از تحصیل در رشته حقوق و کار رسانه‌ای تا جواری فروشی در حاشیه شهر
کسانی نیز هستند مثل مصطفی جعفری که از رشته حقوق بخش جزا و دادستانی فارغ شده، تجربه کار رسانه‌ای دارد و تصویر بردار بوده، اما اکنون با موج بیکاری و بحران، برای امرار معاش به جواری فروشی روی آورده است
به دنبال تحولات اخیر سیاسی در کشور و فروپاشی نظام جمهوری، هزاران شغل از میان رفت و هزاران تن نیز بیکار شدند. در این میان کسانی نیز هستند مثل مصطفی جعفری که از رشته حقوق بخش جزا و دادستانی فارغ شده، تجربه کار رسانه‌ای دارد و تصویر بردار بوده، اما اکنون با موج بیکاری و بحران، برای امرار معاش به جواری فروشی روی آورده است.
خبرگزاری دید تلاش کرده که همواره حقایق و واقعیات اجتماعی و سیاسی و فرهنگی کشور را برجسته بسازد تا در رفع آن تلاش شود. روی همین رسالت، سید مرتضی محمودی خبرنگار ما به سراغ مصطفی جعفری رفته و از او در مورد مشکلاتش پرسیده است. فردی که اکنون به گفته خودش بیکار است و از بیکاری و بلاتکلیفی دچار عوارض روانی شده است.
نخست از او پرسیدیم که در باره اوضاع زندگی‌اش و این که چطور به جواری فروشی روی آورد سخنی بگوید.
جعفری: من حدوداً بعد از سقوط دولت پیشین به مدت ۳ ماه بیکار در خانه بودم همه پیسه وسرمایه رفته، رسانه‌ها وتلویزیون‌ها ورشکست شدند. من مجبوراً به خانه آمدم و۳ ماه در خانه ماندم، از یک طرف مشکل اقتصادی دامنگیرم شد و از طرف دیگر مشکلات عصبی و روانی خیلی اذیتم می‌کرد و بسیار گشتم، به رسانه‌های مختلف تماس گرفتم، گفتم که مرا وظیفه بدهید ویا به جای دیگر معرفی کنید و خیلی جاهای دیگر در «سایت اکبر» درخواست کردم اصلاً راهی پیدا نشد برای این که من یک لقمه نان پیدا کنم.
خبرگزاری دید: چرا از رسانه‌ای که کار می‌کردید خارج شدید؟
جعفری: دلیلش مشخص است برای ما و شما، رسانه‌ها سقوط کرد و همه مالکان رسانه‌هایی که ما کار می‌کردیم «حزبی» بود. همه شان سقوط کردند و رفتند و یا هم یک تعداد رسانه‌ها هم که باقی مانده، کارمندان‌شان ۵ و یا ۶ماه حقوق نگرفته. دلیل اصلی بیکاری ما سقوط دولت قبلی بود. تا زمانی که دولت سقوط نکرده بود، ما می‌رفتم سر کار بالآخره بعد از دو ماه حقوق می‌گرفتیم و روز گار مان می چرخید. وقتی که دولت سقوط کرد برای ما چیزی نماند. مالکان رسانه‌ها اکثریت شان رفتند و بیشتر رسانه‌هایی که حالا هم هستند کارمندان شان معاش ندارد ما هم به جمع آنها اضافه شدیم.
خبرگزاری دید: خودت کار را رها کردی یا از طرف رسانه اخراج شدید؟
جعفری: معاش نبود، دیدم که ما مفت-مفت رفت و آمد کنیم و معاش اصلاً درک نداره وکرایه موتر را هم باید از جیب خود بدهیم، به این لحاظ مجبور شدیم در خانه خود بنشینیم و در خانه هم که نشستیم دیدیم که روز به روز تکلیف عصبی و روانی‌ام بیشتر می‌شود. ازیک طرف به مشکلات اقتصادی دچار شدم و زیاد گشتم این طرف و آن طرف تا یک کراچی پیدا کنم و جوراب بفروشم.
خبرگزاری دید: پس خودت به شغل آزاد روی آوردی؟
کراچی برای فروش جوراب پیدا نشد، باز مجبور شدم همین کراچی را بگیرم و جواری فروشی کنم.
خبرگزاری دید: نظرت در پیوند به بازار سیاه اسناد خبرنگاری چیست؟
جعفری: بیشتر رسانه‌ها به سقوط مواجه شده فعلاً رسانه‌هایی هستند که دکان اسناد فروشی باز کرده‌اند و بیشتر مردمی که حرفه آزاد داشتند مثل دکاندار یا شغل دولتی داشتند یا کسانی که واسطه داشتند، شدند خبرنگار و اسناد خریدند. آنان به جای خبرنگاران واقعی به امریکا و اروپا رفتند و چکر می‌زنند و امثال من که هشت سال سابقه کاری در رسانه دارم به مشکلات گرفتار شدم و جایی رفته نتوانستم.
