انتقاد صریح خلیفه از امیر؛ آیا تغییری در راه است؟
واکنش سریع و صریح ذبیح الله مجاهد سخنگوی حکومت طا-لبان در سمینار دینی و علمی برای استادان دانشگاه‌های کابل به اظهارات آقای حقانی هم نشانه آن است که سراج الدین حقانی در اظهاراتی که نشانه چرخش جدی رهبران ارشد حکومت طا-لبان …..
تقابل خلیفه و امیرالمؤمنین در حکومت طا-لبان از همان آغاز هویدا بود. اگرچه تاکنون مقامات این حکومت به انواع روش‌ها تلاش کرده‌اند، از درز کردن اختلافات داخلی مقامات رده بالای خود به بیرون جلوگیری کنند، اما آنچه سراج‌الدین حقانی سرپرست وزارت داخله در ولایت خوست در شرق کشور مطرح کرد، واقعیت اختلافات درونی سران حکومت را به نمایش گذاشت.
او با انتقاد صریح از انحصار قدرت در حکومت طا-لبان و تأکید بر تعامل با کشورهای جهان، در میان هوادارانش در ولایت شرقی خوست گفت که طا-لبان از طریق گزینه «مشروع» خواستار تعامل با جهان است.
او افزود: «امروز خودمان را به اندازه‌ای محق می‌دانیم و دیدگاه و فکر ما به اندازه‌ای بر ما حاکم شده که به چالش کشیدن، هدف قرار دادن، بدنام کردن تمام نظام و منحصر کردن آن، در مزاج ما به یک ابتکار، دیدگاه و اساس بدل شده است. خداوند نیت و اعمال ما را اصلاح کند، این وضعیت قابل قبول نیست».
او گفت که با افزایش بیکاری و دور شدن مردم از دین، خود را مسئول می‌داند و به همین دلیل، می‌خواهد به مردم نزدیک باشد.
آقای حقانی تأکید کرد: «دیروز مسئولیت ما یک چیز دیگر بود و حالا مسئولیتی دیگر، و باید خود را به مردم نزدیک کنیم».
اگرچه سراج‌الدین حقانی مشخصاً از ملا هبت‌الله آخوندزاده رهبر طا-لبان، در پیوند با انحصار قدرت و مخالفت با تعامل با جهان نام نبرد، اما ناظران و تحلیلگران مخاطب او را در این سخنرانی بی‌سابقه، ملا هبت‌الله رهبر طا-لبان می‌دانند.
از سوی دیگر، واکنش سریع و صریح ذبیح الله مجاهد سخنگوی حکومت طا-لبان در سمینار دینی و علمی برای استادان دانشگاه‌های کابل به اظهارات آقای حقانی هم نشانه آن است که سراج الدین حقانی در اظهاراتی که نشانه چرخش جدی رهبران ارشد حکومت طا-لبان از مواضع متصلب گذشته خود بود، ملا هیبت‌الله آخوندزاده را مخاطب مستقیم قرار داده است.
ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی طا-لبان گفت: «اگر کسی بالای امیر، مسئول، وزیر، معین و رییس انتقاد داشته باشد… اخلاق اسلامی ایجاب می‌کند که هتک حرمت او را نکند، عزتش را در جایش حفظ کند، از طریق مصئون، محرم و محفوظ نزدیک شود که کسی دیگر نشنود و انتقادات را برایش مطرح کند».
طعن و تشرهای متقابل سراج الدین حقانی و ذبیح الله مجاهد، نشانه آن است که دو رویکرد تنگ‌اندیشانه انحصارگرایانه و فراخ‌فکرانه افغانستان‌شمول همزمان جهان‌گرایانه در میان دو طیف طا-لبان مشرقی و قندهاری، چنان عمیق و ریشه‌دار است که پنهان‌کاری‌های یک و نیم سال گذشته نتوانسته است آن را تعدیل و تلطیف کند و سرانجام گذر زمان، از اسرار درونی مبتنی بر اختلاف و دوگانه‌اندیشی متضاد در میان رهبران رده‌بالای طا-لبان، پرده‌برداری می‌کند.
