ترور نافرجام ملایعقوب در ننگرهار؛ ماجرا از چه قرار است؟

افزون بر درگیری‌های درون‌گروهی طا-لبان بر سر قدرت، سفر او به ننگرهار و بازدید از خط فرضی دیورند به عنوان موضوعی چالش‌برانگیز میان افغانستان و پاکستان است

گزارش‌ها از ولایت ننگرهار حاکی از سوء قصد به جان ملا محمد یعقوب سرپرست‌ وزارت دفاع حکومت طا-لبان و پسر ملا محمد عمر بنیانگذار گروه طا-لبان است.
تصاویری که از ملا یعقوب در شبکه‌های اجتماعی دست‌ به ‌دست می‌شود نشان می‌هد که نیرو‌های طا-لبان او را شتابان از محل یک حادثه امنیتی دور می‌کنند.
‏ حلیم فدایی والی پیشین لوگر نیز با انتشار یک ویدئو در حساب توییتری خود می‌گوید که ملا یعقوب وزیر دفاع طا-لبان، در ننگرهار هدف یک حمله انتحاری قرار گرفته و با وجود وارد آمدن تلفات به حامیانش، او از این حمله جان سالم به در برده است.
اما انعام‌الله سمنگانی معاون سخنگوی حکومت، سوء ‌قصد به جان سرپرست وزارت دفاع را رد کرده و آن را یک شایعه بی‌اساس خوانده است.
به گفته او، وزیر دفاع در سفر به ننگرهار، از خط فرضی دیورند دیدار و همچنین با مقام‌های محلی و متنفذین قومی گفت‌وگو کرده است.
در همین حال، وزارت دفاع با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرده که ملا محمد یعقوب مجاهد در سفری به ولایت ننگرهار از ولسوالی‌های اچین، غنی‌خیل، نازیان، مهمنددره، لعل‌پور، گوشته و مناطق مورد مناقشه مرز دیورند بازدید کرده است.
از آنجا که در عصر طا-لبان، منابع خبری محدود است و بسیاری از رویدادها از چشم رسانه‌ها و مردم پنهان می‌ماند، مستقلاً نمی‌توان خبر سوء قصد به جان وزیر دفاع این گروه و فرزند ملا محمد عمر بنیانگذار طا-لبان را تأیید کرد، اما واقعیت امر آن است که جنگ قدرت در درون حکومت طا-لبان در شدیدترین شکل ممکن ادامه دارد و ممکن است آنچه از اقدام برای ترور ملا محمد یعقوب در ننگرهار اتفاق افتاده است، بخشی از جنگ پیچیده و چند ضلعی قدرت در میان سران طا-لبان، به ویژه سران شبکه حقانی و جناح قندهاری باشد.
به رغم آن که طا-لبان تاکنون تلاش کرده‌اند بر جنگ جاری بر سر قدرت در میان سران و رهبران خویش سرپوش بگذارند، اما هم گزارش‌هایی از حلقات اندرونی ارگ و هم نشانه‌هایی آشکار از اختلافات شدید شبکه حقانی و قندهاری‌های زیرمجموعه ملا هبت الله آخوندزاده در بیرون، نشان می‌دهد که درگیری برای تصاحب قدرت در میان آنان بسیار بالا است.
به عنوان نمونه می‌توان به دو دستگی تبارزیافته طا-لبان در برنامه‌ها و آیین‌های بیرونی این گروه در دو مورد اخیر اشاره کرد: یکی تجلیل از هشت ثور، سالروز پیروزی مجاهدین که از سوی سران شبکه حقانی برگزار شد و در آن، از چهره‌های شناخته‌شده وابسته به جناح ملا هبت الله آخوندزاده یا همان جناح قندهار کسی شرکت نکرد، و دیگری ششمین سالیاد ترور ملا محمد اختر منصور، دومین رهبر طا-لبان و جانشین ملا محمدعمر توسط امریکایی‌ها که از سوی طا-لبان قندهاری برگزار شد و سران شبکه حقانی از شرکت در آن خودداری ورزیدند.
این موارد به وضوح نشان می‎‌دهد که اختلاف میان «خلیفه» و «امیرالمؤمنین» بسیار بالا است و با گذشت هر روز، شدیدتر و پیچیده‌تر هم می‌شود.
ملا هبت‌الله آخوندزاده رهبری جناح قندهار را به عهده دارد و در جایگاه «امیرالمؤمنین» تکیه زده و سراج‌الدین حقانی سرپرست وزارت داخله حکومت، طا-لبان مشرقی را رهبری می‌کند و عنوان «خلیفه» را یدک می‌کشد و در صدد تصرف کامل قدرت و قرار گرفتن در جایگاه ملا هبت الله است که تا هنوز کسی موفق به دیدن او نشده است. حتی در نماز عید فطر هم که گفته می‌شد به امامت او برگزار شده است، هیچ کس نتوانست صورت او را ببیند؛ زیرا مردی که گفته می‌شد ملا هبت الله آخوندزاده و امیرالمؤمنین طا-لبان است، خطبه‌های نماز عید را پشت به مردم ادا کرد و صورتش را به سمت جمعیت نمازگزار، نچرخاند.
به همین جهت وجود او در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و حتی گفته می‌شود در نشست مهمی که در آغاز سال ۱۴۰۱ با حضور سران طا-لبان در قندهار برگزار شد، سراج الدین حقانی مدعی شده که ملا هبت اللهی وجود ندارد و عنوان امیرالمؤمنین باید به او داده شود.
پس از آن در کابل نیز با میانجی‌گری حامد کرزی، نشستی برای حل اختلافات درونی طالبان مشرقی و جنوبی برگزار شد که بر پایه روایت‌های موثق از آن نشست، به تنش کشیده شده و تا مرز توسل به سلاح‌های گرم و بمب‌گذاری در موتر حامد کرزی پیش رفته است.
افزون بر درگیری‌های درون‌گروهی طا-لبان بر سر قدرت، سفر او به ننگرهار و بازدید از خط فرضی دیورند به عنوان موضوعی چالش‌برانگیز میان افغانستان و پاکستان است؛ یعنی همان چیزی که به راحتی می‌تواند پوشش انحرافی برای ترور او ایجاد کند و همزمان هم پاکستان و هم داعش را به عنوان عوامل این ترور معرفی کند.

