تکبر و بازی خطرناک ترامپ، افغانستان را سوریه خواهد ساخت

ارشاد احمدی معاون سابق وزیر خارجه افغانستان می‌گوید:« فاتحه مذاکرات امریکا با طالبان برای خروج قبلاً خوانده شده است. ما با خطر خروج بدون توافق صلح مواجه هستیم.»‌

در اوایل ماه سپتمبر، رییس جمهور دونالد ترامپ به طور پنهانی برای جالب توجه‌ترین عکس خود آمادگی می‌گرفت پس از آن که در ماه جون وارد منطقه غیرنظامی کوریا شد تا با کیم جونگ اون ملاقات کند.
ترامپ آماده نشست تاریخی در کمپ دیوید با ملا برادر معاون سیاسی گروه طالبان بود تا برای آوردن نیروهای امریکایی به خانه گفت‌وگو کند. اما پس از آن که طالبان با موتربمب یک سرباز امریکایی و ۱۱ تن دیگر را در کابل از بین برد، رییس جمهور ناگهان به تاریخ ۸ سپتمبر لغو این نشست را اعلان کرد.
ادامه این نشست برای هر دو نفر(ترامپ و ملا برادر) نگرش سیاسی بدی به همراه داشت. ترامپ به دنبال تقویت پایگاه رأی دهندگان خود بود، چنانچه برای دور دوم ریاست جمهوری برنامه‌ریزی می‌کرد. ملاقات با یکی از رهبران طالبان پس از کشته شدن امریکایی‌ها کمکی به این امر نمی‌کرد. در همین حال، ملابرادر می‌خواهد از بحث و جدل‌هایی که در مورد تأخیر نتایج انتخابات ریاست جمهوری افغانستان به وجود آمده، استفاده کند. برنده این انتخابات باید برای دستیابی به یک حل و فصل سیاسی داخلی با طالبان مذاکره کند، بعد از آنکه این گروه توافقنامه‌ای را با ایالات متحده امضا کرده باشد.
پس از حمله انتخاری، ترامپ با خشم توییت کرد:« چه کسی برای تقویت موضع چانه‌زنی خود تعداد زیادی مردم را می‌کشد. آن‌ها (طالبان) این کار را نکردند، بلکه بدتر ساختند!»
به گزارش هیئت معاونت سازمان ملل متحد (یوناما)، در یک رکورد بی‌سابقه بین جولای و سپتمبر، ۱ هزار و ۱۷۴ غیرنظامی در جریان خشونت‌ها در افغانستان کشته شد و ۳ هزار و ۱۳۹ تن دیگر زخم برداشت. شورشیان مسئول ۶۲ درصد این رقم شناخته شدند، اما تلفات غیرنظامیان از سوی نیروهای طرفدار دولت به ۲۶ درصد رسید.
در آستانه گفت‌وگوهای برنامه‌ریزی شده کمپ دیوید، تعداد زیادی در جریان محاصره ولایت بغلان از سوی طالبان کشته شدند. تلفات غیرنظامیان در آمارهای پنتاگون نیز منعکس شد: امریکا در ماه سپتمبر ۱ هزار و ۱۱۳ حمله هوایی در افغانستان انجام داد که نسبت به ۸۱۰ حمله در ماه اگست و ۵۳۷ حمله در ماه جولای، افزایشی را نشان می‌داد.
این ارقام معادل یک روز بد را در جنگ داخلی سوریه نشان می‌دهد و محققان اتاق فکر واشنگتن از این امر متحیر گشتند که چه تأثیری، تحولات در یک منطقه جنگی می‌تواند بالای مناطق دیگر داشته باشد، در صورتی که توافق صلح بین امریکا و طالبان به زودی امضا نگردد.
۲.۳ میلیون مهاجر افغان در کشورهای همسایه (پاکستان و ایران) به سر می‌برند. به دنبال حمله انقره در ماه گذشته و بی‌جاشدن شبه‌نظامیان کرد از منطقه شمال سوریه، تعداد مشابهی از پناهجویان سوری در ترکیه، منتظر اسکان مجدد در این منطقه هستند. در همین حال، ۱۳۰ هزار تن از مردم افغانستان در سال جاری بی‌جا شده‌ است. در سوریه، ۱۶۶ هزار تن بی‌جا شده‌ است. کشته شدن ابوبکر البغدادی رهبر گروه داعش در یک رخدادی تازه در اثر عملیات نیروهای ویژه امریکایی در ادلیب، تعداد دیگری را به این رقم افزود. مرگ او می‌تواند باعث حشونت‌های جدید گردد.
مایکل کوگلمن تحلیل‌گر ارشد در امور آسیای جنوبی می‌گوید:« یک نکته را دنبال خواهم کرد: چطور مرگ بغدادی بالای داعش شاخه خراسان، یکی از مقاوم‌ترین شاخه‌های این گروه، تأثیر می‌گذارد. روابط آن‌ها با هسته اصلی این گروه همیشه نامشخص بوده است.»
رویدادهای افغانستان با کمپاین‌های انتخاباتی ترامپ که منجر به انتخابات ۲۰۲۰ می‌شود، دیکته خواهد شد، بنابراین زمان مهم است. جنرال اسکات میلر فرمانده نیروهای امریکایی و ناتو در افغانستان افشا کرد که شمار نیروهای امریکایی خاموشانه تا مرز ۱۲ هزار تن طی یک سال گذشته کاهش یافته است؛ چنانچه رییس جمهور ترامپ می‌خواهد به وعده خود مبنی بر آوردن سربازان به خانه عمل کند.
تقریباً طی همین دوره، زلمی خلیلزاد نماینده خاص امریکا وارد تلاش‌های دیپلماتیک برای ایجاد توافقنامه صلح با حمایت یک لیست طولانی از بازیکنان جئوپولیتیک، به شمول چین و روسیه شده است.
بسیاری در افغانستان از این امر هراس دارند که ترامپ به سادگی از مذاکرات خسته شود و همانند دوستش بوریس جانسون در کشاکش انگلیس با اتحادیه اروپا، بدون توافق خارج شود.
ارشاد احمدی معاون سابق وزیر خارجه افغانستان می‌گوید:« فاتحه مذاکرات امریکا با طالبان برای خروج قبلاً خوانده شده است. ما با خطر خروج بدون توافق صلح مواجه هستیم.»‌

