فضل الرحمن و بسیاری دیگر از علمای اسلامی مکتب دیوبندی مدت‌هاست که حکومت پاکستان را تحت فشار قرار داده تا قدرت طا-لبان را در افغانستان به رسمیت بشناسد. رحمن رهبر جنبش دموکراتیک پاکستان، بزرگ‌ترین ایتلاف احزاب مخالف در کشور، و یکی از ملاهای با نفوذ در پاکستان است
تحولات سیاسی مهمی بین افغانستان و پاکستان در حال وقوع است. این تحولات به‌رغم ماهیت محلی و عدم توجه جهانی، پیامدهای قابل توجهی برای امور جهانی، امنیت منطقه‌ای و نظام بین‌المللی دارد. این تحولات نشان می‌دهد که هنوز فضایی برای نفوذ دیپلماسی و فشار اقتصادی بر حکومت طا-لبان وجود دارد. این نفوذ توسط مربیان اصلی، حامیان مالی و آغازگر جنبش روستایی پشتون که به یک قدرت سیاسی و نظامی در مقیاس ملی و منطقه‌ای تبدیل شده است، قابل تطبیق است. قبلاً به تفصیل در مورد درگیری بین رژیم طا-لبان و جمهوری اسلامی پاکستان در مورد دستگاه نظامی آن نوشتم. اکنون دو رویداد وجود دارد که ارزش توجه را دارد که تا حدودی این شرایط را نشان می‌دهد. نخست، تحول محدودی از عقلانیت در درون طا-لبان وجود داشته است. دوم، تشکیلات نظامی پاکستان همچنان به شدت بر جنبش رادیکال و طا-لبان تکیه می‌کند. همچنین دو جناح مشروط در درون طا-لبان وجود دارد که پشت درهای بسته با یکدیگر برای تعیین هدف آینده حکومت در افغانستان رقابت می‌کنند.
در اواسط ماه دسمبر، حکومت طا-لبان افغان برای اولین بار از زمان بازگشت به قدرت در سال ۲۰۲۱ اعلام کرد که اعضای تحریک طا-لبان پاکستان (TTP) را بازداشت کرده است. این اولین باری بود که دو گروه متحد با ایدیولوژی اسلامی رادیکال مشترک و عمل تروریزم علیه یکدیگر دست به اقدام زدند. عبدالمتین قانع سخنگوی وزارت داخله طا-لبان گفت: «در حال حاضر هیچ گروه شبه‌نظامی در افغانستان فعالیت نمی‌کند. ما تعداد زیادی زندانیان داعشی داریم و حدود ۳۵ تا ۴۰ عضو تحریک طا-لبان پاکستان در نزد ما هستند. ما وظیفه داریم امنیت کشور را تامین کنیم. هر کسی که در این امر دخالت کند، آن‌ها را جنایت‌کار می‌شناسیم، بازداشت می‌کنیم و تحمل نمی‌کنیم.» نماینده طا-لبان گفت که «آن‌ها خواهان روابط خوب با کشورهای همسایه هستند و هرگز اجازه نخواهند داد که خاک افغانستان علیه سایر کشورها از جمله کشورهای همسایه استفاده شود.»
رویداد دوم تا حدی عقلانیت و تمایل به اجتناب از درگیری در درون طا-لبان را نشان می‌دهد. در عین حال، وابستگی عمیق به نخبگان نظامی و سازمان اطلاعاتی (ISI) پاکستان را نشان می‌دهد. رهبری طا-لبان از یک عالم بسیار تأثیرگذار اسلامی از شبکه بنیادگرایی «دیوبندی» با روابط نزدیک با آی‌اس‌آی ISI دعوت کرد. امارت اسلامی گفت که مولانا فضل الرحمن رهبر جمعیت علمای اسلام پاکستان برای حل مشکل کنونی بین کابل و اسلام‌آباد به افغانستان دعوت شده است. افسانه‌ای که گهگاه از طریق تبلیغات منتقل می‌شود، معتقد است که پاکستان با طا-لبان افغان در تضاد است یا این کشور بی‌ثبات است. ذبیح الله مجاهد سخنگوی طا-لبان گفت: «ما می‌توانیم واکنش نشان دهیم و مولانا این شخصیت را دارد که پیام و اهداف ما را به پاکستان برساند».