بر اساس خبرنامه‌ای که ‏وزارت دفاع طا-لبان در خصوص سفر ملا یعقوب به ننگرهار منتشر کرد، وزیر دفاع این گروه، در دیدار از خط فرضی دیورند، بر دفاع از تمامیت ارضی کشور تأکید کرده است. طرح موضوع تمامیت ارضی افغانستان به ویژه در نوار مرزی فرضی با پاکستان، آن هم از سوی گروهی که از ابتدا تا امروز مورد حمایت اسلام‌آباد بوده و یکی از خدمات آن به پاکستان باید به رسمیت شناختن این نوار مرزی باشد، غیر قابل تحمل است و این، به تنهایی می‌تواند زمینه‌ساز اقدام برای از میان برداشتن ملا یعقوب به شمار آید.
ضمن آن که ننگرهار نخستین مرکز فعالیت گروه تروریستی داعش بوده و در نه ماه پس از تسلط طا-لبان بر افغانستان نیز درگیری‌های خونینی میان این دو گروه در این ولایت رخ داده است. بنابراین داعش یکی دیگر از زمینه‌هایی است که می‌تواند سران شبکه حقانی را از دست داشتن در سوء قصد به جان فرزند ملا عمر قندهاری تبرئه کند و محملی موجه برای تسویه حساب‌های درون‌گروهی طا-لبان در جنگ بر سر قدرت شود.
یادداشت: آرا و نظرات مطرح شده در مقاله مربوط به نویسنده بوده و الزاماً دیدگاه خبرگزاری دید نمی‌باشد!