افغانستان؛ با امریکا پیمان امنیتی دارد ولی ناامن‌ترین کشور جهان است
۵ سال در سایه پیمانی که دامنه حضور تروریستان را گسترده‌تر از قبل کرد، مداخلات کشورهای بیرونی افزایش یافت و در آخرین گزارش به‌عنوان نا امن‌ترین کشور جهان شناخته شد، چه بهبودی را می‌تواند به ارمغان آورده باشد، جزء بدبختی و ریختن مایع آتش‌زا به آتش جنگ.
تا یک ماه دیگر پیمان امنیتی کابل – واشنگتن ۵ ساله می‌شود. پیمانی که در روز‌های آغازین موافقت‌ها و مخالفت‌هایی را به‌همراه داشت و در کنار آن انتظار می‌رفت که این سند بتواند گرهی از کورگره نا امنی در افغانستان بگشاید.
با آن که در ماه می سال ۲۰۱۲ پیمان همکاری استراتژیک در محور صلح و ثبات، توسعه اقتصادی، گسترش همکاری‌های منطقه‌ای، مبارزه با تروریزم و ارتقای توانمندی افغانستان برای دفع تهدیدات داخلی و خارجی علیه حاکمیت، امنیت، تمامیت ارضی، وحدت ملی و نظام مبتنی بر قانون اساسی در افغانستان بین دو کشور به امضا رسیده بود، حامد کرزی رییس جمهور وقت از امضای پیمان امنیتی خودداری کرد، اما در سال ۲۰۱۴ و در دومین روز آغاز کار حکومت وحدت ملی، پیمان امنیتی بین امریکا و افغانستان در حول تأمین امنیت و دفاع از حاکمیت ملی و تمامیت ارضی افغانستان به امضا رسید.
امریکا در این سند مهم تعهد کرده بود که به دولت افغانستان و نهادهای امنیتی و بهتر شدن وضعیت امنیتی کشور و نیز نابودی تروریستان کمک می‌کند. در بند سوم ماده دوم این پیمان به صراحت گفته شده که طرفین برای افزایش سطح قابلیت‌های نیروهای دفاعی و امنیتی ملی افغانستان به منظور دفع و پاسخ به تهدیدات داخلی و خارجی باهم کار می‌کنند. برحسب تقاضای افغانستان، ایالات متحده فوراً حمایتی که آمادگی ارائه آن را دارد به نیروهای دفاعی و امنیتی ملی افغانستان با هدف پاسخ‌دهی به تهدیدات علیه امنیت این کشور فراهم می‌آورد.
همچنین در بند اول ماده ششم پیمان امنیتی کابل – واشنگتن آمده است که برخلاف منشور سازمان ملل متحد، افغانستان همواره دستخوش تجاوزات کشورهای بیگانه و استفاده نیرو توسط دولت‌های خارجی و گروه‌های مسلحی شده است که در بیرون از مرزهای این کشور دارای پایگاه بوده و یا مورد حمایت این دولت‌ها قرار داشته‌اند. مطابق این قرارداد، طرفین با هرگونه استفاده از نیروی مسلح یا تهدید علیه تمامیت ارضی، استقلال سیاسی افغانستان، به انضمام حمایت از گروه‌های مسلح از جمله تأمین پناهگاه و یا تسلیحات از سوی یک کشور خارجی و یا گروه‌های مسلح دیگر، قویاً مقابله می‌کنند. طرفین توافق می‌کنند تا در زمینه تحکیم قابلیت‌های دفاعی افغانستان در برابر تهدیدات علیه حاکمیت ملی، تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی این کشور با هم همکاری کنند.
اکنون که نزدیک به ۵ سال از عمر این پیمان می‌گذرد، ما در کجای کار قرار داریم و امنیت افغانستان تا چه حد بهبود یا رکود داشته است.
محمد اشرف غنی بر اساس پلان از قبل تعیین شده و خوش خدمتی به امریکا این پیمان را امضا کرد، در حالی که در همان زمان فریادهای مخالف با این پیمان بلند شده بود، ولی شنونده‌ها آن را ناشنیده گرفت و در نتیجه آنچه که نباید می‌شد، شد. متأسفانه باید گفت که در این ۵ سال این سند ۲۶ ماده‌ای نتیجه وارونه (برعکس) داشته است.
