تی‌تی‌پی، کابل و صبر استراتژیک
ممکن است در هفته‌های آتی چیزی قوی‌تر برای تقویت تعهد طا-لبان در مبارزه با تروریزم رخ دهد. مقامات پاکستانی از سوی دیگر انتظار دارند که حاکمان طا-لبان آشکارا اقدامات تروریستی تحریک طا-لبان پاکستان را محکوم کنند
تلفات ناشی از حملات تحت رهبری تحریک طا-لبان پاکستانی TTP همچنان در حال افزایش است. بحث‌های تند و پرتنش پاکستان-افغانستان با این کارزار خشونت‌آمیز همراه است که سایر گروه‌های تروریستی نیابتی مانند داعش ISIS و احرار الهند Ahrarul-Hind را نیز در بر می‌گیرد. گمان می‌رود که همه آنها از خاک افغانستان برای سرپناه و برنامه‌ریزی استفاده می‌کنند. بدیهی است که این موضوع به عنوان تخریب‌گر روابط دوجانبه عمل کرده است، اگرچه رژیم طا-لبان ادعا می‌کند که تمام تلاش خود را می‌کند تا از استفاده شدن خاک افغانستان توسط گروه‌های تروریستی برای حمله به منافع همسایگان جلوگیری کند.
سفر اخیر به قندهار و کابل، نگاهی اجمالی به نارضایتی پاکستان از تلاش‌های ضد تروریزم مقامات ارشد طا-لبان فراهم کرد. اکثر مقامات نسبت به اظهارات ناخوشایند، گاهی متناقض یا ترسناک رهبران پاکستان نگران هستند.
یک مقام ارشد (کدر طا-لبان) که به وضوح عصبانی بود، گفت: «نخست‌وزیر، وزیر دفاع و امور خارجه و همچنین فرمانده ارتش، همه علناً با زبان‌های مختلف و با لحنی تهدیدآمیز در مورد مسئله تحریک طا-لبان پاکستان صحبت کرده اند. صحبت‌های سختی که فرمانده ارتش در جرگه بزرگ پیشاور (۷ اگست) بیان کرد، به دست آنها رسیده بود. مقامات عالی‌رتبه گفتند: «این یک روش کاملا توهین‌آمیز برای برخورد با موضوعی بود که مربوط به دو کشور است.» وی افزود: «بگذارید موضوعات مورد مناقشه را از طریق گفت‌وگو و نه از طریق رسانه‌ها مورد بحث قرار دهیم که به راحتی می‌تواند اختلافات و احساسات منفی را دامن بزند».
طبق گزارش‌ها، فرمانده ارتش پاکستان در سخنرانی خود در جرگه پیشنهاد طا-لبان افغانستان برای از سرگیری گفت‌وگوها با تحریک طا-لبان پاکستان را رد کرد. به جرگه گفته شد که گفت‌وگوها تنها با رژیم طا-لبان انجام خواهد شد زیرا تحریک طا-لبان پاکستان در قلمرو آنها است. این موضع به نفع کابل و قندهار نبود.
یک مقام بانفوذ با اشاره به این دستور گفت: «ما هسته‌های تروریستی بسیاری را شکستیم، تعدادی از تروریست‌ها را بازداشت کرده‌ایم، برای چندین گروه محدودیت ایجاد کرده‌ایم و اقدامات خود را با صدور فرمانی در مورد تروریزم (در اواسط جولای) دنبال کردیم که همه افغان‌ها را از انجام حملات برون‌مرزی منع می‌کند».
این فرمان می‌گوید تمام کسانی که از خاک افغانستان برای تروریزم در کشورهای همسایه استفاده می‌کنند، در صورتی که دست داشته باشند، با عواقب آن مواجه خواهند شد. طبق قانون کشور با آنها برخورد خواهد شد. به همه افغان‌ها گفته شده است که از ستیزه‌جویان خارجی دوری کنند.
به نظر می‌رسد این فرمان اولین تعهد کتبی بزرگ رژیم طا-لبان به جامعه بین‌المللی است. این امر به نگرانی‌های همه همسایگان از جمله ایران، پاکستان، چین و جمهوری‌های آسیای مرکزی می‌پردازد. ممکن است در هفته‌های آتی چیزی قوی‌تر برای تقویت تعهد طا-لبان در مبارزه با تروریزم رخ دهد. مقامات پاکستانی از سوی دیگر انتظار دارند که حاکمان طا-لبان آشکارا اقدامات تروریستی تحریک طا-لبان پاکستان را محکوم کنند.