فضل الرحمن و بسیاری دیگر از علمای اسلامی مکتب دیوبندی مدت‌هاست که حکومت پاکستان را تحت فشار قرار داده تا قدرت طا-لبان را در افغانستان به رسمیت بشناسد. رحمن رهبر جنبش دموکراتیک پاکستان، بزرگ‌ترین ایتلاف احزاب مخالف در کشور، و یکی از ملاهای با نفوذ در پاکستان است. او در پاکستان یک پایگاه هواخواه قابل توجه دارد و در هر دو حوزه سیاسی و مذهبی ملت نیز به خوبی شناخته شده است. بیش از ۲۰ هزار از ۳۵ هزار مدرسه دینی اسلامی پاکستان وابسته به مکتب فکری دیوبندی هستند که به شدت بر اقتدار شریعت اسلامی تأکید می‌کند. هم رحمان و هم طا-لبان به دکترین دیوبندی پایبند هستند.
درگیری بین طا-لبان و پاکستان از چند ماه پیش آغاز شد. اسلام‌آباد طا-لبان را متهم کرد که از تی‌تی‌پی حمایت می‌کند، گروهی که به طور فعال علیه دولت پاکستان می‌جنگد.
پس از پیروزی طا-لبان و احیای امارت در سال ۲۰۲۱، فعالیت‌های تروریستی در جنوب آسیا و به ویژه پاکستان به طور قابل توجهی افزایش یافته است. دلیل این امر را می‌توان در حمایت منفعلانه طا-لبان از رادیکال‌های اسلام‌گرا و ارایه خاک افغانستان به عنوان پناهگاه امن برای رادیکال‌ها دانست. دولت پاکستان با اعمال تحریم‌های خاص بر صادرات محصولات افغانستان واکنش نشان داد و روند اخراج پناهجویان افغانستانی را آغاز کرد. این اقدامات پوتانسیل قابل توجهی برای آسیب رساندن به موقعیت طا-لبان و اقتصاد افغانستان دارد. در حال حاضر بیش از ۲ میلیون افغانستانی بدون مدرک در پاکستان زندگی می‌کنند که حداقل ۶۰۰ هزار نفر از آن‌ها پس از بازگشت طا-لبان به قدرت در ماه اگست ۲۰۲۱ وارد پاکستان شدند.
سخنگوی سازمان ملل گفت: «ما معتقدیم بسیاری کسانی که با اخراج روبرو هستند در خطر دستگیری و بازداشت، شکنجه و رفتار ظالمانه و غیرانسانی در افغانستان قرار می‌گیرند.» به گفته این سازمان بین‌المللی، فعالان جامعه مدنی، روزنامه‌نگاران، مدافعان حقوق بشر، مقامات دولتی سابق و اعضای نیروهای امنیتی و همچنین همه زنان و دختران ممکن است در معرض خطر باشند. علاوه بر این، اسلام‌آباد به دلایل سیاسی داخلی نیازمند عادی‌سازی وضعیت درگیری است. قرار است انتخابات پارلمانی در کشوری برگزار شود که در آن حزب اصلی و نخست وزیر انتخاب می‌شود.
در نهایت، پویایی تحولات بین طا-لبان و ارتش پاکستان پیامدهای مهمی برای منطقه و پوتانسیل گروه‌های اسلام‌گرای رادیکال دارد. کاهش وابستگی طا-لبان به ارتش پاکستان می‌تواند گام مهمی در جهت منطقی کردن حکومت افغانستان و کاهش پوتانسیل طا-لبان برای تجاوز باشد.
در عین حال، پاکستان می‌تواند نقش مهمی در کاهش بلندپروازی‌های رادیکال‌ترین جناح‌های درون طا-لبان ایفا کند. وقایع نشان می‌دهد که وابستگی طا-لبان هنوز به شدت بالاست و آینده اقتصاد افغانستان در دستان سیاست‌مداران پاکستانی است.
در نتیجه، رویکرد معقول تقویت مواضع میانه‌روترین جناح‌های طا-لبان و تلاش برای ایجاد یک دولت بوروکراسی منطقی‌تر خواهد بود.
