درخت دوستی بنشان که کام دل به بار آرد
آنچه در حوزه سیاسی از این پروژه حاصل می‌شود، استحکام و صمیمیت روابط دوجانبه و اعتماد متقابل برای تداوم همکاری‌های راهبردی میان ایران و افغانستان است؛ همان چیزی که برای دیگر همسایگان افغانستان نیز بسیار آموزنده است و به آنان یاد می‌دهد که تعامل توسعه‌محور سیاسی ـ اقتصادی با افغانستان، بسیار به صرفه‌تر و زودبازده‌تر از مداخله مخربانه در امور این کشور است
با افتتاح مسیر ریلی خواف ـ هرات، دو کشور همسایه و هم‌زبان ایران و افغانستان، بیشتر از گذشته به یکدیگر نزدیک شدند.
اتفاقی که دیروز (۲۰ قوس ۱۳۹۹) برای ایران و افغانستان افتاد، در تاریخ دو کشور بی‌سابقه است و به مثابه نقطه عطفی درخشان در زمینه همسایگی خوب به شمار می‌رود. گام بلندی که ایران برای نمایش حسن همجواری با افغانستان برداشت، دارای منافعی عظیم در ابعادی گسترده است و این‌گونه نیست که تنها افغانستان از آن منتفع شود، بلکه بستری است برای توسعه اقتصادی خود ایران و همزمان زمینه اتصال آن به آسیای شرقی که راه پیوستن افغانستان را نیز به دریای عمان و آب‌های آزاد هموار می‌سازد.
این رویداد، به همان میزان که برای ایران و افغانستان، فرصت‌های بی‌نظیری برای مراودات تجاری و اقتصادی فراهم می‌کند، الگوی عینی و زنده‌ای برای دیگر همسایگان افغانستان نیز هست تا با تأسی به این رَویه و رویکرد، سیاست‌های انسانی برآمده از حسن نیت و آمیخته با حس تعامل معطوف به منافع درازمدت و مشترک در قبال افغانستان را در پیش گیرند.
افغانستان و ایران به عنوان دو بخش عمده از یک حوزه تمدنی، پیوندهای پایدار تاریخی در حوزه‌های تاریخ، دین، زبان و فرهنگ دارند، اما گستردگی و تکثر حلقات وصل تاریخی میان آن دو، هرگز این دو کشور را از تعامل وسیع در زمینه‌های گوناگون انسانی بی‌نیاز نمی‌کند. بنابراین بایسته است که برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های عظیم انسانی ـ اقتصادی یکدیگر، تمام آنچه موجب توسعه ارتباطات دو کشور و تسریع و تسهیل دادوستد فراورده‌های اقتصادی ـ فرهنگی میان آنان می‌شود، مورد استفاده قرار گیرد. در این میان افتتاح مسیر ریلی خواف ـ هرات با هزینه ۵۸ میلیون دالر، گامی بلند و مبارک برای عملیاتی‌سازی طرح بهره‌وری از ظرفیت‌های اقتصادی ـ انسانی متقابل ایران و افغانستان بود.
اهمیت افتتاح این پروژه به اندازه‌ای است که اگر از آن به عنوان انقلابی در انتقال کالاهای تجارتی نام ببریم، سخنی به گزاف نگفته‌ایم؛ زیرا بهره‌برداری از این طرح، افزون بر آن که موجب صرفه‌جویی در زمان حمل و نقل اموال تجاری می‌شود، به کاهش هزینه‌ها نیز فوق‌العاده کمک می‌کند و کالای مورد نیاز بازار افغانستان را با قیمتی پایین‌تر در دسترس مصرف‌کنندگان داخلی قرار می‌دهد.
از آنجا که بخشی از مسئولیت اکمال این پروژه (۸۵ کیلومتر از ۲۲۵ کیلومتر) به دوش دولت افغانستان گذاشته شده است، کابل را برای بهره‌برداری کامل از این طرح اقتصادی مصمم‌تر و انگیزه‌مندتر می‌کند که خود از پیامدهای مثبت و مبارک دیگر عملیاتی شدن پروژه مسیر ریلی خواف ـ هرات شمرده می‌شود.
امتیاز دیگر این مسیر، امنیت آن است؛ چیزی که در شیوه سنتی انتقال اموال تجارتی وجود ندارد و همواره موجب نگرانی و زیان‌های جبران‌ناپذیر تاجران و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی شده است.
سود مهم دیگری که از رهگذر افتتاح مسیر ریلی خواف ـ هرات به افغانستان می‌رسد، رهایی از انحصار مبادی و گذرگاه‌های تجاری است. اگر پیش از این بازار افغانستان وابسته به یک یا دو بندر تجاری بود، اکنون از مجرای این مسیر و با تغییر و تعدد گزینه‌ها، آسان‌تر و ارزان‌تر از گذشته و بدون پرداخت هزینه‌های سنگین سیاسی می‌توان به کالاهای مورد نیاز بازار داخلی دست یافت.
بنابراین بر دولت جمهوری اسلامی افغانستان است که تکمیل کردن مسیر باقی‌مانده این پروژه زیربنایی تا هرات را در دستور کار فوری خود قرار دهد و تسهیلات انتقال کالای تجاری بازرگانان را با سرعت و جدیت فراهم سازد.
و در نهایت، آنچه در حوزه سیاسی از این پروژه حاصل می‌شود، استحکام و صمیمیت روابط دوجانبه و اعتماد متقابل برای تداوم همکاری‌های راهبردی میان ایران و افغانستان است؛ همان چیزی که برای دیگر همسایگان افغانستان نیز بسیار آموزنده است و به آنان یاد می‌دهد که تعامل توسعه‌محور سیاسی ـ اقتصادی با افغانستان، بسیار به صرفه‌تر و زودبازده‌تر از مداخله مخربانه در امور این کشور است.
به فرموده حضرت لسان الغیب:
درخت دوستی بنشان که کام دل به بار آرد
نهال دشمنی برکن که رنج بی‌شمار آرد
