آیا ترامپ تسلیم طالبان شد؟
توافقنامه امریکا و طالبان با اشاره مبهم به «نقشه راه آینده سیاسی افغانستان» هنوز هم نقشی را برای حکومت منتخب فعلی تضمین نمی‌کند و تنها خواستار «حکومت جدید اسلامی پسا-حل و فصل افغانستان» است.
در اواسط ماه فبروری، با تکمیل شدن مذاکرات با طالبان، «تام مالینوسکی» نماینده دموکرات در کانگرس به طور مستقیم از مایک پمپئو وزیر امور خارجه امریکا پرسید: آیا آتش‌بس جدید، حکومت افغانستان را که بخشی از گفت‌وگوها نبود، متعهد به آزادی زندانیان طالبان می‌کند؟
پمپئو در جریان رفت و آمد به کنفرانس امنیتی مونیخ، پاسخ داد، نخیر. اما در نهایت، توافقنامه این کار را انجام داد. نه تنها این، بلکه طالبان توانستند از جانب امریکا – بدون مشورت با حکومت افغانستان – تعهدی بگیرند که کابل را مجبور به آزادی ۵ هزار زندانی طالبان در بدل فقط ۱ هزار اسیر نیروهای امنیتی افغانستان کند. آزادی نامتناسب قرار بود به تاریخ ۱۰ مارچ اتفاق افتد که انتظار می‌رفت گفت‌وگوهای صلح میان‌افغانی نیز آغاز شود؛ گفت‌وگوهایی که امریکا پافشاری دارد اصلی‌ترین بخش این توافق است.
اکنون امتیاز دقیقه نودی ایالات متحده مذاکرات صلح را که متوقف مانده، تهدید به نابودی می‌کند. روز چهارشنبه، طالبان پیشنهاد رییس جمهور اشرف غنی را در مورد آزادی ۱ هزار و ۵۰۰ زندانی پیش از گفت‌وگوها رد کردند. آن‌ها می‌گویند پیش از شروع گفت‌وگوها، تمام ۵ هزار زندانی باید آزاد شود.
از نظر برخی منتقدان توافقنامه صلح ایالات متحده و طالبان مانند مالینوسکی، این امتیاز بیانگر نقص عمیق در توافقنامه بود که در نهایت می‌تواند افغانستان را پس از ۱۸ سال هزینه و خونریزی بی‌حد و حصر امریکایی‌ها، به طالبان بسپارد؛ شکستی که می‌تواند الگویی برای شورش‌های ضد امریکا در سراسر جهان باشد.
رایان کروکر سفیر اسبق امریکا در افغانستان می‌گوید: «شما نمی‌توانید بیشتر از این حکومت افغانستان را تضعیف کنید. موافقت با آزادی زودهنگام زندانیان به نمایندگی از حکومت افغانستان و بدون مشورت با حکومت، تضعیف و ناتوان‌سازی بیشتر حاکمیت آن‌ها است. کاری که شما نمی‌خواهید انجام دهید، گذاشتن ۵ هزار جنگجو در میدان نبرد، قبل از حتی آغاز گفت‌وگوهای (صلح)، است».
از زمان امضای این توافقنامه در ۲۹ فبروری، طالبان اظهار داشتند که آن‌ها جنگ علیه نیروهای ملی افغانستان را خاتمه نمی‌دهند و ده‌ها حمله جدید علیه مردم افغانستان راه‌اندازی کردند، حتی در صورت جلوگیری از حمله به نیروهای امریکایی.
مورگان اورتاگوس یکی از سخنگویان وزارت خارجه (امریکا) در بیانیه‌ای به تاریخ ۱۰ مارچ، سردرگمی در داخل حکومت افغانستان و خشونت از سوی طالبان را علت تأخیر در گفت‌وگوهای صلح دانست. غنی و عبدالله عبدالله رقیب سیاسی‌اش هر دو مراسم تحلیف انجام دادند. اما اورتاگوس به اختلافات موجود در مبادله زندانیان اشاره‌ای نکرد.