پیشتر این اختلاف در سطح پایین‌تر و در مورد بازگشایی مکاتب دخترانه، وارد میدان عمل شد و شبکه حقانی در اقدامی عملیاتی، دروازه‌های مکاتب ولایت‌های پکتیا و پکتیکا در شرق کشور را که قلمرو اصلی این جریان است، به روی دانش‌آموزان دختر بالاتر از صنف ششم باز کرد، اما این جریان مخالف قندهاری به رهبری ملا هبت الله آخوندزاده بود که بار دیگر مانع از بازگشت دختران دانشآموز به مکاتب شد.
واقعیت امر آن است که شبکه حقانی که در بیست سال گذشته، به مثابه بازوی نظامی طا-لبان عمل کرده و بسیاری از دستاوردهای میدانی این گروه در این بازه زمانی، نتیجه کارزارهای نظامی این شبکه بوده است، هم در نزد افکار جهانی و هم در پیشگاه مردم افغانستان، بسیار بدنام و منفور است. قرار داشتن سراج الدین حقانی در لیست سیاه و تروریستی ایالات متحده و تعیین جایزه ده میلیون دالری برای سر او از سوی امریکا، از مواردی است که نشان می‌دهد او در نظام بین‌الملل چه جایگاهی دارد. آقای حقانی خود به این امر واقف است و به همین دلیل، تلاش دارد که با ارائه تصویری انعطاف‌پذیر و اهل تعامل با جهان و جریان‌های سیاسی افغانستان از خود، گذشته خود را از یاد افکار عمومی ببرد. تأکید او بر تعامل با جهان و پرهیز از انحصار قدرت در داخل، بخشی از اقدامات هوشمندانه و راهبردی وی برای تغییر ذهنیت‌ها درباره شبکه حقانی و تلطیف جایگاه خود در افکار همگانی است؛ چیزی که از سوی جناح مقابل شبکه حقانی (جناح قندهاری) برتافته نمی‌شود و دسته ملا هبت الله آخوندزاده، با تشدید رقابت سیاسی درونی، تمام توان خود را برای سنگ‌اندازی بر سر راه سراج الدین حقانی به کار می‌برند تا تلاش او را برای بازسازی چهره خود در نزد افکار جمعی جهانی و داخلی، خنثی و بی‌خاصیت بسازد.
بنابراین، به رغم آن که داوری‌های قاطع، تغییرناپذیر و تأثیرگذار افکار عمومی مردم افغانستان و جهان در مورد نوع حکومت و نحوه حکومتداری طا-لبان، موجب تشدید انزوای دیپلماتیک آن‌ها گردیده و این، مقتضی تغییر رویکردها و نگرش‌های رهبران ارشد این حکومت نسبت به امر دولت‌داری و موارد دیگری مانند حقوق زنان است، اما از آنجا که اختلافات درونی این بسیار شدید و عمیق می‌باشد، تصور نمی‌شود تبارز موضع‌گیری‌هایی که درستی تصامیم ملا هبت الله آخوندزاده رهبر طا-لبان را زیر سؤال می‌برد، قادر به تغییر مواضع اصلی آن‌ها به ویژه در مورد مسائل مهمی مثل حقوق زنان و جایگاه مذاهب و اقلیت‌ها در ساختار دولت باشد.
به واقع حتی اگر چنین اراده‌ای در کلیت رهبران طا-لبان و از جمله در ملا هبت الله آخوندزاده وجود داشته باشد، به دلیل پیشگامی سراج الدین حقانی برای تحقق عینی آن، زمینه‌ای برای عملیاتی شدن چنین ایده و اراده‌ای وجود ندارد و آنچه در عمل مانع آن می‌شود، همان چیزی است که پیشتر بیان شد: رقابت‌های شدید و عمیق سیاسی!
