آیا طا-لبان در قدرت می‌مانند؟
روسیه نیز نسبت به طا-لبان محتاط است و این امر را که آیا پویایی حکومت آن‌ها ممکن ناخواسته سیاست اسلام‌گرایی را در آسیای میانه و بخش‌های روسیه تقویت کند یا خیر، محاسبه می‌کند
نویسنده: سیدافتخار احمد
منبع: دیپلمات
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
پس از تصرف کابل به تاریخ ۱۵ اگست، سه هفته طول کشید تا طا-لبان حکومت موقت را اعلان کنند. اعضای رادیکالتر تمام پست‌ها را در آنچه جدال بر سر قدرت با سایر رهبران به نظر می‌رسید، حفظ کردند. حکومت از نظر جنسیت، قومیت، مذهب و دیدگاه‌های سیاسی کاملاً انحصاری است.
وقتی طا-لبان برای اولین بار در سال ۱۹۹۶ به قدرت رسیدند، از حمایت نسبی مردم برخوردار بودند. اما آن‌ها نتوانستند قدرت را به مدت طولانی در اختیار داشته باشند و پس از حمله ۹/۱۱ سپتمبر، با حمله به رهبری ایالات متحده سرنگون شدند.
در مقایسه با اولین دوره طا-لبان در قدرت و به رغم فساد گسترده دولت اشرف غنی و ناکامی آن‌ها برای پیشرفت مطلوب، عموم مردم افغانستان هیچ علاقه‌ای به بازگشت دوباره طا-لبان به قدرت از خود نشان ندادند.
این بار، طا-لبان ظاهراً با حمایت کم‌تر داخلی کنترول کابل را به دست گرفتند و با شرایط جامعه جهانی مواجه هستند. در جریان روند خروج ایالات متحده، طالبان با سرعت خیره‌کننده کابل را تسخیر کردند که موجب تعجب و حیرت بسیاری، از جمله خودشان شد. این تحولات، ناگهان طا-لبان را با واقعیت سخت اداره یک کشور در شرایط بسیار محدود روبرو کرد، و این سئوال را پیش آورد که آیا آن‌ها قادرند فقط با تکیه به نیروی نظامی در قدرت بمانند یا خیر.
اقتصاد: عامل تعیین‌‌کننده
شاید بزرگ‌ترین چالش طا-لبان اقتصاد است. پس از به قدرت رسیدن طا-لبان، شرکای توسعه‌ای افغانستان روابط شان را قطع کردند و نهادهای اقتصادی بین‌المللی و کمک‌کننده محدویدت‌هایی را بالای افغانستان اعمال کردند. به رغم رشد سریع اقتصاد در یک دهه گذشته، افغانستان در ایجاد اقتصاد ملی خودکفا ناکام شد. حدود ۸۰ درصد بودجه سالانه آن به ایالات متحده و دونرهای خارجی وابسته است.
۱۰ میلیارد‌ها دالر ذخایر بانک مرکزی افغانستان به دست ایالات متحده و برخی کشورهای غربی است. وزیر خزانه‌داری امریکا قبلاً اعلان کرده است که هیچ برنامه‌ای برای آزادی این ذخایر ندارد.
بانک مرکزی افغانستان ظرفیت چاپ اسعار را ندارد. این بانک ۲ میلیارد افغانی را از یک شرکت اسعار پولندی تا اگست ۲۰۲۱ و ۱۰۰ میلیارد دیگر را از یک شرکت فرانسوی در سال آینده انتظار داشت. این تحویل‌ها با روی‌کار آمدن طا-لبان در بلاتکلیفی قرار گرفت.
طالبان توانایی پرداخت معاش کارمندان دولت را ندارند. مردم پول نقد ندارند و قیمت مواد اولیه سر به فلک کشیده است.
آیا چین و پاکستان می‌توانند طا-لبان را نجات دهند؟
با وجود انزوای جهانی طا-لبان، پاکستان و چین برای نجات آن‌ها پا پیش گذاشته‌اند. هر دو کشور کمک‌های اضطراری فراهم کردند و از جامعه جهانی خواستند با آن‌ها تعامل کند.
طا-لبان به پاکستان نزدیک است و یک وسیله مهم برای حفظ منافع جیواستراتژیک‌اش در منطقه. بنابر این، این به نفع پاکستان است تا به هر شکل ممکن آن‌ها را در قدرت حفظ کند. با این حال، به رغم حمایت فعال، پاکستان خطر به رسمیت شناختن طا-لبان را که ممکن منجر به انزوای جهانی اسلام‌آباد شود، به جان نخرید. دولت پاکستان همچنان نگران تحریک طا-لبان پاکستان است که چندین حمله را در پاکستان انجام داده است.
همانند پاکستان، چین فروماندگی خود را دارد. پکن نگران سرمایه‌گذاری و منافع تجاری‌اش در منطقه است، اما در عین حال، نگران تقویت جنبش ترکستان شرقی نیز می‌باشد.
روسیه نیز نسبت به طا-لبان محتاط است و این امر را که آیا پویایی حکومت آن‌ها ممکن ناخواسته سیاست اسلام‌گرایی را در آسیای میانه و بخش‌های روسیه تقویت کند یا خیر، محاسبه می‌کند.
وخیم‌شدن وضعیت اقتصادی و چالش‌های حکومت‌داری در افغانستان ممکن تنش‌‌های داخلی را در ماه‌های آینده تقویت کند. در هفته‌های آینده، داعش شاحه خراسان ممکن حملات را علیه حکومت سرپرست طا-لبان افزایش دهد، درست همان‌طور که طالبان با حکومت تحت حمایت غرب انجام دادند.
با این حال، طی ۲۰ سال گذشته، نیروهای غربی از جمهوری اسلامی افغانستان حفاظت کردند – یک دولت نسبتاً میانه‌رو اما اسلامی. طا-لبان این نسخه اسلامی را شکست داد و داعش-شاخه خراسان حتی افراطی‌تر است.
سرنوشت ناگوار مردم افغانستان این است که در غیاب لیبرال دموکرات‌ها یا نیروهای چپ، گروه‌هایی حتی افراطی‌تر در حال ظهور هستند تا برای قدرت رقابت کنند.
یادداشت: آرای مطرح شده در مطالب مربوط نویسنده بوده و الزاماً دیدگاه خبرگزاری دید نیست.
