جئوپلیتیک کمک به افغانستان زیر سایه طا-لبان
رهبران گروه ۲۰ که در اجلاس سال ۲۰۲۱ به اجماع رسیدند تا طا-لبان را در توزیع کمک برای جلوگیری از بحران انسانی مشارکت دهند، خود تمایلی به تعامل با حکومت جدید ندارند، از آن‌جا که نهادها و افراد شامل این حکومت ممنوع و تحریم هستند
از زمانی که طا-لبان در ماه اگست ۲۰۲۱ به قدرت بازگشتند، جهان چشم خود را بر روی بدبختی محض انسانی در افغانستان بسته است. در حالی که چندین کشور و نهاد منطقه‌ای کنفرانس‌هایی را برای بحث در مورد راه‌های جلوگیری از بحران بشری در افغانستان برگزار کرده‌اند، اما این گفت‌وگوها هنوز به اقدامات انعطاف‌پذیر مبدل نشده تا به مردم افغانستان کمک کند با شرایط زندگی رو به وخامت شان مقابله کنند. بر اساس گزارش کمیته بین‌المللی نجات، بی‌جاشدگان داخلی از جون ۲۰۲۱ تا کنون ۷۳ درصد افزایش داشته است. در حال حاضر، بیش از ۳٫۵ میلیون افغان به دلیل ناامنی، جنگ و درگیری از مناطق خود آواره شده‌اند. در حالی که تقریباً ۱٫۲ میلیون نفر به دلیل بلایای طبیعی از جمله سیل، زلزله و خشکسالی از مناطق خود رانده شده‌اند.
رهبران گروه ۲۰ که در اجلاس سال ۲۰۲۱ به اجماع رسیدند تا طا-لبان را در توزیع کمک برای جلوگیری از بحران انسانی مشارکت دهند، خود تمایلی به تعامل با حکومت جدید ندارند، از آن‌جا که نهادها و افراد شامل این حکومت ممنوع و تحریم هستند.
اقتصاد افغانستان که به دلیل تحریم‌ها و ممنوعیت تجاری به شدت به کمک‌های بین‌المللی متکی است، این چالش‌ها را تشدید می‌کند. انتظار می‌رود که تعلیق کمک‌های مالی بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول، همراه با توقف پرداخت ۹٫۵ میلیارد دالر از ذخایر ارزی، آسیب جدی بر سلامت مالی افغانستان وارد کند. برای کشوری که قبلاً ۸۰ درصد از نیازهای بودجه‌ای خود را از طریق کمک‌های بین‌المللی برآورده می‌کرد، قطع ناگهانی و طولانی کمک‌های مالی تنها وضعیت اقتصادی وخیم نمی‌کند بلکه همراه با آن بحران‌های انسانی را وخیم‌تر می‌سازد.
در صورت تداوم محدودیت‌های بین‌المللی، اقتصاد ۲۰ میلیارد دالری افغانستان، حدود ۴ میلیارد دالر زیان‌مند خواهد شد. این امر، همراه با محدودیت نقدینگی، بسیاری از مردم افغانستان را وادار کرده اجناس خانه‌های‌شان را بفروشند و برای زنده‌ماندن تبادل جنس کنند. با عمیق‌تر شدن بحران مالی، بیش از ۲۳ میلیون نفر با گرسنگی شدید مواجه هستند و از هر ۱۰ نفر ۸ نفر کم‌تر غذا می خورند یا غذا قرض می‌گیرند. جدا از عواقب اجتماعی گرسنگی دسته‌جمعی، بهره‌کشی از انسان و مصرف مواد مخدر که به دلیل ناامیدی اقتصادی روند صعودی دارد، تقریباً ۹۷ درصد از کل جمعیت افغانستان تا پایان ۲۰۲۲ زیر خط فقر خواهند رفت – با درآمد کم‌تر از ۱٫۹۰ دالر در روز؛ مگر این‌که کمک‌های بین‌المللی فوراً سرازیر شود.
