اگر بایدن افغانستان و پاکستان را نادیده بگیرد!

ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
حملۀ پولواما در سال ۲۰۱۹ تنها چیزی نیست که عمران خان نخست‌وزیر پاکستان این هفته از آن شکایت کرد. اعتراف شاه محمود قریشی وزیر امور خارجه آن کشور مبنی بر شکایت اسلام‌آباد از کابل در مورد مداخله هند در روند صلح افغانستان به همان اندازه جالب است.

شاید قریشی به سفر اخیر اجیت دووال مشاور امنیت ملی هند به کابل اشاره داشت، جایی که وی با همتای خود حمدالله محب و دیگر رهبران افغانستان گفت‌وگو کرد تا «تلاش‌ها را برای مبارزه با تروریزم هماهنگ کند» و همکاری‌ها را گسترش دهد.
در پی این نشست، امرالله صالح معاون اول رییس جمهور افغانستان در توییتی گفت: «ملاقات دلپذیری با اجیت دوول مشاور امنیت ملی هند داشتم. ما در مورد دشمن صحبت کردیم. گفت‌وگوی عمیقی بود».
حدس زدن منظور صالح در این توییت کار سختی نیست. وی زمانی دستیار ۲۵ سالۀ احمدشاه مسعود از فرماندهان نیرومند ضد طالبان در افغانستان بود. مسعود دو روز قبل از حادثه ۱۱ سپتمبر ترور شد و صالح آشکارا گفت «دست پاکستان» در بی‌ثباتی افغانستان حس می‌شود. با روی کار آمدن دولت جدید امریکا و کاهش نیروهای امریکایی بر اساس زمان‌بندی تعیین شده، مردم افغانستان مشتاق هستند تا هند خلاء به وجود آمده را پر کند یا حداقل نقش بزرگ‌تری در جلوگیری از حملات طالبان که از سوی پاکستان طراحی می‌شود، داشته باشد.
دوول افغانستان را به خوبی می‌شناسد. به طور حتم، هند نگران خشونت‌های بی‌رحمانه در افغانستان است. موجی از ترورهای هدفمند که همه روزه قربانی می‌گیرد.
موارد زیادی به دولت بایدن بستگی دارد
آی‌اس‌آی پاکستان به آنچه دهه‌ها انجام داده است، ادامه می‌دهد. با هدف قرار دادن افراد بی‌گناه، وضعیت را بی‌ثبات کرده و هراس غیرقابل درکی را ایجاد می‌کند تا حاکمیت قانون از بین برود. این سازمان می‌خواهد به مردم و رهبران افغانستان این پیام را بفرستد كه دقیقاً مانند دهه ۱۹۹۰، گروه‌هایی مانند طالبان و شبكه حقانی – كه بخش‌هایی از این کشور را تحت کنترول دارد- مسئولیت افغانستان را برعهده خواهد گرفت و این که امریکایی‌ها ۲۰ سال نقش خود را ایفا کردند و اکنون به رغم روی کار آمدن دولت جدید، این کشور را ترک می‌کنند.
به همین خاطر، گفت‌وگوهای دوحه بین طالبان و حکومت افغانستان بسیار به آهستگی پیش می‌رود. تمام طرف‌ها منتظرند ببینند که اولویت‌های دولت جو بایدن و کاملا هریس چه خواهد بود. یکی از مشاوران بایدن اعتراف کرد که اولویت وی چین و روسیه است.
این امر به طور حتم اشتباه خواهد بود. نادیده گرفتن منطقه افغانستان و پاکستان بدین معنا است که به اسلام‌آباد اجازه داده شود تا هر کاری که می‌خواهد، انجام دهد. اما اگر تیم بایدن تمایل داشته باشد با همسایگانی مانند ایران، هند و روسیه تماس برقرار کرده و نگرانی‌ها را حل کند، مبارزه علیه طالبان فقط به معنای فرصت دادن به صلح در افغانستان نیست.
این به معنای کوتاه کردن دست آی‌اس‌آی و تشویق حاکمیت سیاسی در پاکستان خواهد بود. این به معنای درخواست از چین و رقبای آن‌ها در هر جای جهان خواهد بود تا به پاکستان بگویند در صف ایستاده شده و مشکل‌تراشی نکند. این به معنای تغییر جئوپولیتیک جنوب آسیا خواهد بود.
آیا دولت جو بایدن وکاملا هریس منابع – انرژی و ظرفیت و علاقه – برای انجام این کار دارد؟ مطمئناً، در روزها و هفته‌های آینده معلوم خواهد شد.