خبرگزاری دید: برای پناهندگی درخواست کردید؟
جعفری: برای پناهندگی درخواست دادم، ولی کدام جواب معقول نگرفتم.
خبرگزاری دید: چرا می‌خواهی پناهنده شوی؟
جعفری: یکی ازدلایلی که من می‌خواهم پناهنده شوم این است که این کشور نه کدام امنیت دارد و نه کدام ثبات دارد و ممکن این حکومت مثل حکومت قبلی یک شبه سقوط کند و تلاش می‌کنم که از این کشور برایم چون اعتبار ندارد و این که ما اینجا باشیم برای خود زندگی و کاشانه بسازیم من اصلاً امیدوار نمی‌باشم امروز و یا فردا دو باره در این کشور یک اتفاق پیش بیاید که پشیمان شویم که چرا نرفتیم ولی متاسفانه هنوز نتوانستیم برویم.
خبرگزاری دید: در روزهایی که کابل تازه به دست طا-لبان افتاده بود، بعضی خبرنگاران می‌گفتند که به جای آنان کسی دیگری رفته، خودت چنین تجربه‌ای داشتی؟
جعفری: من شخصاً نمی‌دانم به نام من کسی رفته باشد ویا نرفته باشد خبر ندارم از این مسئله، ولی بیشتر هم مسلک‌های ما به این مشکل دچار شدند. رفتند تا میدان هوایی و گفته شده که برادر یک هفته پیش به اسم تو نفر رفته و تو تازه آمدی. با این مشکلات زیاد دوستان ما مواجه شدند. خیلی زیاد تلقب صورت گرفته، خیلی عکاسی‌ها هستند که برای مردم اسناد و «اچ آر لیتر» درست کردند در بدل چند افغانی.
خبرگزاری دید: از نهادهای پشتیبان خبرنگاران و سازمان‌های بین‌المللی چه تقاضا دارید؟
جعفری: حرف من به نهادهای خارجی و پشتیبانی خبرنگارها این است که اگر به خاطر انتقال خبرنگاران و شناسایی آنان می‌خواهند کار کنند و اینها را به طور درست شناسایی بکنند و کسی که خبرنگار است، سال‌ها در رسانه کار کرده و تمام مشکلات را متقبل شده، اینها را می‌توانند به راحتی شناسایی نمایند. فرض کنید یک نفر از ۲۰۱۴ الی ۲۰۲۱ در رسانه کار کرده باشد، حتماً در سالی یکی دو تا لینک گزارش دارد. از طریق لینک‌های کاری گذشته شان شناسایی کرده، صرف یک تصدیق و یا «اچ آر لیتر» داشته باشد، حال همه دارد هم تکسی‌ران وهم دکاندار و هم کراچی‌کش همه این را دارند. در محلی که من کار می‌کردم ۲۳۰ نفر بود و فعلاً فکر می‌کنم ۶۰ الی ۷۰ نفر باقی مانده باشد. از حکومت می‌خواهم که تقلب کاران را شناسایی و بازداشت کند. آنان با جعل و تقلب حق کسانی را تلف می‌کنند که واقعاً در کار خبرنگاری و رسانه‌ای زحمت کشیده‌اند و اکنون در خانه خود بیکار نشسته، اما کسانی با جعل تقلب به جای آنان به خارج رفته و از نام و نشان خبرنگاران استفاده کرده‌اند.
خبرگزاری دید: در مورد کار جواری فروشی توضیح دهید؟
جعفری: کار جواری فروشی واقعاً برایم آسان نبود و خیلی سخت بود. در چاراهیی که نزدیک خانه‌مان است روز اول رفتم کراچی خود را ماندم ۳ یا ۴ کراچی دیگر آمده بود دورم را گرفته بود و گفتند که برادر از اینجا برو که کار ما را خراب می‌کنی. یکی دو روز نمی‌دانستم که گاز این کراچی جواری پزی چی قسم روشن می‌شود. یک کیلو گاز ۹۰ افغانی است فقط می‌گشتم نمی‌دانستم که گاز روشن است. چند روز فقط گشتم تا این که یک جا پیدا کردم و فعلاً هم کار می‌کنم، منتها خیلی زیاد سختی را دیدم دستم سوخت لباس‌هایم سوخت.
خبرگزاری دید: تشکر از شما.
جعفری: از شما نیز تشکر می‌کنم.
مصطفی جعفری تنها کارمند رسانه نیست که پس از تحولات سیاسی اخیر بیکار شده و اکنون به دستفروشی روی آورده است. صدها جوان و نان آور دیگر خانواده‌ها نیز بیکار شده و با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند.
