آیا داعش شاخه خراسان چین را هدف قرار می‌دهد؟
داعش شاخۀ خراسان احتمالاً با انتقام به ترویج روایاتی برای ارعاب چین ادامه خواهد داد. این گروه همچنین به تشویق و ترغیب جدایی جنبش اسلامی ترکستان شرقی از طا-لبان تلاش خواهد کرد تا آن‌ها را استخدام کند
نویسنده: نودربک سولیف
منبع: دیپلمایت
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
به تاریخ ۸ اکتوبر، یک انتحارکننده مسجد شیعیان را در ولایت کندز افغانستان هدف قرار داد. این حمله بیش از ۷۰ تن را کشت و بیش از ۱۴۰ تن دیگر را زخمی کرد. داعش شاخه خراسان در اعلامیه‌ای مسئولیت این حمله را به دوش گرفت. گروه تروریستی داعش انتحارکننده را «محمد الاویغوری» معرفی کرد و گفت این حمله هم «رافضی‌ها» را هدف قرار داد و هم حکومت طا-لبان را، زیران آن‌ها به درخواست چین برای اخراج اویغورها از افغانستان پاسخ مثبت داده‌اند.
حمله داعش علیه اقلیت‌های قومی و مذهبی چیز تازه‌ای نیست و چنین حملات بیشتر برای تحریک جنگ‌های فرقه‌ای و تضعیف حکومت طا-لبان صورت می‌گیرد. با این حال، تلاش آشکار این گروه برای توجیه هدف قرار دادن جامعه اقلیت شیعه در افغانستان با لفاظی در مورد چین و اویغورها غیرعادی و گیج کننده است. یک تحلیل و بررسی نشان می‌دهد که داعش شاخه خراسان در نظر دارد محوریت استراتژی خود را نسبت به چین از آنچه قبلاً ارزیابی می‌شد، تغییر دهد و از وضعیت نسبتاً غیرتحریک‌آمیز به سمت موضع عملی‌تر حرکت کند. علاوه بر این، به نظر می‌رسد که داعش تصمیم طا-لبان را برای اخراج شبه‌نظامیان اویغور فرصتی قرار داده تا خود را محافظان جدید اویغورها جا بزند و از این شبه‌نظامیان در صفوف خود استقبال کند.
با برجسته کردن دخالت اویغورها در حمله علیه شیعیان، داعش شاخه خراسان پیام مهمی را به مخاطبان مورد نظر خود ارسال می‌کند: چین، طالبان و وابسته‌های سابق اویغور.
رویکرد «دشمنی غیرمستقیم» داعش شاخه خراسان
داعش با نشان‌دادن این امر که این گروه اکنون دارای اعضای اویغور، با انگیزه و آموزش دیده‌اند تا جان خود را برای آرمان خود فدا کنند، نگرانی‌های پکن را ناشی از افغانستان تشدید کرده است. چین برای اولین بار در جولای ۲۰۱۴ توجه هستۀ مرکزی داعش را به خود جلب کرد، زمانی که ابوبکر البغدادی رهبر کشته‌شدۀ این گروه، چین را از جمله کشورهای میدان جنگ برای «جهاد» نام برد. یک سال بعد، داعش از اعدام یک گروگان چینی به همراه یک شهروند ناروی در سوریه خبر داد. این گروه همچنین مسئولیت قتل دو معلم چینی ربوده‌شده را در ماه می ۲۰۱۷ در پاکستان بر عهده گرفت. با این حال، از آن زمان تاکنون، فعالیت‌های ضد چینی داعش تا حد زیادی به گسترش تهدیدات تبلیغاتی پراکنده آنلاین و درخواست برای اقدام محدود شده است.
در حالی که انگیزه‌های مختلفی می‌تواند وجود داشته باشد، دو عامل اصلی ممکن بتواند کمبود لفاظی متمرکز بر چین و اویغور را در تبلیغات داعش در گذشته توضیح دهد. نخست، از آنجایی که چین در هیچ کمپاین نظامی ضد داعش در افغانستان، عراق یا سوریه شرکت نکرده بود، احتمالاً داعش پکن را کم‌تر تهدیدکننده می‌دانست. در عوض، جنگ علیه نیروهای ایتلاف غربی را در اولویت قرار داده بود.
دوم، هم داعش و هم داعش شاخه خراسان در سربازگیری از اویغورها در مقایسه با رقبایش مانند القاعده، کاملاً ناموفق بوده‌اند. هرچه اعضای اویغور بیشتر باشد، تبلیغات ضد چین و طرف‌داری اویغورها بیشتر خواهد بود. با توجه به تمایل آشکار چین به تعامل با طا-لبان، به نظر می‌رسد داعش و شاخۀ خراسان آن اکنون در نظر دارد چین را در فهرست «دشمن اول» خود قرار دهد. حمله کندز در انتقام از تمایل طا-لبان برای مهار شبه‌نظامیان اویغور به درخواست چین، نشان‌دهندۀ این مدعا است.
داعش شاخه خراسان امیدوار به رانده‌شدن جنبش ترکستان شرقی توسط طالبان
غیابت علنی جنگجویان اویغور در تبلیغات داعش شاخه خراسان در گذشته بیشتر منعکس‌کننده این حقیقت است که این گروه در سربازگیری از میان اویغورها در مقایسه با جنبش اسلامی ترکستان شرقی ناکام بوده است.
حمله کندز در لحظه حساس روابط طا-لبان-جنبش اسلامی ترکستان شرقی صورت گرفت. طا-لبان در پاسخ به درخواست‌های مکرر چین برای قطع رابطه با جنبش اسلامی ترکستان شرقی، به تازگی اعلان کرد که بسیاری اعضای این جنبش به خواست خود افغانستان را ترک کرده‌اند. با این حال، هنوز مشخص نیست که چه تعداد جنگجوی اویغور ممکن این کشور را ترک کرده باشند. گزارش‌ها حاکی است که طا-لبان جنگجویان اویغور را از بدخشان به سایر مناطق، از جمله ولایت ننگرهار انتقال داده‌اند. این امر بدین معنی است که آن‌ها هنوز در افغانستان حضور دارند.
دورنما
با تسخیر کابل از سوی طا-لبان، رقابت داعش شاخه خراسان و طا-لبان وارد مرحله جدیدی شده است. حمله کندز از طریق اویغور و لفاظی علیه چین، مظهر ناامیدی فزایندۀ این گروه از تعامل دیپلماتیک و اقتصادی در حال تحول پکن با طا-لبان است. برای داعش شاخه خراسان، حکومت قوی‌تر طا-لبان به معنی چالش جدی بیشتر علیه بلندپروازی‌های این گروه و بقای آن در افغانستان است. دخالت رو به رشد چین در افغانستان پسا-طا-لبان باعث دشمنی بیشتر داعش و شاخۀ خراسان آن خواهد شد.
داعش شاخۀ خراسان احتمالاً با انتقام به ترویج روایاتی برای ارعاب چین ادامه خواهد داد. این گروه همچنین به تشویق و ترغیب جدایی جنبش اسلامی ترکستان شرقی از طا-لبان تلاش خواهد کرد تا آن‌ها را استخدام کند. در بدترین سناریو، این گروه حتی ممکن به پرسونل و تأسیسات چین در افغانستان و پاکستان حمله کند.