اورتاگوس گفت: «در حالی که آمادگی‌ها برای گفت‌وگوهای میان‌افغانی جریان درد، بحران انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان تشکیل تیم مذاکره کننده ملی را به تأخیر انداخت. رییس جمهور غنی به ما گفت با داکتر عبدالله و دیگر رهبران افغانستان مشاوره می‌کند و یک تیم فراگیر را در روز‌های آینده اعلان خواهد کرد. چالش‌های دیگر هنوز باقی است. سطح فعلی خشونت‌ها از سوی طالبان غیرقابل پذیرش است. ما تأیید می‌کنیم طالبان گام‌هایی را برای توقف حملات علیه ایتلاف و در شهرها برداشته است. اما آن‌ها افغان‌های زیادی را در حومه شهر می‌کشند. این باید تغییر کند».
وزارت امور خارجه (امریکا) برای ابراز نظر در مورد تبادل زندانیان پاسخ نداد، اما به گفتۀ یک مقام سابق منطقه‌ای که از گفت‌وگوها آگاهی دارد، اعتقاد بر این است که این امتیاز آخرین پیشنهاد از سوی زلمی خلیلزاد نماینده ویژه امریکا به طالبان و متحدان پاکستانی‌اش باشد که تهدید به تغییر رویکرد شان می‌کنند و برنامه خروج دونالد ترامپ را به خطر می‌اندازند.
مالینوسکی می‌گوید: «این امر برای من معتبرترین توضیحات است. این معنی ندارد که پمپئو به من دروغ بگوید. تصور من این است که او به همین سادگی می‌تواند بگوید: من نمی‌توانم به این سئوال پاسخ دهم چون توافقنامه نهایی نشده است. اما وی از راه خود خارج شد و گفت: من به شما اطمینان می‌دهم این امر نیست».
به دنبال توافقنامه ۲۹ فبروری، ترامپ با ملا عبدالغنی برادر معاون سیاسی گروه طالبان تیلفونی صحبت کرد. سپس، ترامپ آن را «گفت‌وگوی خوب» خواند و بنا بر گزارش‌ها به دنبال فشار آوردن بر اشرف غنی بود. غنی در ابتدا پیروی از توافق آزادی زندانیان را رد کرد؛ توافقی که بخشی از آن نبود.
رویترز در اوایل هفته جاری گزارش داد كه غنی در ازای تأیید امریكا از مراسم تحلیفش كه خلیلزاد در آن شركت كرده بود، با آزادی برخی زندانیان طالبان موافقت کرده است.
با این وجود، توافقنامه امریکا و طالبان با اشاره مبهم به «نقشه راه آینده سیاسی افغانستان» هنوز هم نقشی را برای حکومت منتخب فعلی تضمین نمی‌کند و تنها خواستار «حکومت جدید اسلامی پسا-حل و فصل افغانستان» است.
برخی منتقدان توافقنامه مانند حسین حقانی سفیر سابق پاکستان می‌گوید، این توافق پر از نقص است – به شمول امتیاز اصلی طالبان که اجازه نخواهند داد القاعده به افغانستان بازگردد.
وی می‌گوید: «تمام چیزی که طالبان به آن متعهد شده‌اند اجازه ندادن به القاعده و دیگر گروه‌ها به داشتن قلمرو، تحت کنترول آن‌ها است. آن‌ها (طالبان) همواره می‌توانند بگویند که قلمروی وجود دارد که ما کنترول نمی‌کنیم».
پمپئو در بیانیه‌ای از همکاری‌های غنی استقبال کرد. وی گفت: «ایالات متحده با آگاهی از آرزوی مردم افغانستان برای صلح، برای دستیابی به توافق طرفین کار می‌کند و در تلاش برای هدایت همه طرف‌ها به سمت آن هدف، استوار خواهد ماند».
