بحران مزمن افغانستان؛ راه‌حل چیست؟
در شرایط کنونی، صلح به‌سرابی تبدیل شده که از دور نمایان ولی از نزدیک ناپدید می‌شود و بازیگران این پروسه نیز تاکنون صداقتی در امر به نتیجه رسیدن این روند نداشته‌اند.
همزمان با سفر طالبان به مسکو، سفارت روسیه در کابل از تمایل نشان دادن این گروه بر ادامه گفت‌وگوهای صلح با ایالات متحده امریکا استقبال کرده و گفته است که هیچ بدیل جز رویکرد سیاسی و دیپلماتیک برای حل بحران افغانستان وجود ندارد.
سفارت روسیه در کابل از طالبان و امریکا خواسته است تا به زودترین فرصت گفت‌وگوهای صلح را از سر گیرند و به توافق برسند.
این سفارت با بیان این‌که برای تامین صلح در افغانستان، خروج نیروهای خارجی یک شرط انکارناپذیر است، ابراز امیدواری کرده است که توقف کنونی روند مذاکرات، تلاش‌های طولانی‌مدت و پیشرفت‌های امریکا و طالبان را در دوحه قطر تضعیف نکند.
در نُه دور گفت‌وگویی که زلمی خلیلزاد با طالبان انجام داد، قرار بود توافق‌نامه نهایی بین امریکا و گروه طالبان پس از تأیید دونالد ترامپ امضا شود، اما ترامپ در یک اقدام غیر مترقبه این مذاکرات را لغو و دلیل آن را تشدید حملات انتحاری از سوی طالبان و کشته شدن یک سرباز امریکایی در حمله انتحاری «شش‌درک» خواند.
با آن که بارها یادآور شدیم که توافق‌نامه بین امریکا و طالبان در واقع صلح منهای کابل است، درج امارت اسلامی نیز در توافق‌نامه به‌معنی به‌رسمیت شناخته شدن این گروه تلقی می‌شد.
در همین حال، برخی از رهبران گروه طالبان به روسیه رفته و گفت‌وگوهایی را با مقامات این کشور انجام داده‌اند. سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه گفته است که این نشست طالبان در روسیه لزوم از سرگیری مذاکرات را میان امریکا و این گروه مورد تاکید قرار داده و طالبان آمادگی خود را ابراز کرده‌اند. این اولین سفر خارجی تیم طالبان از زمان فروپاشی مذاکرات آنان با واشنگتن است. سرپرستی این تیم به عهده ملا شیر محمد عباس استانکزی بوده است.
با این همه، دونالد ترامپ و محمد اشرف غنی در اظهارات مشابه گفته‌اند که در جریان هفته گذشته بیش از یک هزار جنگجوی طالب در نقاط مختلف افغانستان کشته شده و مسئول کشتار آنان رهبران سیاسی گروه طالبان‌اند.
به‌نظر می‌رسد که با لغو گفت‌وگوهای صلح، فشار زیادی بالای طالبان وارد شده و این گروه اکنون به این نتیجه رسیده است که نمی‌شود از طریق تشدید حملات و گسترش دامنه آتش جنگ، در گفت‌وگوها امتیازگیری کرد. از سویی هم می‌توان گفت که احتمالاً هیئت طالبان از روسیه بخواهد که نقش میانجی در این میان داشته باشد، در حالی که روسیه بارها اعلام کرده است که این کشور می‌تواند گفت‌وگوهای صلح را تضمین کند.
طالبان اکنون تحت فشار شدید نظامی نیروهای امنیتی قرار گرفته و حتی اگر مذاکرات این گروه با امریکا دوباره آغاز گردد، گفت‌وگوهای صلح در موارد زیر نتیجه‌بخش خواهد بود:
۱: گفت‌وگوهای میان‌افغانی از پایه‌های اساسی برقراری صلح در افغانستان خواهد بود و حکومت نیز بارها روی این مورد تأکید کرده است. از سویی هم کشورهای همسایه همانند ایران و دیگر کشورها مکرراً گفته‌اند که از گفت‌وگوهای حکومت افغانستان و طالبان حمایت می‌کنند.
۲: برقراری آتش‌بس موضوع مهمی که تضمین کننده مذاکرات صلح می‌باشد و با آن که هیچ بدیل جز رویکرد سیاسی و دیپلماتیک برای حل بحران افغانستان وجود ندارد، توقف جنگ و خون‌ریزی می‌تواند راهبردی برای چالش‌ها باشد. در شرایطی که طالبان در تنگنای فشارهای شدید قرار دارند، انتظار می‌رود که در آغاز مذاکرات با برقراری آتش‌بس موافقت نماید.
۳: اجماع ملی برای گفت‌وگوهای صلح از ارکان مهم مذاکرات است و در حالی که کشورهای مهم و ذیدخل در قضایای افغانستان حمایت خود را از گفت‌وگوهای میان‌افغانی اعلام کرده‌اند، برای پیشبرد هرچه بهتر این مذاکرات نیاز است تا یک اجماع ملی شکل گیرد و همه اقشار و گروه‌ها در پروسه حضور داشته باشند.
به صراحت می‌توان گفت که ناکامی امریکا در جنگ ۱۸ ساله افغانستان عامل اصلی قدرت‌گیری طالبان و حضور گروه تروریستی دولت اسلامی(داعش) در این کشور است و در چنین شرایطی نیاز است تا امریکا صادقانه در گفت‌وگوهای میان‌افغانی همکاری کند و نقش سازنده‌ای را در نابودی داعش به دست اجرا بگذارد.
در شرایط کنونی، صلح به‌سرابی تبدیل شده که از دور نمایان ولی از نزدیک ناپدید می‌شود و بازیگران این پروسه نیز تاکنون صداقتی در امر به نتیجه رسیدن این روند نداشته‌اند.
طالبان باید بدانند که بحران افغانستان راه‌حل نظامی ندارد و یگانه راهبرد برای این مشکلات مذاکرات میان‌افغانی، به‌رسمیت شناختن نظام جمهوری از سوی آنان و برقراری آتش‌بس است. با آنکه حضور نظامیان خارجی عامل بخشی از چالش‌ها می‌باشد، خروج آنان می‌تواند مشکلات زیادی را بزداید.
