آیا طا-لبان می‌توانند جلو حملات از خاک افغانستان را بگیرند؟
طا-لبان دیگر بزرگ‌ترین گروه شبه‌نظامی در افغانستان نیستند. آن‌ها حکومت افغانستان هستند. آن‌ها علاوه بر مقابله با تمام مشکلات حاکم بر افغانستان به عنوان یک منزوی در صحنه بین‌المللی، باید با مشکل شورشیان خود نیز دست و پنجه نرم کنند
ملا هبت‌الله آخوندزاده رهبر عالی طا-لبان به تاریخ ۶ جولای گفت از خاک افغانستان برای حمله به کشورهای دیگر استفاده نخواهد شد و از کشورهای دیگر خواست که در امور افغانستان مداخله نکنند. این اظهار نظر یک روز پس از آن مطرح شد که گزارش‌ها مبنی بر شلیک راکت از خاک افغانستان به شهر ترمذ ازبیکستان منتشر شد. امری که دشواری عمل به تعهد حاکمان افغانستان را منعکس می‌کند.
آخوندزاده در سخنرانی پیش از تعطیلات عید قربان گفت: ما به همسایگان خود، منطقه و جهان اطمینان می‌دهیم که اجازه نخواهیم داد کسی از خاک ما برای تهدید امنیت سایر کشورها استفاده کند. ما همچنین از کشورهای دیگر می‌خواهیم که در امور داخلی ما دخالت نکنند.
یک روز پیش از آن، وزارت خارجه ازبیکستان اعلام کرد پنج راکت که احتمالاً از افغانستان شلیک شده، به شهر ترمذ اصابت کرده است. هیچ یک از موشک‌ها منفجر نشد و تلفات جانی در پی نداشت، اما چهار خانه آسیب دید و راکت پنجم در زمین فوتبال فرود آمد. این وزارت گفته است که برای بررسی این رویداد با طا-لبان همکاری می‌کند.
با توجه به این که مقامات ازبیکستان روابط عملی و صمیمانه‌ای با طا-لبان دارند، محتمل‌ترین عامل حمله اخیر گروه داعش شاخه خراسان است، اگرچه تا کنون مسئولیت آن را بر عهده نگرفته است.
با این حال، در ماه اپریل داعش مسئولیت حمله موشکی به یک واحد نظامی ازبیکستان در نزدیکی ترمذ را بر عهده گرفت که دولت ازبیکستان به شدت آن را رد کرد.
طا-لبان از مدت‌ها قبل متعهد شده‌اند که از خاک افغانستان برای حمله به کشورهای دیگر استفاده نخواهد شد. چنین وعده‌ای تحت توافق فبروری ۲۰۲۰ دولت ترامپ-طا-لبان به ایالات متحده داده شد، اگرچه گزارش‌ها بعداً حاکی از آن بود که طا-لبان آن طور که وعده داده بودند، روابط خود را با القاعده قطع نکرده‌اند.
وقتی صحبت از همسایگان نزدیک افغانستان به میان می‌آید، «سرازیر شدن تهدید از افغانستان» نگرانی جدی طی دو دهه گذشته بوده است. در نتیجه، کشورهای آسیای مرکزی از سیاست‌های سرکوبگرانه و تاکتیک‌های سنگین بهره برده و همچنین از کمک‌های مالی و تجهیزات نظامی به نیروهای مرزی شان برخوردار شده‌اند. این نگرانی، به نظر برخی بیش از حد تبلیغاتی بود. در حالی که البته خطر بی‌ثباتی در امتداد مرز، حملات فرامرزی و سربازگیری وجود داشت، اما طا-لبان هرگز علاقه‌ای به فتح منطقه نداشتند. آرزوی طا-لبان ایجاد امارت در خاک افغانستان از نظر محدوده جغرافیایی است.
اکنون زمینه تغییر کرده است. طا-لبان دیگر بزرگ‌ترین گروه شبه‌نظامی در افغانستان نیستند. آن‌ها حکومت افغانستان هستند. آن‌ها علاوه بر مقابله با تمام مشکلات حاکم بر افغانستان به عنوان یک منزوی در صحنه بین‌المللی، باید با مشکل شورشیان خود نیز دست و پنجه نرم کنند. برخلاف طا-لبان، جاه‌طلبی‌های داعش شاخه خراسان بسیار گسترده‌تر است و بنابراین خطر «سرازیر شدن» به مرزهای منطقه برجسته‌تر است.
ممکن است رهبری طا-لبان واقعاً بخواهد از حملات به همسایگان افغانستان جلوگیری کنند، اما شاید توانایی انجام این کار را نداشته باشند. این‌که دولت ازبیکستان به سرعت حمله اخیر را تأیید کرد در حالی که چند ماه پیش در اعتراف به آن مردد بود، نشان می‌دهد که ممکن صبر تاشکند به سر آمده باشد.
از منظر ایالات متحده (و از لحاظ تجربه مستقیم)، واشنگتن خطرات ناشی از پناه گرفتن گروه‌های شبه‌نظامی و تروریستی در خاک افغانستان را درک می‌کند. این نگرانی ممکن در نهایت واشنگتن را به تعامل عادی‌تر با طا-لبان سوق دهد. اگرچه ایالات متحده همچنان در به رسمیت شناختن طا-لبان مردد است، اما دونالد لو، دستیار وزیر امور خارجه ایالات متحده در امور آسیای جنوبی و مرکزی، در مصاحبه‌ای اخیر خود گفت که بحث های بین‌المللی روی تعامل، به‌ویژه در مورد موضوعات زنان و دختران و امنیت متمرکز است. لو همچنین درباره آسیای مرکزی خاطرنشان کرد که «دولت‌های آسیای مرکزی، ایالات متحده و سایر شرکا می‌توانند با طالبان در مورد نحوه همکاری ما در برابر تهدید مشترک [داعش] صحبت کنند».
