تجارت هروئین؛ عاملی که اشغال ۲۰ ساله افغانستان را رقم زد

بررسی دقیق‌تر رویدادهای افغانستان، دیدگاه متفاوتی را نشان می‌دهد. تحت عنوان «جنگ علیه تروریزم»، تهاجم سال ۲۰۰۱ ایالات متحده و بریتانیا تا حدی ناشی از تمایل به احیای تجارت هروئین بود که طا-لبان یک سال قبل به طور ناگهانی به آن نقطه پایان گذاشته بود

طا-لبان نه یک بار، بلکه دو بار کشت خشخاش در افغانستان را که بزرگ‌ترین منبع هروئین در جهان است، از بین برد. به‌رغم اتهامات غرب، طا-لبان پشت صنعت مواد مخدر افغانستان نبوده است، بلکه ایالات متحده و متحدانش بوده‌اند که به سرعت از طریق سیستم مالی جهانی میلیاردها دالر سود بردند.

پس از خروج آشفته ایالات متحده و بریتانیا از افغانستان در اگست ۲۰۲۱، حامد میر روزنامه‌نگار پاکستانی در واشنگتن‌پست درباره خطرات «بی‌توجهی به یک پیامد مهم تسلط طا-لبان: رونق آینده در تجارت مواد مخدر افغانستان» هشدار داد.

میر سپس با قوت پیش‌بینی کرد که «در چند سال آینده، سیل مواد مخدر از افغانستان ممکن است به تهدیدی بزرگ‌تر از تروریزم تبدیل شود».

این پیش‌بینی رونق تجارت بین‌المللی مواد مخدر با توجه به اتهامات طولانی‌مدت مبنی بر اینکه طا-لبان شورش دو دهه خود را علیه نیروهای اشغال‌گر از طریق کنترول تولید تریاک تامین مالی کرده‌اند، قابل قبول به نظر می‌رسید. در واقع، اعتقاد بر این بود که ۹۵ درصد هروئین مورد استفاده در بریتانیا از تریاک افغانستان منشاء می‌گیرد.

از این رو، مایه تعجب است که گزارش ماه جون ۲۰۲۳ که توسط Alcis، شرکت خدمات اطلاعات جغرافیایی مستقر در بریتانیا، نشان داد که طا-لبان کشت تریاک در این کشور، مواد اولیه مورد نیاز برای تولید هروئین را از بین برده است. این امر نتیجه بازتاب حرکت مشابهی از سوی طا-لبان در سال ۲۰۰۰ بود، زمانی که آن‌ها هنوز در قدرت بودند.

از قضا، جامعه جهانی به جای ستایش از طا-لبان به دلیل از بین بردن منبع غیرقانونی مواد مخدر، به این تحول با انتقاد پاسخ داد. حتی موسسه صلح ایالات متحده (USIP) که از سوی دولت امریکا تمویل می‌شود، استدلال کرد که «ممنوعیت موفقیت‌آمیز تریاک توسط طا-لبان برای افغان‌ها و جهان خوب نیست».

چنین نارضایتی غرب نسبت به تلاش‌های طا-لبان برای از بین بردن تجارت جهانی هروئین ممکن است در نگاه اول گیج کننده به نظر برسد.

با این حال، بررسی دقیق‌تر رویدادهای افغانستان، دیدگاه متفاوتی را نشان می‌دهد. تحت عنوان «جنگ علیه تروریزم»، تهاجم سال ۲۰۰۱ ایالات متحده و بریتانیا تا حدی ناشی از تمایل به احیای تجارت هروئین بود که طا-لبان یک سال قبل به طور ناگهانی به آن نقطه پایان گذاشته بود.

قدرت‌های غربی به دنبال برقراری جریان سودآور میلیاردها دالری بودند که تجارت هروئین به سیستم‌های مالی آن‌ها تزریق می‌کرد.