در جلسات توجیهی، مقامات در کابل و قندهار اذعان دارند که محدودیت‌های «ایدیولوژیکی، سیاسی و ظرفیت» در قسمت کارهایی که حکومت آنها می‌تواند انجام دهد وجود دارد. آنها اصرار می‌کنند که تا آنجا که به مبارزه با تروریزم مربوط می‌شود، کمی صبر و حوصله داشته باشند.
آنها می‌گویند به عنوان کشوری که پس از سال‌های طولانی جنگ بهبود یافته است، ما خواهان روابط دوستانه و بدون اصطکاک با همه همسایگان خود هستیم. این مقامات تاکید کردند که حمایت دیپلماتیک، سیاسی و اقتصادی آنها برای بازسازی، اصلاحات، تجارت و توسعه اقتصادی بسیار مهم است.
یک مقام در کابل پرسید: «پس چگونه می‌توانیم هرگونه تهدید یا حمله به منافع همسایگان خود را تحمل کنیم؟ ما سعی داریم به تدریج تهدیدات علیه همه همسایگان خود را به حداقل برسانیم و در نهایت خنثی کنیم».
این مقام در ادامه افزود که رژیم طا-لبان توانسته است چندین باند جنایتکار را منهدم کند و هراس‌افگنان از جمله گروه تحریک طا-لبان پاکستان و داعش را دستگیر کند. پیش از این افراد ربوده شده و وسایل نقلیه دزدیده شده در پاکستان برای معامله نهایی به افغانستان آورده شدند. تبهکاران در لاهور و اسلام آباد از تیلفون همراه افغانستان برای اخاذی استفاده می‌کردند.
او گفت: «ما به معنای واقعی کلمه به این فعالیت‌های جنایتکارانه پایان داده‌ایم».
حذف کامل به تلاش‌های پایدار مشابه از سوی پاکستان نیاز دارد. این هشداردهنده است: «انتظار نداشته باشید که افغانستان یک شبه پس از بیش از چهار دهه درگیری به ناروی تبدیل شود».
یک مقام وزارت خارجه در کابل توضیح داد: «با توجه به شرایط خاص اجتماعی-سیاسی (قبیله‌ای) مان، مدتی به ما فرصت دهید و بعد ما را مورد انتقاد «ناعادلانه» قرار دهید.» او افزود که رهبران طا-لبان با تلاش و مبارزه خستگی‌ناپذیر سعی دارد تامین امنیت را که برای این کشور تضمین کرده، فراهم کند.
حامد کرزی، رییس‌جمهور پیشین، نیز طرفدار یک روند صریح اما پشت پرده برای شناسایی مشکلات و بررسی راه‌های کاهش احتمالی آن است.
کرزی با اشاره به بی‌صبری روزافزون مقامات پاکستانی در مورد آنچه که آنها بی‌میلی کابل در برخورد شدید با رهبری تحریک طا-لبان پاکستان می‌خوانند، گفت: «شکایت‌های شما در مورد استفاده تحریک طا-لبان پاکستان از خاک افغانستان با شکایت‌هایی که ما در طول بیش از دو دهه مطرح کرده‌ایم، تفاوتی ندارد. ما اجساد پاکستانی‌هایی را که همراه با طا-لبان در اینجا می‌جنگیدند، می‌فرستادیم. حالا شما از ما می‌خواهید اجساد افغان‌هایی را که در اقدامات تروریستی پیدا شده اند جمع‌آوری کنیم. این لحظه تأمل و اصلاح برای یک راه سازنده رو به جلو است.»
کرزی که هنوز در چشم‌انداز سیاسی افغانستان فرد بزرگ است و از اقامتگاه رسمی‌اش که دولت غنی در اختیارش گذاشته، لذت می‌برد، گفت: «همه مرتکب اشتباه می‌شوند، اما این نباید از اقدامات اصلاحی بازماند. او از خروج از کشور خودداری کرده بود و حتی پیشنهادات امریکا را برای تخلیه در اگست دو سال پیش رد کرده بود.
کرزی یک روز قبل از لشکرکشی طا-لبان به کابل در ۱۵ اگست ۲۰۲۱ به دوستانش گفته بود: من دوست دارم تا آنجا که امکان دارد اینجا بمانم. به عنوان فرزند این خاک چرا باید نگران باشم.
