌های فسیلی خواهیم پرداخت.
دونالد ترامپ یک روز پس از آغاز به‌کار رسمی در پست ریاست جمهوری، طی سخنانی در دفتر سازمان«سی آی ای» گفت: باید راهی برای تحت کنترل‌قرار دادن نفت عراق وجود داشته باشد.
دونالد ترامپ یک روز پس از آغاز رسمی پست ریاست جمهوری، در لینگلی ایالت ویرجینیا پشت تریبون رفته و سخنرانی کرد. ترامپ از خودش به عنوان شخص ثالث نام برده و خطاب به کارکنان «سازمان سیا» گفت: هیچ‌کس به اندازه”دونالد ترامپ” به مسایل جامعه اطلاعاتی امریکا و سیا علاقه‌مند نیست. سازمان سیا، برای هیچ‌کس بجز ترامپ وجهه‌ی قدرتمندی ندارد.
این‌طور که پیداست، ترامپ در مورد تاریخ امریکا نیز از دیدگاه‌های مشابهی برخوردار است. بویژه در دوره‌هایی به پیروزی همیشگی امریکا تاکید می‌کرد. ترامپ این‌بار با بیان اینکه امریکا دیگر قادر نیست به پیروزی دست پیدا کند، اظهارات تعجب‌آوری را در مورد نفت عراق عنوان کرد. وی گفت:«همواره می‌گویم که ما باید نفت را در دست داشته باشیم.» این جمله از رویکرد مداخله‌گرایانه بارزتری نسبت به آنچه که ترامپ در دوره تبلیغات انتخاباتی‌اش عنوان کرده بود، برخوردار است. این وضعیت، نشان می‌دهد، همانند آنچه که بسیاری از رای‌دهندگان انتظارش را داشتند، احتمال بازگشت امریکا به رویکرد مداخله‌گرایانه در سیاست خارجی‌اش کم می‌باشد.
ترامپ گفت:« اگر کنترل نفت را در دست بگیریم، احتمالاً مسئله‌ای به نام داعش نخواهیم داشت. چرا که از ابتدای امر این تماماً منبع درآمد این سازمان تروریستی بوده است.» ترامپ در میان لبخندهای تعجب‌زده حضار، گفت:« شاید در این زمینه شانس دیگری داشته باشیم.»
واکنش عرصه سوخت‌های فسیلی
به عقیده گولتین کوکسال:« کسی نمی‌داند که ترامپ چه‌کار خواهد کرد. حتی خود او.» کوکسال، رییس ۸۶ ساله«کارتل پت» است. او همچنین صاحب این کارتل فعال در زمینه نفت و گاز طبیعی در ترکیه است. کوکسال به رغم فعالیت ۴۳ ساله این شرکت در منطقه نفتی Chia Surkh در شمال عراق، از رویکرد خونسردانه‌ای پیروی می‌کند. این شرکت در حال حاضر سعی دارد در کرکوک یک میدان نفتی خریداری کند.
جریان‌های تغییر
کمتر از یک ماه از آغاز به کار دونالد ترامپ در پست ریاست جمهوری امریکا سپری می شود. ولی از هم اکنون تغییرات جدی و مهمی به مورد اجرا درآمده است. امضای فرمان منع ورود مهاجران و مسلمانان به خاک امریکا، جنجالی‌ترین اقدام ترامپ به شمار می‌رود، که موجی از اعتراضات جهانی را برانگیخته است.
یکی دیگر از تغییرات جالب توجه ترامپ در سایت اینترنتی کاخ سفید انجام شد. بخش تغییرات اقلیمی در این سایت حذف شد. این نیز حامیان محیط زیست را وارد عمل ساخت. صنایع نفت و گاز از این اقدام به عنوان یک”نشانه” برداشت کردند. افزوده‌شدن بخش دیگری به این سایت تحت عنوان طرح انرژی “ابتدا امریکا”( که به شرح اولویت‌های دولت جدید می‌پردازد) یکی دیگر از اقدامات جالب ترامپ به شمار می‌رود. این طرح در واقع نفت امریکا را در درجه اول اهمیت قرار می‌دهد. این طرح از سوی حامیان محیط زیست که معتقدند، امریکا را کم‌اهمیت جلوه می‌دهد، مورد انتقاد قرار گرفته است.
