جایگاه افغانستان در سازمان همکاری شانگهای؛ گلوگاه رشد تجارت و اقتصاد
درک این نکته حایز اهمیت است که با اجرای پروژه‌های زیربنایی مشترک مانند خط آهن ترمذ – مزار شریف – کابل – پیشاور، ما نه تنها مشکلات اجتماعی، اقتصادی، حمل و نقل و ارتباطی را حل می‌کنیم؛ بلکه کمک قابل توجهی به تضمین امنیت منطقه‌ای می‌کنیم
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مچاب – خبرگزاری دید
ساختار همکاری مدرن بین‌المللی بر اساس اصول و نورم‌های جهانی در حال تزلزل است. یکی از دلایل اصلی این امر، بحران عمیق اعتماد در سطح جهانی است که به نوبه خود باعث ایجاد تقابل جیوپولیتیکی می‌شود و خطر کلیشه‌های تفکر بلوکی را احیا می‌کند. این روند بیگانگی متقابل، بازگشت اقتصاد جهانی به مسیر قبلی توسعه و احیای زنجیره‌های تامین جهانی را پیچیده می‌کند.
درگیری‌های مسلحانه جاری در بخش‌های مختلف جهان جریان‌های تجاری و سرمایه‌گذاری را بی‌ثبات می‌کند و مشکلات تضمین امنیت غذایی و انرژی را تشدید می‌کند.
در کنار این، شوک‌های آب و هوایی جهانی، کمبود فزاینده منابع طبیعی و آبی، کاهش تنوع زیستی، شیوع بیماری‌های عفونی خطرناک، آسیب‌پذیری جوامع ما را بیش از پیش آشکار کرده‌است. آن‌ها منجر به تخریب کالاهای مشترک وجودی، تهدید اساس زندگی مردم و کاهش منابع درآمد می‌شوند.
در این شرایط بدیهی است که هیچ کشوری به تنهایی نمی‌تواند به دوری یا مقابله با این خطرات و چالش‌های جهانی امیدوار باشد.
تنها یک راه برای برون‌رفت از مارپیچ خطرناک مشکلات در دنیای به‌هم پیوسته‌ای که همه ما امروز در آن زندگی می‌کنیم وجود دارد – از طریق گفت‌وگوی سازنده و همکاری چندجانبه مبتنی بر توجه و احترام به منافع همه. دقیقاً در زمان بحران است که همه کشورها – اعم از بزرگ، متوسط یا کوچک – باید منافع محدود خود را کنار بگذارند و بر این‌گونه تعاملات متقابل تمرکز کنند، تلاش‌ها و امکانات مشترک را برای مقابله با تهدیدات متحد و چندبرابر کنند و چالش‌ها برای صلح، امنیت و توسعه پایدار که به هریک از ما مربوط می‌شود را از میان بردارند.
الگویی برای همکاری موفق منطقه‌ای
همکاری بین‌المللی که به نفع همه باشد بدون نهادهای چندجانبه غیرممکن است. به‌رغم برخی کاستی‌ها، آن‌ها همچنان به عنوان مهم‌ترین عامل تعامل بین کشورها – در سطح منطقه‌ای و جهانی – عمل می‌کنند. سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای به کشورها کمک می‌کنند تا بر اختلافات غلبه کنند و درک متقابل را تقویت کنند، همکاری‌های سیاسی و اقتصادی را توسعه دهند، تجارت را گسترش دهند و تبادلات فرهنگی و بشردوستانه را ترغیب کنند.
امروز، خانواده سازمان همکاری شانگهای بزرگ‌ترین سازمان منطقه‌ای جهان است که فضای جغرافیایی عظیم و حدود نیمی از جمعیت سیاره ما را متحد کرده‌است.
