بعد از بیش از دو ماه گفت‌وگو، روند صلح افغانستان در دوحه قطر از سر گرفته شد. حکومت افغانستان و طالبان کارشیوۀ این روند را نهایی کردند. با توجه به دسترسی محدود به جزئیات، دور دوم روند صلح روی ایجاد مسیر سیاسی برای آتش‌بس سراسری و در نهایت حل و فصل سیاسی پایدار متمرکز خواهد بود. با ادامه درگیری در این کشور، تسریع گفت‌وگوهای صلح بیشتر احساس می‌شود. خروج پسا-انتخابات دولت ترامپ چانس پایداری توافق‌نامۀ دوحه را بیشتر بی‌ثبات می‌سازد، چنانچه طالبان ممکن فقط منتظر خروج نیروهای امریکایی باشند.
خشونت‌ها در ولایت‌های افغانستان افزایش یافته است. در نومبر، بازرس ویژه ایالات متحده برای افغانستان به کانگرس گزارش داد که خشونت‌ها در نیمه سوم ۲۰۲۰ در مقایسه با سال گذشته ۵۰ درصد افزایش یافته است. زخمی شدن ۲ هزار و ۵۶۱ فرد ملکی و مرگ ۸۷۵ تن ثبت شده است.
با شروع مذاکرات میا‌ن‌افغانی، نگرانی‌های زیادی برای بازیگران بین‌المللی، از جمله ایالات متحده، چین، پاکستان و هند به وجود آمده است. در حالی که برخی نگرانی‌های هند و پاکستان محصول رقابت‌های منطقه‌ای است، از دیگر کشورها بازتاب عدم اطمینان از برایند احتمالی مذاکرات دوحه است؛ فرایندی که در نهایت نمی‌تواند تحت تأثیر بازیگران خارجی قرار نگیرد. این امر به ویژه در چگونگی تأثیر روند صلح افغانستان بر حضور دوامدار ایالات متحده و چین در این کشور برجسته است، و پیامدهای واضحی برای تعمیق رقابت قدرت‌های بزرگ چین و امریکا.
ایالات متحده
ایالات متحده که از سال ۲۰۰۱ بدینسو در افغانستان بوده است، بیشترین چیز را از دست می‌دهد و بیشترین نگرانی را دارد. این کشور بیش از ۱ تریلیون دالر را در بودجه جنگ و ۶.۴ تریلیون دالر را در تلاش‌های پسا-۱۱ سپتمبر مصرف کرده است. گزارش‌ها حاکی است که برخی طالبان اکنون با این ادعا گه دومین «ابر قدرت» را شکست داده است، پایان جنگ طولانی خود را با غرب نظاره می‌کنند. دولت بایدن در اوضاع ناآرام و خطرناک روی کار می‌آید، چنانچه دولت ترامپ بدون در نظرداشت اقدامات طالبان، خروج نیروها را از افغانستان تسریع کرده است.
در حالی که افراط‌گرایی نگرانی اصلی امریکا است، واشنگتن افغانستان را از دریچۀ رقابت ایالات متحده-چین می‌بیند. حل و فصلی که منجر به خروج امریکا از افغانستان شود، خلاء جئوپولیتیک را به وجود خواهد آورد که چین از آن استقبال می‌کند.
چین
منافع استراتژیک چین در افغانستان چهار برابر است: توسعۀ ابتکار کمربند و جاده، امنیت داخلی و بین‌المللی، دستیابی و توسعه منابع و ادغام اقتصادی. ادغام افغانستان در ابتکار کمربند و جاده بازارهای جدیدی را در کشوری باز خواهد کرد که از منابع گسترده و قوت انسانی برخوردار است. روند صلح موفقیت‌آمیز ممکن چنین دروازه‌ای را باز کند، به ویژه وقتی حضور ایالات متحده به گونۀ قابل توجهی کاهش یابد.
برای پکن، بی‌ثباتی افغانستان همچنین به دلایل امنیتی به چین ارتباط دارد. چین که ولایت‌های غربی، از جمله سین کیانگ را در محاصرۀ افراط‌گرایی، جدایی‌طلبی، تروریزم، اویغورها و اقلیت‌های مسلمان می‌بیند، آنان را از لحاظ فرهنگی، هویت، سیاسی و آزادی‌های مذهبی و حقوق انسانی هدف قرار داده است. در نتیجه، مسلمانان اویغور با استفاده از پاسپورت‌های جعلی به سمت افغانستان آمدند و جذب گروه‌های جهادی در آسیای مرکزی شدند و در کنار طالبان و القاعده می‌جنگند.