در رابطه با این موضوع نیز گفته شد:«ترامپ، در زمینه قطع وابستگی به اوپک و کشورهایی که با رویکردی خصمانه به ما نزدیک می‌شوند، مصمم است. در عین حال، به عنوان بخشی از استراتژی مان برعلیه تروریزم، برای توسعه روابط مان با متفقین مان در کشورهای حوزه خلیج فارس تلاش خواهیم کرد.»
انتصاب رکس تیلرسون، رییس هیئت مدیره و مدیر ارشد اجرایی سابق ابرشرکت«اکسان‌موبایل» به پست وزارت امور خارجه امریکا، یکی از دیگر نشانه‌های تمایل دولت ترامپ به توسعه حوزه نفوذ خود در داخل صنعت سوخت‌های فسیلی به شمار می‌رود.
از سر بازکردن
این اظهارات در جایی دیگر می‌تواند منجر به مشاجره شود. ولی کارشناسان ترجیح می‌دهند این اظهارات را نادیده بگیرند. به عقیده«تسوتانا پاراسکوف» یکی از تحلیل‌گران شرکت مشاورتی دیورجنت، امریکا در کوتاه‌مدت قادر به تامین نفت مورد نیاز خود از منابع اوپک نخواهد بود. به گفته پاراسکوف حتی اگر این هدف امکان‌پذیر باشد، تحقق آن آسان نخواهد بود. او می‌گوید: عربستان سعودی و ونزویلا دو کشور مهم صادرکننده نفت به امریکا، در زمینه این اقدام ترامپ نگران‌اند.
اگر وضعیت این‌گونه باشد، وزیر نفت عربستان سعودی این موضوع را به خوبی مخفی کرده است. خالد الفالح، خونسردانه می‌گوید که کشورش با کسی دشمنی ندارد. ولی آیا در مورد«اوپیک» چه فکر میکنند؟ به گفته خالد الفالح، انسان‌ها قدرتی هستند که برای بقای اوپیک تلاش میکنند.
حامیان محیط زیست نیز به طور کلی متفاوت فکر میکنند و احتمالاً منظور الفالح در کاربرد کلمه “انسان‌ها” حامیان محیط زیست نیست. خالد الفالح می‌گوید که بی‌صبرانه در انتظار همکاری با ریک پری وزیر انرژی جدید امریکا بوده و از تیلرسون، وزیر امور خارجه امریکا با تمجید و ستایش نام می‌برد. به گفته الفالح، تیلرسون یکی از صلاحیت‌دارترین مقام‌هایی است که با او سر و کار خواهم داشت.
رکس تیلرسون، رییس هیئت مدیره و مدیر ارشد اجرایی سابق ابرشرکت«اکسان‌موبایل» در تاریخ اول فوریه به پست وزارت امور خارجه امریکا منصوب شد.
ارطغرل تونجر، یکی از اعضای هیات مدیره شرکت پخش فراورده‌های نفتی”آیتمیز” نیز انتخاب تیلرسون به پست وزارت امور خارجه امریکا را اقدامی مثبت از جنبه صنعت نفت، می‌خواند.
تونجر طی سخنانی در یکی از برنامه‌های کانال تی آر تی ورلد در خصوص آینده صنعت نفت امریکا در دوره ترامپ، گفت:«می‌دانیم که وزیر خارجه ترامپ، رییس سابق شرکت اکسان موبایل می‌باشد. (ارطغرل تونجر، کارفرمایی است که نیم قرن در عرصه صنعت نفت ترکیه از جمله ۳۳ سال خدمت در شرکت موبایل اویل فعالیت کرده است. وی بسیار واضح و روشن می‌گوید: از این‌رو باید صادقانه بگویم که فکر نمی‌کنم تصمیمات ترامپ شرکت‌های نفت و گاز را در جهت منفی تحت تاثیر قرار دهد.)