در حال حاضر نا امنی‌ها در کشور به‌شدت افزایش یافته و گروه‌های هراس‌افکن حضور گسترده‌ای داشته است، تا جایی که برخی نهاد‌ها و موسسات اعلام کردند که اکنون بیش از ۶۰ درصد خاک افغانستان در کنترول طالبان قرار دارد و از سویی هم حدود ۲۰ گروه تروریستی در این کشور حضور و فعالیت دارد. چندی قبل نهاد اقتصاد و صلح در امریکا با پخش گزارش سالانه این نهاد درباره صلح در جهان، افغانستان را ناامن‌ترین کشور در جهان اعلام کرد.
۵ سال در سایه پیمانی که دامنه حضور تروریستان را گسترده‌تر از قبل کرد، مداخلات کشورهای بیرونی افزایش یافت و در آخرین گزارش به‌عنوان نا امن‌ترین کشور جهان شناخته شد، چه بهبودی را می‌تواند به ارمغان آورده باشد، جزء بدبختی و ریختن مایع آتش‌زا به آتش جنگ.
تلفات غیرنظامیان از دیگر مواردی است که گراف بالایی را در این مدت به‌خود گرفت و هزاران تن در نتیجه عملیات‌های هوایی نیروهای خارجی و داخلی قربانی شدند و از سویی هم رقم تلفات نیروهای امنیتی و دفاعی نیز حد بالایی را اختصاص داد و مردم افغانستان همه روزه شاهد کشته شدن بیش از ۱۰۰ تن از این نیروها بودند و اما خارجی‌ها در سایه پیمان امنیتی هیچ واکنشی نداشت و نتوانستند راه‌حل معضل امنیتی باشند و برعکس در بسا موارد خود به چالش امنیتی مبدل گردیدند.
حضور تروریستانی تحت نام «داعش» از دیگر پدیده‌های شوم تروریستی بود که در سایه این پیمان و بی‌تفاوتی امریکا به‌وقوع پیوست. مقامات امریکایی و افغان در واکنش به این پدیده تروریستی صرفاً به شعارهای میان‌خالی و عوام‌فریبانه بسنده کردند و در عمل فقط در فکر انتخابات و زعامت دوباره بودند و هستند.
باید گفت که افغانستان پس از از امضای پیمان استراتژیک و امنیتی مسیر رو به عقب و برعکس را طی کرده است و ایالات متحده امریکا برخلاف تعهداتش، نه زمینه شگوفایی اقتصادی افغانستان را فراهم ساخت، نه در زمینۀ حکومت‌داری بهتر و ارایۀ خدمات کار متفاوتی انجام داد، نه امنیت و صلح را که خواست همگانی شهروندان افغانستان می‌باشد، تأمین کرد و نه هم از حاکمیت ملی و تمامیت ارضی افغانستان دفاع نمود که نمونه آن مداخلات آشکار و راکت‌پراکنی‌های پاکستان است.
در پایان باید گفت که پیمان امنیتی کابل – واشنگتن بر اساس نیاز شرایط و رکود امنیت در افغانستان امضا شد، در حالی که در همان بگومگو‌های این پیمان، تعدادی از چهره‌های مطرح سیاسی و مردم افغانستان مخالف امضای آن بودند و به‌طور واضح از ناکارآمدی آن خبر می‌دادند، اما این سند امضا شد. ولی اکنون در حالی که تمامیت ارضی افغانستان با تهدید جدی موجه است، وضعیت امنیتی چنان بحرانی و جنگی شده است که لقب «نا امن‌ترین کشور جهان» را به افغانستان اختصاص دادند.
در چنین شرایطی نیاز به بازنگری و حتی لغو این پیمان است، زیرا افغانستان ۴۰ سال در آتش جنگ سوخت و در این مدت هیچگاه بر علیه یک مذهب و قوم خاص حملات انتحاری انجام نشد و یا خاک افغانستان هیچگاه تا این حد در قلمرو هراس‌افگنان قرار نگرفته بود.
با تدبیر و راهکار درست باید افغانستان عزیز را از پرتگاه سقوط نجات دهیم.