همه‌گیری کووید-۱۹ نیز اوضاع را بدتر کرده است. تأسیسات صحی در افغانستان به دلیل نبود کمک‌های بین‌المللی که تا کنون ۹۰ درصد هزینه‌های عملیاتی آن‌ها را پوشش می‌داد، در آستانه سقوط قرار دارند. با بیش از ۱۰ هزار مورد ابتلا به کووید در پنج ماه گذشته (اعدادی که احتمالاً بسیار دست‌کم گرفته شده‌اند)، شروع سویه امیکرون فشار بیشتری را بر سیستم مراقبت‌های بهداشتی وارد خواهد کرد. در حالی که مراکز بهداشتی کم‌بود تجهیزات پزشکی دارند و معاش کارکنان صحی چندین ماه است که پرداخت نشده است. در حقیقت، وضعیت زیرساخت‌های پزشکی در افغانستان به گونه‌ای است که تقریباً نیمی از ۳۸ شفاخانه اختصاصی کووید در سراسر کشور مجبور به تعطیلی شده‌اند.
طا-لبان در تلاش اقدامات هماهنگ برای به دست آوردن رسمیت بین‌المللی و بازیگر قانونی و مسئول هستند. این گروه در حال تبدیل شدن از یک گروه شورشی به حاکمان واقعی این کشور است. پس از تسخیر کابل، این گروه با دولت‌های خارجی برای تخلیه امن شهروندان همکاری کرد. طا-لبان از خطوط هوایی بین‌المللی درخواست کرده تا پروازهای خود را به کابل از سر گیرند تا ترافیک تجاری کشور باز شود.
به رغم سابقه طا-لبان در ایجاد اختلال در تلاش‌های واکسیناسیون فلج اطفال، این گروه به مقامات بهداشتی اجازه داده تا واکسیناسیون خانه به خانه فلج اطفال را در اکتوبر ۲۰۲۱ از سر گیرند. این گروه همچنین با از سرگیری تلاش‌های واکسیناسیون کووید-۱۹ و سرخکان موافقت کرده تا نشان دهد که تهدید بیماری‌های مسری را جدی می‌گیرد.
طا-لبان همچنین با کارت داعش شاخه خراسان بازی می‌کنند تا از نگرانی‌های امنیتی کشورهای همسایه سوء‌استفاده کنند. توافق دوحه بر این اساس امضا شد که طا-لبان اجازه ندهند از خاک افغانستان به عنوان مکانی برای فعالیت‌های تروریستی علیه ایالات متحده استفاده شود. کشورهای دیگر ممکن است توافق‌نامه‌های مشابهی را با طا-لبان امضا کنند که به دنبال تضمین‌های امنیتی مشابه باشند – چه چین باشد یا هند. هند اولین تعامل رسمی دیپلماتیک خود را با این گروه در اگست ۲۰۲۱ انجام داده است.
Shokohmand, [1/22/2022 4:25 PM]به رغم تلاش‌های طا-لبان برای ارایه تصویر متفاوت، بعید است آنان رسمیت بین‌المللی پیدا کنند، مگر این‌که این گروه بتواند کشورهای دیگر را متقاعد کند که واقعاً تغییر کرده‌اند. به حاشیه بردن زنان از جامعه، از جمله ممانعت از تحصیل یا تدریس در مکاتب و ممنوعیت زنان از سفرهای انفرادی و طولانی، تنها تصویر طا-لبان را به عنوان افراد ناهمگون با زمانه و خشن تقویت کرده است. از سویی هم، تأیید نقض حقوق بشر توسط این گروه، تا حدی به دلیل تعلیق خدمات تیلفون همراه و انترنت – و همچنین تعلیق برخی از حمایت‌های بین‌المللی، دشوار شده است.
اگرچه هیچ کشوری به طور رسمی حکومت طا-لبان را به رسمیت نشناخته است، اما استفاده از این اهرم فشار برای اعطای آزادی‌های بیشتر سیاسی، اجتماعی و فرهنگی به شهروندان افغانستان مفید خواهد بود. با انجام این کار، قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی نیز ممکن است بتوانند کمک‌های بشردوستانه مورد نظر را به این کشور سرازیر کنند و در عین حال افراطیت مذهبی طا-لبان را نیز زیر نظر داشته باشند.
یادداشت: نظریات مطرح شده در مقالات به نویسندگان آن بر می‌گردد و خبرگزاری دید در قبال آن مسئولیت ندارد.
