افغانستان و شکست امپراتوری‌ها؛ اشغال توسط امریکا و ناتو(۴۱)
تیم حفاظتی او با چهار قلاده سگ پولیس وارد سالون شدند و سگ ها با شتاب، در حالی که افسارشان به دست رنجرهای امریکایی که همگی عینک دودی داشتند، به پر و پای تمامی کسانی که در ردیف اول نشسته بودند، می پیچیدند و بو می‌کشیدند
سید عطاءالله مهاجرانی
ماجرای تاریخ معاصر افغانستان از خروج یا اخراج آخرین سرباز ارتش شوروی یعنی جنرال بوریس گروموف در پانزدهم ماه فبروری سال ۱۹۸۹، تا اشغال مجدد افغانستان توسط ارتش امریکا در سال ۲۰۰۱ ، یعنی دوره دوازده ساله حکومت نجیب‌الله و مجاهدین و طا-لبان و جنگ داخلی در افغانستان، و کشتن افغانستانی به دست افغانستانی و ظهور القاعده و اسامه بن لادن در افغانستان، موضوع این کتاب و این پژوهش نیست. در فصل آخر کتاب، یعنی اخراج امریکا در سی‌ام ماه اگست و تشکیل دولت جدید طا-لبان، یا طا-لبان دوم به این مقطع تاریخی نیز اشاره خواهم کرد.
امریکا بعد از انهدام برج های تجاری و حمله به پنتاگون، در یازدهم سپتمبر توسط القاعده، در هفتم اکتوبر سال ۲۰۰۱ افغانستان را اشغال کرد، امارت اول طا-لبان را برانداخت، ظاهراً القاعده را بر انداخت و تار و مار کرد، به قول جرج بوش پسر تمام غارهای «توره بوره» را با بمب‌های سنگین ویران کردند. حتی کار بمباران افغانستان به عنوان بمباران دولت داعش در افغانستان به استفاده از بمب‌های ده تنی که به «مادر بمب ها» مشهور است انجامید.
جنرال جان نیکلسون فرمانده نیروهای امریکایی و ناتو در افغانستان استفاده از مادر بمب ها را «استفاده از وسیله مناسب برای هدف مناسب خواند.» ده سال بعد از اشغال و استقرار دولت تحت الحمایه و دست نشانده حامد کرزی در یکم ماه می سال ۲۰۱۱، در عملیات نیزه نپتون به دستور باراک اوباما نیروهای ویژه امریکا، اسامه بن لادن (۱۹۵۷ – ۲۰۱۱) را در ایبت آباد در خاک پاکستان ترور و جسدش را نابود کردند، تا ردّی و نشانی و پیامی از او باقی نماند. اما نه دولت دست نشانده و نه امریکا و نه ناتو و هم پیمانان منطقه‌ای و عربی نتوانستند در افغانستان استقرار یابند. دولت دست نشانده در این سال‌ها گویی فقط بر کابل آن هم در روز مسلط بود. حفاظت رییس جمهور افغانستان حامد کرزی و پس از او اشرف غنی توسط تیم حفاظتی امریکایی مدیریت می‌شد. برای کنفرانس بزرگداشت احمد شاه مسعود در سال ۱۳۸۲ به کابل رفته بودم. وقتی حامد کرزی وارد سالون کنفرانس شد. تیم حفاظتی او با چهار قلاده سگ پولیس وارد سالون شدند و سگ ها با شتاب، در حالی که افسارشان به دست رنجرهای امریکایی که همگی عینک دودی داشتند، به پر و پای تمامی کسانی که در ردیف اول نشسته بودند، می پیچیدند و بو می‌کشیدند. برخی عالمان دینی افغانستانی در ردیف اول نشسته بودند. من کنار مرحوم برهان‌الدین ربانی نشسته بودم. آرام و با اندوه و طنز گفت: «حال و روز ما را می‌بینی!» عالمان دینی و شخصیت‌های سیاسی با کراهت خودشان را جمع و جور می‌کردند که پوزه سگ پلیس ، آن هم سگ امریکایی، هر چه کمتر به لباسشان تماس پیدا کند و آب دهان و بینی سگ‌ها پا جامه یا پیراهن‌های بلند و یا بال شالشان را خیس نکند. گفته می‌شد رییس جمهور افغانستان در کاخ ریاست جمهوری آسایش ندارد و شب ها راحت نمی‌خوابد. نزدیک به دو دهه بعد، دقیقاً بعد از ۱۹ سال و ۱۰ ماه و سه هفته و دو روز، در روز ۳۰ اگست سال ۲۰۲۱ امریکا و ناتو از افغانستان خارج شدند و یا به عبارت بهتر اخراج شدند. جنگ امریکا ، طولانی ترین جنگ در تاریخ معاصر امریکا و پنج ماه طولانی تر از جنگ ویتنام ( ۱۹۵۵ تا ۱۹۷۵) بود.
در این فصل با دو پرسش اصلی روبرو هستیم. یکم: چرا امریکا افغانستان را اشغال کرد؟ هدف اشغال چه بود؟ دوم: چرا امپراتوری امریکا و ناتو و هم پیمانان در افغانستان شکست خوردند؟ به عبارت دیگر چرا امریکا از تجربه شکست اتحاد شوروی و اشغال ده‌ساله افغانستان، از سال ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۹ درس نیاموخت و عبرت نگرفت و به تعبیر رودکی: هر که نامُخت از گذشت روزگار…. هیچ ناموزد ز هیچ آموزگار.