مبنای جذابیت بین‌المللی سازمان همکاری شانگهای غیر بلوکی‌بودن، علنی‌بودن، عدم هدف قرار دادن کشورهای ثالث یا سازمان‌های بین‌المللی، برابری و احترام به حاکمیت همه شرکت‌کنندگان، امتناع از مداخله در امور داخلی و همچنین جلوگیری از تقابل سیاسی و رقابت ناسالم است. موفقیت سازمان همکاری شانگهای ارتقای همکاری‌های چندجانبه از طریق تضمین امنیت منطقه‌ای است.
ارزش اقتصادی سازمان همکاری شانگهای با خودکفایی فضای آن افزایش می‌یابد، جایی که اقتصادهای جهان به طور پویا در حال توسعه با پتانسیل عظیم انسانی، فکری و فناوری و وجود حجم زیادی از منابع طبیعی استفاده نشده هستند.
در دنیایی با چالش‌ها و فرصت‌های جدید، سازمان همکاری شانگهای نه تنها از طریق تجدید کمی؛ بلکه از طریق باز کردن مسیرهای استراتژیک جدید، چشم‌انداز بسیار خوبی برای تحول و رشد دارد. این‌ها حمل و نقل و اتصال، انرژی، غذا و امنیت محیطی، نوآوری‌ها، تحول دیجیتال و اقتصاد سبز هستند.
همه کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای نزدیک‌ترین همسایگان، دوستان و شرکای استراتژیک ما هستند.
من کاملاً مطمئن هستم که برای سازمان همکاری شانگهای مهم و ضروری است که داستان موفقیت خود را با افغانستان در میان بگذارد. این کشور بخشی جدایی‌ناپذیر از فضای بزرگ‌تر سازمان همکاری شانگهای است. مردم افغانستان اکنون بیش از هر زمان دیگری به همسایگان خوب و حمایت آن‌ها نیاز دارند. این وظیفه اخلاقی ماست که دست یاری دراز کنیم و راه‌های مؤثری را برای غلبه بر بحران چندساله از طریق ارتقای رشد اقتصادی-اجتماعی این کشور و ادغام آن در فرایندهای توسعه منطقه‌ای و جهانی به آن‌ها ارایه دهیم.
افغانستان که قرن‌ها نقش حایل را در رویارویی‌های تاریخی قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای ایفا کرده‌است، باید در یک ماموریت صلح‌آمیز جدید برای اتصال آسیای مرکزی و جنوبی تلاش کند.
ایجاد دهلیز میان‌افغانی می‌تواند به نمادی از این همکاری‌های دوجانبه سودمند میان‌منطقه‌ای تبدیل شود. همچنین درک این نکته حایز اهمیت است که با اجرای پروژه‌های زیربنایی مشترک مانند خط آهن ترمذ – مزار شریف – کابل – پیشاور، ما نه تنها مشکلات اجتماعی، اقتصادی، حمل و نقل و ارتباطی را حل می‌کنیم؛ بلکه کمک قابل توجهی به تضمین امنیت منطقه‌ای می‌کنیم.
با نزدیک‌تر کردن مواضع خود به یکدیگر، می‌توانیم یک برنامه جدید سازمان همکاری شانگهای برای یک افغانستان صلح‌آمیز، باثبات و مرفه‌تر ایجاد کنیم. تنها از این طریق می‌توانیم فضای سازمان همکاری شانگهای با ثبات و پایدار با امنیت غیرقابل تقسیم ایجاد کنیم.
بنابراین، ما اطمینان داریم که در سمرقند شاهد تولد مرحله جدیدی از زندگی سازمان همکاری شانگهای خواهیم بود که تعداد اعضای آن افزایش می‌یابد و دستور کار آینده آن شکل می‌گیرد و این بسیار نمادین است.
ما سرشار از خوش‌بینی هستیم و متقاعد شده‌ایم که تصمیمات اجلاس آتی سازمان همکاری شانگهای کمک عملی به تقویت گفت‌وگو، درک متقابل و همکاری در سطح منطقه و در مقیاس جهانی خواهد کرد.
