روند صلح؛ گام تازه خلیلزاد علیه افغانستان

خطر آن وجود دارد که خلیلزاد نیز خواسته یا ناخواسته وارد بازی شود/ شده که راولپندی برای برگشت گروه مورد حمایتش به قدرت و تضعیف هرچه بیشتر حکومت افغانستان آغاز کرده است.

از دو روز به این سو دور تازه سفرهای زلمی خلیلزاد فرستاده ویژه وزارت خارجه امریکا برای روند صلح افغانستان، منطقه آغاز شده و تاکنون با هیئت سیاسی گروه طالبان در قطر و فرمانده ارتش پاکستان در اسلام‌آباد دیدار داشته است.
سفرها و دیدارهای خلیلزاد از همان آغاز از دید مردم و دولت افغانستان مشکوک و مورد سوال بود، ولی این سفرها رفته رفته به صورت افزون در طیف مشروعیت بخشی به طالبان و منزوی کردن حاکمیت مشروع افغانستان گام برداشته است.
در دو روز گذشته آقای خلیلزاد با هیئت سیاسی طالبان در قطر و فرمانده کل ارتش پاکستان در اسلام‌آباد دیدار داشته است.
اما آنچه دیدارها و سروکله جنباندن‌های خلیلزاد را با دو آدرس متخاصم با افغانستان بیش از پیش گنگ و پرسش بر انگیز می‌سازد، استراتژی خونین اسلام‌آباد در قبال افغانستان و اتصال عقبه سیاسی و نظامی طالبان به راولپندی است.
خلیلزاد دقیقاً به آدرسی مراجعه کرده که از نزدیک به چهاردهه به این سو استراتژی تداوم جنگ را در افغانستان به پیش می‌برد و این بار نیز صادق به نظر نمی‌رسد که در پروند صلح افغانستان همکاری سازنده داشته باشد.
برایند این سفر خلیلزاد چیزی بیش از ابراز خوشبینی نسبت به صلح و آغاز گفت‌وگوهای میان‌افغانی نخواهد بود، اگر ایالات متحده و شرکایش در ناتو بر اسلام‌آباد به عنوان حامی درجه یک طالبان فشار بیاورند تا دست از تسلیح و تجهیز گروه‌های تندرو علیه افغانستان بردارند.
پاکستان این بار نیز در تلاش به دست گرفتن مدیریت روند صلح در دست خویش بوده و می‌خواهد در پلان A گروهی را که مورد نظرش است در افغانستان به قدرت برساند و در پلان B مهره‌های خود را وارد زنجیره قدرت بسازد.
به نظر می‌رسد خلیلزاد تاکنون موفق نشده که نظر نظامیان پاکستانی را نسبت به وضعیت در افغانستان تغییر بدهد و چنین می‌پندارم که او تلاش دارد تا به این مهم دست یابد. از طرف دیگر خطر آن وجود داد که خلیلزاد نیز خواسته یا ناخواسته وارد بازی شود/ شده که راولپندی برای برگشت گروه مورد حمایتش به قدرت و تضعیف هرچه بیشتر حکومت افغانستان آغاز کرده است.
سفرهای مکرر خلیلزاد به پاکستان و دوحه نشان دهنده این است که او قبلا وارد بازی شده و بدش نیز نمی‌آید که متحد قدیمی واشنگتن مدیریت افغانستان را در دست داشته باشد تا دهلی نو.
بعد دیگر موضوع داخلی است. بر خلیلزاد حرجی نیست چون امریکایی است و آنچه برایش اهمیت بنیادی دارد نیز منافع ایالات متحده است، اما حکومت افغانستان مسئولیت دارد که با توجه به بازی که پاکستان آغاز کرده، چیدمان مهره‌های خود را طوری تنظیم کند که بتواند در ادامه بازی برگ برنده را رو کند.
هرچند حکومت افغانستان از درون به شدت تضعیف شده و اختلافات سیاسی اخیر نیز مزید بر علت شد، اما هنوز فرصت هست تا مدیریت روند صلح به دست آید.
در چند روز پسین پاکستان دو حرکت انجام داد، تعیین نماینده ویژه برای افغانستان و متهم کردن هند به استفاده از خاک افغانستان و تجهیز طالبان پاکستانی.
ایران، چین، آسیای میان و اتحادیه اروپا آدرس‌های خوبی است که کابل می‌تواند به آن‌ها رجوع کرده و با تکیه بر آن حرکت‌های پاکستان را خنثی بسازد.
احتمال آن می‌رود که به زودی خلیلزاد به کابل بیاید، این دیدار به باور نگارنده فصل‌الخطاب روند صلح افغانستان و سرنوشت جمهوریت خواهد، در چنین احوالی نیاز به حرکت‌های سنجیده شده از جانب جمهوریت خواهد بود.