تجارت هرویین در هلمند؛ امریکا و انگلیس شکست خورد

پس از گذشت ۱۶ سال و صرف ۱ تریلیون دالر، هنوز جنگ در افغانستان پایان نیافته، اما مداخله غرب باعث شده است که افغانستان به اولین کشور مواد‌مخدر در جهان تبدیل شود.
روزنامه «گاردین» در تازه‌ترین تحلیل خود نگاشته است: پس از طولانی‌ترین جنگ در تاریخ ایالات متحده امریکا، این کشور اکنون در آستانه شکست در افغانستان قرار دارد. چطور ممکن است؟ چگونه تنها ابرقدرت جهان با بیش از ۱۶ سال مبارزه، اعزام بیش از ۱۰۰ هزار نیرو در اوج جنگ، قربانی کردن حدود ۲ هزار و ۳۰۰ سرباز، صرف بیش از ۱ تریلیون دالر در بخش نظامی، صرف ۱۰۰ میلیارد دالر دیگر در بخش ملت‌سازی و آموزش بیش از ۳۵۰ هزار نفر از ارتش افغانستان؛ هنوز قادر به آرام کردن یکی از فقیر‌ترین کشور‌های جهان نیست؟ تاریک‌تر از همه، جنبه‌های ثبات در افغانستان است که در سال ۲۰۱۶ میلادی دولت اوباما رییس‌جمهور سابق امریکا، خروج برنامه‌ریزی شده نیروهای خود را لغو کرد، دستور داد تا بیش از ۸۰۰۰ سرباز این کشور به طور نامحدود در افغانستان بمانند.

این روزنامه نوشته است: در شکست امریکا یک معما نهفته است و آن این‌که نیروی نظامی عظیم امریکا توسط یک تعداد گل‌های گلابی(گل کوکنار) متوقف شده است؛ آن خشخاش است. علی رغم مبارزه‌های مداوم از ماه اوکتبر سال ۲۰۰۱ میلادی، تلاش‌ها برای شکست گروه طالبان ناکام مانده است.

در هر مرحله‌ تاریخ غم‌انگیز افغانستان در ۴۰ سال گذشته، جنگ پنهان دهه ۱۹۸۰، جنگ داخلی دهه ۹۰ و اشغال این کشور پس از سال ۲۰۰۱ میلادی؛ تریاک نقش مهمی در شکل‌گیری سرنوشت این کشور ایفا کرده است.

بر اساس گزارش این روزنامه، سازمان سیا (CIA) رویکرد دیگری داشت، در حالی‌که تولید تریاک در افغانستان سالانه حدود ۱۰۰ تن در سال ۱۹۷۰ میلادی بود، به ۲۰۰۰ تن در سال ۱۹۹۱ افزایش یافت. در سال‌های ۱۹۷۹ و ۱۹۸۰، زمانی‌که تلاش سازمان سیا در حال افزایش بود، شبکه آزمایشگاه‌های هرویین در مرز افغانستان و پاکستان گشایش یافت. این منطقه به زودی بزرگترین تولید کننده هرویین جهان شد. تا سال ۱۹۸۴ میلادی، ۶۰٪ هرویین بازارهای ایالات متحده و ۸۰٪ بازارهای اروپا را تامین می‌کرد.

در بخش دیگری از این گزارش آمده است: مداخله ایالات متحده در بلندمدت یک سیاه‌چاله بی‌ثبات جیوپولتیک را ایجاد کرد که هرگز دوباره بسته نخواهد شد و یا بهبود نخواهد یافت. افغانستان نمی‌تواند به راحتی تخریب‌های بی‌سابقه‌ای را که در سال‌های نخستین مداخله امریكایی‌ها متحمل شد، بازسازی کند.

این گزارش ادامه می‌دهد: در سپتامبر سال ۲۰۰۰، طالبان یک هیئت را به دفتر سازمان ملل متحد در نیویورک فرستاد تا تجارت موادمخدر را علی‌رغم ممنوعیت آن در افغانستان به منظور شناخت سیاسی ادامه دهد. در عوض، سازمان ملل تحریم‌های تازه‌ای را به دلیل حمایت از اسامه بن لادن اعمال کرد. از سوی دیگر، ایالات متحده اما با انتقاد از سازمان ملل، ۴۳ میلیون دالر را با نام کمک‌های بشردوستانه، به طالبان پاداش داد. سخنرانی این کمک ایالات متحده در سال ۲۰۰۱، توسط وزیر امور خارجه این کشور کالین پاول که «ممنوعیت کشت خشخاش، تصمیم طالبان که ما از آن استقبال می کنیم» را ستایش کرد، اما از این رژیم خواست تا «حمایت خود از تروریزم» را متوقف کند.

روزنامه گاردین به نقل از نیویورک تایمز نوشته است: در سال ۲۰۰۷، دونالد رامسفلد وزیر دفاع امریکا نشانه‌های رو به رشدی را که پول‌های مواد مخدر را به طالبان منتقل می کنند، رد کرد و سازمان سیا و نظامیان این کشور چشم خود را بالای فعالیت‌های مرتبط با مواد مخدر توسط جنگ سالاران برجسته افغانستان بست. در حالی‌که مقامات دولتی افغانستان به طور مستقیم در تجارت تریاک دست دارند.

سپس، کالین پاول وزیر امور خارجه جورج بوش، خواستار یک استراتژی جدی برای مبارزه با موادمخدر در بخش‌های روستایی افغانستان شد. اما زلمی خلیل‌زاد سفیر ایالات متحده در افغانستان، سپس وزیر مالیه و از سال ۲۰۱۴ میلادی، رییس جمهور افغانستان با این رویکرد مخالفت کرد و هشدار داد که چنین برنامه‌ای بدون ۲۰ میلیارد دالر کمک‌های خارجی برای جایگزین کردن امرار معیشت، به معنای «فقر گسترده» در کشور خواهد بود.

بر اساس این گزارش: در سال ۲۰۰۹، هراس‌افکنان به سرعت درحال گسترش بودند که دولت اوباما پیشنهاد افزایش قدرت نظامی ایالات متحده را به ۱۰۲،۰۰۰ نفر را کرد تا طالبان را فلج کند. پس از ماه‌ها افزایش این نیروها، راهبرد بزرگ اوباما در تاریکی قبل از طلوع خورشید، در تاریخ ۱۳ فبرووری سال ۲۰۱۰ میلادی در ولسوالی «مارجه»، رسماً آغاز شد. همان‌طور که موجی از هلیکوپترها در حوالی این ولسوالی فرود می‌آمد و ابرهایی از گرد و غبار را به هوا بلند کرده بود، صدها تن از نیروهای امریکایی از طریق زمین‌های کشت خشخاش به سمت روستاهای با دیوارهای گلی، به سرعت پیش‌روی کردند. اگرچه اهداف آن‌ها هراس‌افکنان محلی طالبان بودند، اما در حقیقت، این نیروها یکی از پایتخت‌های تجارت جهانی هرویین را اشغال می‌کردند.

این روزنامه انگلیسی همچنان ادامه داد: شکست مداخله امریکا در افغانستان، بینش وسیع‌تری را در مورد محدودیت‌های قدرت جهانی‌اش ارایه می‌دهد. پایداری کشت تریاک و هراس‌افکنان طالب، نشان می‌دهد که سیاست‌هایی را که واشنگتن پس از سال ۲۰۰۱ میلادی در افغانستان تحمیل کرده، خاتمه یافته است.
گزارنده: سید طاهر مجاب
منبع: روزنامه گاردین