اگرچه ترامپ با طرح”ابتدا امریکا” در دل حامیان محیط زیست و مخالفین مداخلات نظامی و تهاجمی امریکا در خارج از کشور، ترس و واهمه ایجاد کرده، ولی صنعت نفت به طرز عجیبی در قبال این موضوع سکوت اختیار کرده است.
به گفته تونجر نرخ رو به افزایش نفت برنت دریای شمال که در کم‌ترین سطح خود در تمامی دوره‌ها سیر می‌کند، می‌تواند به مثابه تشویقی برای سرمایه‌گذاری‌های جدید باشد. به عقیده تونجر، به رغم بالا بودن هزینه استخراج گاز صخره‌ای امریکا، افزایش قیمت نفت می‌تواند تولید در راستای تخمین‌های دولت ترامپ را افزایش دهد.
شک و تردید نخست وزیر عراق
«تی آر تی ورلد» به دنبال پاسخی است برای سوال”سرانجام تهدید به دست‌گرفتن نفت عراق توسط ترامپ چه خواهد شد؟” ترامپ در حین سخنرانی در مقر«سی آی ای» خطاب به حضار گفت:«غنیمت از آنِ کسی است که پیروز می‌شود.»
تونجر می‌گوید:«این مفهوم گستاخانه و استعمارگرایانه نوین، عملاً امکان‌پذیر نیست.» به عقیده تونجر، چیزی به عنوان به دست گرفته‌شدن صنعت نفت عراق توسط امریکا وجود ندارد. نفت عراق به مردم این کشور تعلق دارد.
کوکسال نیز دارای دیدگاهی مشابه است. او با لبخندی بر لب می‌گوید که این اقدامی نیست که با گفتن “من نفت عراق را خواهم گرفت” عملی شود. به نظر او این تنها یک آرزو است.
مهم‌تر اینکه، این‌طور به نظر می‌رسد که گویی دولت عراق در این زمینه نظری ندارد. حیدر العبادی نخست وزیر عراق، علاوه بر تاکید به اینکه نفت عراق”جزو دارایی‌های عراقی‌ها” می‌باشد، ترجیح داده تا با کمال خونسردی به اظهارات ترامپ پاسخ دهد. عبادی طی سخنانی در تاریخ ۲۵ جنوری اعلام کرد که گفته‌های ترامپ چندان واضح نیست. معلوم نیست که از سال ۲۰۰۳ سخن می‌گوید و یا اینکه منظورش ممانعت از دست‌یابی تروریست‌ها به نفت عراق است.
عبادی بدون ارایه جزئیات می‌گوید که پیام رییس‌جمهور جدید امریکا کاملاً متفاوت است. او تاکید می‌کند که از ترامپ در خصوص ادامه کمک‌های امریکا به عراق و حتی افرایش آنها ضمانت گرفته است.
تونجر نیز معتقد است روسیه، امریکا، بریتانیا و فرانسه هر کدام برای جغرافیای خاورمیانه که یک منطقه استراتژیک به شمار می‌رود، نقشه‌هایی دارند. به عقیده تونجر، ترکیه نیز به عنوان یکی از کشورهایی که در خاورمیانه واقع شده، می‌خواهد کشوری باشد که در این منطقه حرفی برای گفتن دارد. توجر در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا رابطه‌ای بین اشغال عراق با نفت این کشور وجود داشت یا خیر؟ گفت:«این تنها علت نبود، ولی قدرت نفتی عراق به خودی خود علت مهمی به شمار می‌رفت.»
تاکنون جزئیات این موضوع مشخص نشده، ولی آنچه قطعیت دارد، اینست که بخش نفت و گاز که در حال حاضر از جایگاه قدرتمندی برخوردار است، نقش موثری در سیاست‌گذاری‌های خارجی و داخلی دولت جدید امریکا ایفا می‌کند. ترامپ از هم‌اکنون با مقاوت در جبهه‌های مختلفی مواجه شده و سیاست‌هایش در عرصه انرژی می‌تواند زمینه نارضایتی وسیعی را در داخل این عرصه نیز ایجاد کند.
نویسنده: ملیس علمدار خبرنگار TRT World