در رایزنی‌های سریع دیپلماتیک چندجانبه و اقدامات اعتمادسازی با دیگر جناح‌های بین‌المللی، فوریت و عجله در این امر منعکس شده است. در فاصله چند هفته، خلیلزاد با متحدان اروپایی در بروکسل، همتاهای چین و روسی‌اش در مسکو، رهبران سیاسی افغانستان و روئسای ارتش پاکستان دیداد کرد. مذاکره در مورد تبادل زندانیان با جناح شبکه حقانی طالبان جریان دارد تا اطمینان حاصل شود که فرماندهان نظامی تندرو این گروه همراه روند صلح هستند.
تعاملات خلیلزاد باعث همانندی زبان دیپلماتیک بازیگران اصلی شده است که بیانگر نگرانی‌های مشترک مقامات واشنگتن، پکن و مسکو است.
جیمز اسکوملین محقق در بنیاد «کارنگی» برای صلح بین‌المللی می‌گوید:«‌ من این را به عنوان یک سری اظهارات مطلوب می‌بینم که احتمالاً فشار دیپلماتیک بین‌المللی را به سمت طالبان هماهنگ‌تر می‌کند.»
وی می‌افزاید:« به نظرم ما می‌دانیم طالبان با استفاده از مبادلات گذشته چگونه پاسخ خواهد داد. اما اجماع نوظهور بیانگر پیشرفت است.»
قدرت‌های جهان انگیزه شدیدی برای شریک نمودن مسئولیت دیپلماتیک دارد.
نگرانی‌های امنیتی یکی از دلایل اصلی بود که رییس جمهور شی جین پینگ برنامه باز‌آموزی برای مسلمانان اویغور را در سین‌کیانگ آغاز کرد، با وجود این که می‌دانست باعث اعتراضات بین‌المللی خواهد شد. شبه نظامیان تحریک اسلامی ترکستان شرقی با استفاده از مناطق قبایلی افغانستان و پاکستان، حملاتی را بالای چین سازماندهی می‌کنند. آقای شی همچنان بودجه تأمین مالی ساخت قلعه در راهرو بدخشان و در مرز افغانستان و چین را تصویب کرده و همچنان گشت‌های مرزی مشترک را تأیید می‌کند.
ونگ یی وزیر خارجه چین طی دو سال گذشته درگیر تلاش‌های دیپلماتیک برای ایجاد روابط کارساز بین دو متحد کلیدی‌اش پاکستان و افغانستان بوده است.
نقش مرکزی چین در مذاکرات صلح میان‌افغانی به میزبانی پکن به روز‌های چهارشنبه و پنج‌شنبه بیشتر انعکاس یافت.
علاوه بر این، ولادیمیر پوتین یکی از بازیگران اصلی سوریه مدت‌هاست نسبت به تهدید داعش در فضای وسیع غیرقابل کنترول افغانستان هشدار می‌دهد. این امر باعث شده است تا کرملین حضور نظامی روسیه را در تاجیکستان افزایش دهد و حتی سیستم دفاع موشکی اس-۳۰۰ را در این منطقه مستقر کند.
خروج آشفته نیروهای امریکایی از شمال سوریه، شبه نظامیان کرد را در این منطقه که با حمایت امریکایی‌ها با جنگجویان داعش مبارزه می‌کرد، در معرض تعرض ترک‌ها که آن‌ها را به چشم تروریست می‌بینند، قرار داد.
خیانت وی دلیل کافی است برای اینکه انتظار داشته باشیم ترامپ همین کار را با افغانستان انجام دهد، به خصوص این که مشکلات سیاسی داخلی در بحبوحه روند استیضاح و علایم شکنندگی در اقتصاد امریکا موج می‌زند و جنگ تجاری با چین همچنان ادامه دارد.
شی جین پینگ و ولادیمیر پوتین مجبور خواهند شد تا برای تأمین صلح با هم کار کنند.