بنابر این، منافع چین در افغانستان هم سیاسی و است و هم اقتصادی. این کشور مایل است در ازای قرارداد ساخت شبکه بزرگراه عظیم از طریق راهرو کوهستانی واخان که دسترسی به ثروت معدنی دست نخورده افغانستان را تسهیل می‌کند، یک اعتبار نامحدود ارزان به دولت جدید افغانستان ارائه کند که مطمئناً نفوذ طالبان را دارد. چین همچنین علاقمند گسترش راهرو اقتصادی چین و پاکستان است. از سویی هم، منافع چین در افغانستان به ادعاهای متناقض نیز بستگی دارد، اینکه مشکل امنیت «داخلی‌اش» با اقلیت‌های اویغور نتیجۀ معکوس ندهد. با توجه به اینکه طالبان از مسلمانان اویغور ابراز حمایت کرده‌اند.
پاکستان
وقتی زلمی خلیلزاد نماینده ویژه امریکا در امور صلح افغانستان در سپتمبر ۲۰۲۰ به پاکستان سفر کرد، از نقش اسلام‌آباد در روند مصالحه قدردانی کرد. پاکستان در حالی که بخشی از گفت‌وگوهای جاری در دوحه نیست، اما هنوز بازیگر حیاتی به شمار می‌رود. این کشور ۲ هزار و ۶۰۰ کیلومتر با افغانستان مرز مشترک دارد و همچنین از روابط پیچیده با کابل و واشنگتن برخوردار است. گزارش سال ۲۰۱۹ در رابطه به تروریزم، اسلام‌آباد را به فراهم نمودن «پناهگاه امن» برای گروه‌های تروریستی منطقه، از جمله طالبان افغان، شبکه حقانی، جیش محمد و لشکر طیبه متهم کرد. دو گروه اخیر حملات متعددی را در هند انجام داده است.
سفر ملا عبدالغنی برادر معاون سیاسی گروه طالبان به پاکستان در اواخر دسمبر با انتقادهای هند مواجه شد. در ویدئوهای منتشر شده برادر به اعضای این گروه می‌گوید که طالبان تصمیم‌های مربوط به روند صلح را پس از رایزنی با رهبری در پاکستان می‌گیرد.
برای رهبری پاکستان، همین گروه‌های که به آن پناه داده است، موجب نگرانی است. پاکستان با داشتن روابط مطلوب با طالبان، روابط قوی با ایالات متحده تحت ادارۀ دولت بایدن نمی‌تواند داشته باشد. امید و نگرانی پاکستان این است که آن‌ها بتوانند دولتی را در افغانستان مهندسی کنند که نسبت به منافع استراتژیک پاکستان حساس باشد و به گروه‌های شبه‌نظامی که از خاک افغانستان علیه اسلام‌آباد استفاده می‌کنند، پناه ندهد.
هند
در اخیر، کمک‌های هند به روند صلح هم از لحاظ سیاسی و هم از لحاظ اقتصادی اهمیت دارد. دهلی‌نو تبدیل به سرمایه‌گذار برجسته در توسعه زیربناهای افغانستان شده است. با این حال، نگرانی‌های هند کاملاً واضح است – که بیشترین بهره را از وضع سیاسی موجود می‌برد. هرگونه تغییرات در ترتیبات فعلی به معنی دشواری در کشمیر و بی‌ثباتی امنیتی به نفع پاکستان خواهد بود. هند می‌خواهد با تمام توان به اجماع منطقه‌ای کمک کند که بر محور تقویت روابط دوجانبه بین دهلی‌نو و کابل باشد. هند همچنین نگران خروج نیروهای امریکایی از افغانستان است که به نفع طالبان و همین‌طور چین است.
با از سرگیری روند صلح، رقابت‌های منطقه‌ای با هر راه حل سیاسی که در مذاکرات صلح به دست آید، بار دیگر به آزمایش گرفته خواهد شد. در حل و فصل سیاسی که طالبان در آن دست بالا داشته باشند، ایالات متحده و هند بیشترین چیز را برای از دست دادن دارند. چین و پاکستان با کمی تغییرات در وضع موجود، بیشترین نفع را خواهند برد – هرچند نگرانی‌های افراط‌گرایی نیز دارند. در این میان، خروج نیروهای امریکایی به طالبان اهرم فشار بیشتری علیه حکومت افغانستان می‌دهد که تنها جنگ و رنج دایمی را برای این کشور به ارمغان آورده است – و اکنون احتمال صلح. طالبان مسیرها و نگرانی‌های طرف‌ها را هدایت می‌کنند.
