هر سه کشور به صراحت از مذاکرات صلح افغانستان که زیربنای مذاکرات سیاسی و تقسیم قدرت است، استقبال کرده‌اند. همین اشتیاق مشترک برای یک افغانستان با ثبات است که می‌تواند امکان همکاری سه جانبه چین – پاکستان – هند را، هرچند کم، حفظ کند
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
ایالات متحده و طالبان به تاریخ ۲۹ فبروری ۲۰۲۰ توافق‌نامه تاریخی را امضا کردند. به تعقیب آن، رییس جمهور بایدن تصمیم خود را برای خروج نیروهای امریکایی از افغانستان تا ۱۱ سپتمبر ۲۰۲۱ میلادی اعلان کرد.
به تاریخ ۱۶ می ۲۰۲۱، وانگ یی وزیر امور خارجه چین این خروج را «عجولانه» خواند، از آن‌جا که این امر روند صلح و ثبات منطقه را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. وی همچنین از سازمان ملل متحد خواست نقش خود را ایفا کند و این که اعضای سازمان همکاری‌های شانگهای توجه جدی داشته باشند.
وزیر خارجه چین به تاریخ ۱۵ می طی تماس تیلفونی با شاه محمود قریشی وزیر خارجه پاکستان در مورد خروج ایالات متحده گفت‌وگو کرد.
بنابر این، چرا چین نگران خروج است وقتی حضور ایالات متحده را موجب «اختلال سیاست افغانستان» و دلیل بی‌ثباتی در حیات خلوت خود می‌داند؟ خروج ناگهانی نظامیان امریکایی به رغم فقدان توافق سیاسی پایدار، سئوالاتی را در مورد ثبات، نه تنها در افغانستان بلکه در کل منطقه، مطرح می‌کند. کشورهای همسایه مانند پاکستان و چین ممکن با پیامد تهدیدهای امنیتی و چالش‌های اقتصادی مواجه شود. انتظار می‌رود چین و پاکستان به هماهنگی استراتژیک خود برای حفظ ثبات در افغانستان ادامه دهند.
با این حال، پیامدهای این خروج احتمالاً از سویی هند نیز احساس می‌شود، به ویژه به لحاظ امنیتی در مرزهای شمالی و سرمایه‌گذاری‌های عظیم در افغانستان. بنابر این، به رغم اختلافات موجود، افغانستان پسا-امریکا می‌تواند به مکان همکاری میان هند، چین و پاکستان تبدیل شود.
با توجه به فعالیت‌های گروه طالبان در افغانستان، بعید است طالبان به تعهدات خود در توافق‌نامه صلح عمل کنند، زیرا آن‌ها بر این باور هستند که دولت افغانستان توانایی مهار کردن آن‌ها را ندارد. رفتار طالبان همچنین باعث بدبینی در مورد تعهدات آن‌ها شده است.
کنفرانس استانبول که قرار بود به تاریخ ۲۴ اپریل برگزار شود، به دلیل تحریم این نشست از سوی طالبان به تعویق افتاد. با توجه به خروج نیروهای امریکایی از افغانستان تا ۱۱ سپتمبر، رفتارهای طالبان بدین معنی است که توافق سیاسی ناممکن است و طالبان به دنبال گرفتن کل قدرت هستند.
اظهارات اخیر وانگ یی وزیر خارجه چین واضح ساخت که پکن به دنبال ثبات در افغانستان است. چین متحد نزدیک پاکستان است. پکن از موضع اسلام‌آباد در کشمیر پشتیبانی می‌کند در حالی که پاکستان از چین در مسئله سین کیانگ، تبت و تایوان حمایت می‌کند. بنابر این، پاکستان همسو با خواسته‌های چین در افغانستان همکاری خواهد کرد.
با این حال، در مورد همکاری هند هنوز سئوالاتی مطرح است، زیرا روابط هند و چین پس از درگیری سال ۲۰۲۰ در مرز هیمالیا به بحران کشیده شد. علاوه بر این، روابط هند و پاکستان نیز به خاطر موضوعات اوری، پلواما، بالاکوت و لغو ماده ۳۷۰ در مورد وضعیت کشمیر وارد عمق جدیدی شده است.
در حالی که هند، چین و پاکستان همسایگان منطقه‌ای متخاصم هستند، اما به شدت تحت تأثیر خطرات جدی امنیت و چالش‌های اقتصادی افغانستان پس از خروج ایالات متحده قرار دارد. به رغم موانع مختلف فرا روی همکاری، به نفع آن‌ها است که به ترویج نظم و صلح در افغانستان کمک کنند. چین و هند نسبت به این خروج ناخوشایند هستند، اما پاکستان از اصل خروج مسئولانه پشتیبانی کرده است.
با این همه، هر سه کشور به صراحت از مذاکرات صلح افغانستان که زیربنای مذاکرات سیاسی و تقسیم قدرت است، استقبال کرده‌اند. همین اشتیاق مشترک برای یک افغانستان با ثبات است که می‌تواند امکان همکاری سه جانبه چین – پاکستان – هند را، هرچند کم، حفظ کند.
