افغانستان و بازی جدید جئوپلتیک

ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید

امریکا با این بازی خرابکارانه جئوپلتیکی، ممکن است امتیازات جئوپلتیک کوتاه مدت را برای تضعیف حکومت طا-لبان به دست آورد و در نتیجه، افغانستان را بی ثبات کند. اما، در درازمدت، نمی‌تواند از واکنش‌ها و پیامدها جلوگیری کند

با پایان یافتن طولانی ترین جنگ امریکا و شکست ماموریت «ملت سازی» واشنگتن، افغانستان به تاریخ ۱۵ اگست ۲۰۲۱ وارد عصر جدیدی شد – طا-لبان کنترول کشور را پس گرفت. دوران جدید با آرزوهای اقشار مختلف آغاز شد. انتظارها این بود که طا-لبان شکل معتدل تری از حکومت را در پیش بگیرد. علاوه بر این، بزرگ ترین نگرانی در مورد قدرت گیری طا-لبان این بود که به گروه های تروریستی اسلام گرا مانند القاعده و داعش اجازه استفاده از خاک افغانستان برای سازماندهی هرگونه حمله تروریستی خارجی نمی دهند. طا-لبان سعی کردند تا به تروریست-ها اجازه فعالیت و استفاده از خاک افغانستان را ندهند.
بلی، درست است. طا-لبان «قدیس» نیستند و هنوز به حدی نرسیده که بسیاری ما در ابتدا انتظارش را داشتیم. تصمیماتی که حکومت فعلی این گروه تا این دم اتخاذ کرده است، مانند ممنوعیت مکاتب دخترانه و تحمیل پوشش اجباری، شایسته انتقاد است. اما با توجه به این که حکومت فعلی توسط گروهی رهبری می‌شود که بنیاد آن شکل اسلام سیاسی و انسجام دوران ارتدوکس را دارد، اما هنوز با اختلافات و شکافهای داخلی بین تندروها و میانه‌روها بر سر جهت‌گیری سیاسی دست و پنجه نرم می‌کند. انتظار تغییر سیاسی بنیادی از چنین سیاست نوپا تقریباً یک رویا است.
قمار جئوپلتیکی اخیر که به طور ماهرانه توسط غرب، به ویژه ایالات متحده انجام می شود، شک و تردید در مورد هدف سیاسی آن را بیشتر تقویت میکند. اخیراً مقاومت ضد طا-لبان در افغانستان شدت یافته است. بر اساس گزارشها، دست کم دهها جبهه جدید مقاومت ضد طا-لبان به استثنای جبهه مقاومت ملی موجود به رهبری احمد مسعود که مورد حمایت غرب است، اعلام موجودیت کرده است. حال این سؤال مطرح می شود: چرا شمار نیروهای مقاومت ضد طا-لبان افزایش یافته است؟ و چه کسی از آنها برای مبارزه با حکومت کنونی طا-لبان حمایت می کند؟
طا-لبان از زمان تصرف قدرت، احترام قابل توجهی را نسبت به تعهدات خود در توافقنامه دوحه در فبروری ۲۰۲۰ نشان داده است، مانند اجازه ندادن خاک این کشور برای تبدیل شدن به مرکز تروریزم فراملی. آنها تا به امروز تعدادی عملیات ضد تروریزم علیه داعش شاخه خراسان و سایر گروه ها انجام داده اند. از آنجایی که تهدیدات هم از سوی گروه های تروریستی اسلام گرا و هم گروه های مقاومت فروکش کرده بود، افغانستان به ظاهر در مسیر ثبات حرکت می کرد. با این حال، زیربنای متناقض جئوپلتیک شروع به سنگ اندازی در این مسیر کرده است.
از قضا، رسانه های غربی تلاش می کنند مقاومت ضد طا-لبان را به چیزی ناشی از شکست طا-لبان در ایجاد نظام همه شمول از نظر سیاسی و قومی گره بزنند. و به دلیل محرومیت سیاسی و انتقام جویی، مقامات نظامی و غیرنظامی دولت قبلی اکنون جدا از جبهه های موجود، به جبهه های مقاومت جدید می پیوندند یا تشکیل می دهند. با توجه به واقعیت سیاسی خاورمیانه و آسیای میانه، مقاومت اعضای دولت سرنگون شده در برابر حکومت طا-لبان، چیز غیرعادی نیست. اما مقاومت نوظهور با تلاش‌های ایالات متحده برای تضعیف حکومت طا-لبان، جنبه جئوپلتیک دارد.
در حالی که کشورهای منطقه در تلاش برای کمک به ثبات افغانستان و کمک به بازسازی این کشور و در عین حال همکاری با حکومت کنونی افغانستان هستند، ایالات متحده تلاش خود را برای تشدید مقاومت در افغانستان آغاز کرده است. گزارش ها حاکی است که سفارت ایالات متحده در تاجیکستان به جبهه مقاومت ملی ضد طا-لبان کمک کرده و همواره با این جبهه در تماس است. این موضوع نیز در خور توجه است که ایالات متحده از زمان خروجش از افغانستان، حتی یک حمله ضد تروریستی در افغانستان انجام نداده است، حتی اگر حملات تروریستی در افغانستان در ماه های اخیر افزایش یافته است.
امریکا با این بازی خرابکارانه جئوپلتیکی، ممکن است امتیازات جئوپلتیک کوتاه مدت را برای تضعیف حکومت طا-لبان به دست آورد و در نتیجه، افغانستان را بی ثبات کند. اما، در درازمدت، نمی‌تواند از واکنش‌ها و پیامدها جلوگیری کند، زیرا چنین قمار خطرناک جئوپلتیک نتیجه معکوس دارد.