بحران افغانستان فقط با انتخابات حل می‌شود، لویه جرگه تجربه ناموفق است!

رسول شهزاد: کابل
خبرگزاری دید: از چندی به این سو برخی از مقامات امارت اسلامی از برگزاری یک «مجمع افغان‌ها» در کشور خبر داده و می‌گویند که قرار است این مجمع از افغان‌ها روی مسایل کشور گرد هم آیند. احتمال می‌رود که این مجمع همان لویه جرگه سنتی باشد.

ذبیح الله مجاهد سخنگوی امارت اسلامی گفته بود که مجمع بزرگی از افغان‌ها گردهم خواهند آمد، تاکنون نامی بر آن انتخاب نشده است.
اما شهاب‌الدین دلاور سرپرست وزارت معادن و پترولیم و رییس کمیسیون دعوت از رهبران سیاسی گفته که برای حل مشکلات افغانستان لویه جرگه برگزار می‌شود.
شهاب الدین دلاور گفته است که یک لویه جرگه خواسته خواهد شد که تمام افغانان شامل باشند.
هم زمان با این، شماری از تحلیل گران مسایل سیاسی به این باور هستند که لویه جرگه که فراگیر و به خواست مردم افغانستان نباشد نمی‌تواند راه‌گشای بحران کنونی افغانستان باشد.
ولی فروزان آگاه مسایل سیاسی در صحبت به خبرگزاری دید می‌گوید که درافغانستان به ندرت اتفاق افتاده که مردم در لویه جرگه نقش واقعی را داشته و از آزادی بیان برخوردار بوده باشند و نظریات شان را آزادانه مطرح کنند.
آقای فروزان می‌گوید: اگر طا-لبان به دنبال کسب مشروعیت داخلی هستند باید یک حکومت پارلمانی تشکیل دهند که مردم بتوانند از رهگذر انتخابات آزاد و شفاف نمایندگان شان را از سراسر افغانستان انتخاب کنند و این نمایندگان بتوانند در مورد کشور تصمیم بگیرند.
وی همچنان می‌گوید: از آنجایی که افغانستان یک کشوری است که در آن اقوام مختلف با باورهای مختلف زندگی می‌کنند تنها راه ایجاد یک حکومت نظام پارلمانی است نه این که در یک حکومت کاملاً اقتدار گرا و مرکزی یک شخص فرمان بدهد.
آقای فروزان می‌افزاید که سیستم متمرکز در افغانستان پاسخ نمی‌دهد و تنها راه حل افغانستان این است که تمام تصامیم از طریق پارلمان گرفته شود که هم می‌تواند مشروعیت داخلی و خارجی را به دنبال داشته باشد.
بعد از حاکمیت دوباره طا-لبان کشورهای منطقه و جهان ایجاد یک حکومت فراگیر را پیش شرط به رسمیت شناختن امارت اسلامی عنوان کرده، ولی طا-لبان تاکید دارند که حکومت شان فراگیر و همه شمول است.
از سویی هم، رشاد زریر آگاه سیاسی به خبرگزاری دید می‌گوید که نشست‌هایی چون لویه جرگه نه تنها سودی برای مهار بحران کنونی افغانستان ندارد بلکه می‌تواند تبدیل به پایه‌های استمرار بحران در کشور شود.
آقای زریر می‌گوید: برگزاری نشست، شورا یا گفتمان مشکلی ندارد ولی میکانیزم، رویکرد و ساختار برگزاری چنین نشست‌ها مورد بحث است که در تاریخ معاصر افغانستان همواره تکرار و نتایج منفی داشته است.
وی می‌افزاید: برگزاری نشست‌هایی چون لویه جرگه که ساختار کلاسیک و فرسوده داشته باشد، نمی‌تواند بازتاب دهنده آرای مردم افغانستان باشد بلکه به صورت نمایشی برگزار و آجندای آن از پیش تعیین شده خواهد بود.
به باور آقای زریر بحران کنونی افغانستان پیامد آخرین لویه جرگه برگزار شده است که فرصت ظهور بحران امروزی را فراهم کرد، بناءً تنها راه حل افغانستان رفتن به انتخابات و مردم سالاری است.
از سوی دیگر، مهدی افضلی پژوهش گر مطالعات جنوب آسیا به خبرگزاری دید می‌گوید: به هر میزان که زمینه گفتمان و نشست میان مردم افغانستان فراهم شود به همان میزان می‌توان به صلح و حل بحران افغانستان امیدوار بود، ولی بحث این است که آیا طا-لبان در نشست خود به مفهوم گفتمان مردم توجه خواهند کرد یا خیر.
آیا این نشست نمایندگی از تمام مردم افغانستان می‌کند یا خیر، آیا حضور زنان در این نشست چگونه خواهد بود، آیا جناح های فکری مخالف طا-لبان در این نشست حق ارایه نظر و رای خواهد داشت یا خیر. این سوال‌های جدی است که باید در نظر گرفته و بعد از آن می‌توان به برگزاری چنین نشستی باورمند بود و یا نه.
آقای افضلی می‌گوید که اگر طا-لبان با برگزاری این نشست بخواهند با گردهم آوردن پیروان شان کسب مشروعیت بکنند، این نشست راه به جایی نخواهد برد.
به باور افضلی، طا-لبان به دنبال اجماع سیاسی نیست بلکه به دنبال کسب مشروعیت است که احتمال ایجاد یک شورا به فرمان رهبر طا-لبان زیاد است که این شورا می‌تواند عملاً رهبری طا-لبان را در دست بگیرد.