رفتار غیر مسئولانه ارگ با انتخابات

ارگ با رفتار غیرمسئولانه تردیدهای زیادی را نسبت به چشم‌انداز یک انتخابات سالم و شفاف به وجود آورده است. جنجال اخیر روی نصب استیکر در کاپی تذکره‌ رای‌دهنده‌گان به خوبی نشان داد که ارگ قصد تأثیرگذاری بالای نتایج انتخابات را دارد.

بربنیاد گزارش‏ها از آغاز روند ثبت نام رای‌دهنده‌گان انتخابات پارلمانی، موضوع علاقه نداشتن مردم به ثبت نام، نگران‌کننده بوده است. شمار ثبت نام کننده‌گان اندکی بیشتر از ۳ میلیون نفر خوانده شده است که کمترین حد ثبت نام در مقایسه با چند انتخابات گذشته در کشور به حساب می‌آید.
ارگ با رفتار غیرمسئولانه تردیدهای زیادی را نسبت به چشم‌انداز یک انتخابات سالم و شفاف به وجود آورده است. جنجال اخیر روی نصب استیکر در کاپی تذکره‌ رای‌دهنده‌گان به خوبی نشان داد که ارگ قصد تأثیرگذاری بالای نتایج انتخابات را دارد. هرچند معاون سخنگوی ارگ از نگرانی‌های مشروع رییس جمهور دفاع می‌کند، ولی وادارکردن کمیسیون به تغییر قوانین انتخاباتی مصداق تأثیرگذاری و تضعیف استقلال کمیسیون است.
اصولاً ارگ نباید فکر کند که بالاتر از قانون است و با نهادها برخورد قیم‌مآبانه کند. همین کار باعث شده است که ارگ در انتخابات قبلی پارلمانی در نتایج آرای ولایت غزنی دست‌کاری کند.
کمیسیون انتخابات پس از مقاومت در برابر تصمیم ارگ و برخی از کمیشنران آن، قدم مهمی را در راستای جلب اعتماد عمومی نسبت به استقلال کمیسیون برداشته است، ولی رعایت قوانین و طرزالعمل‌های انتخاباتی باید به یک روند ثابت تبدیل شود تا وعده‌های کمیسیون مبنی بر حفظ استقلالش باورپذیر شود.
آقای بدیع صیاد رییس کمیسیون انتخابات بار دیگر روی استقلال کمیسیون تأکید کرد و به نامزدان انتخابات پارلمانی گفت که با تقلب به ولسی‌جرگه راه یافته نمی‌توانند.
در حال حاضر، کمیسیون و کل انتخابات پارلمانی با یک مشکل دیگر نیز رو ‌به ‌روست که حوزه‌های بازنشده ثبت نام انتخاباتی است.
ناامنی در بعضی از ولسوالی‌های کشور، مانع باز شدن مراکز ثبت نام شده است. طبق آمار کمیسیون انتخابات، تاهنوز به ۲۰ مرکز ثبت نام هیچ مواد حساس ثبت نام نرسیده است. همین‌طور بیش از ۱۲۰۰مرکز ثبت نام در سراسر کشور بسته است.
نماینده‌گان ولایت غزنی، این روز‏ها می‏گویند که مراکز ثبت نام در مرکز و ولسوالی‌های این ولایت از یک ماه به این طرف بسته است و کمیسیون برای باز شدن این مراکز تا کنون اقدام جدی‌ انجام نداده است. چمن‌شاه اعتمادی، عضو مجلس نماینده‌گان می‌گوید که در ۱۸ ولسوالی غزنی تاکنون یک تذکره استیکر نخورده است. آقای اعتمادی می گوید که با ناامنی موجود در غزنی برگزاری انتخابات سراسری در این ولایت امکان ندارد.
طالبان و سایر گروه‌های شورشی، رای‌دهنده‌گان را مصممانه مورد آزار و اذیت قرار می‌دهند و حکومت نیز از این رای‌دهنده‌گان در برابر شورشیان محافظت کرده نمی‌تواند. پس مشکل حوزه‌های انتخاباتی تنها با فرستادن نیروی نظامی نمی‌تواند حل شود، مگر این که حکومت قبلاً ولسوالی‌های عمده را آرام می‌کرد و تهدید طالبان و داعش را به کم‌ترین حد خود تقلیل می‌داد.
متاسفانه، حوزه‌های بسته‌ ثبت نام به ساکنان این مناطق نه اجازه‌ ثبت نام را می‌دهد و نه فرصت اشتراک در انتخابات را. طالبان و داعش با بسته ماندن حوزه‌های انتخاباتی کلان‌ترین ضربه را به ثبات و مشروعیت انتخابات، نظام سیاسی و همبسته‌گی اجتماعی وارد کرده است.
یکی از کلان‌ترین آسیب‌ها، کاهش نماینده‌گی متوازن و فراگیر از تمام مردم متعلق به اقوام، زبان‌ها، مذاهب، جنسیت و… گوناگون است. مردم در مناطق ناآرام باید وکیلانی را به نیابت از خود در ولسی‌جرگه بپذیرند که به آن‌ها رای نداده‌اند. طبیعی است که رای‌دهنده‌گان در مورد نامزدان انتخاباتی نظرات متفاوتی دارند؛ برخی آن را می‌پذیرند و برخی نه. در یک وضعیت ناآرام امنیتی مردم نماینده‌گان دلخواه خود را به پارلمان فرستاده نمی‌توانند.
ولی مشکل بزرگ‌تر نگاه‌های ناخواسته‌‌ قومی به نامزدان انتخاباتی است. تفکیک و بی‌اعتمادی قومی واقعیت دردناکی است که آن را نمی‌توان انکار کرد. برخی از رای‌دهنده‌گان می‌خواهند که نماینده‌گان هم‌زبان و هم‌قوم خود را به پارلمان بفرستند. آن‌ها احساس می‌کنند که کاندیدانی از اقوام دیگر شاید به خواسته‌ها و نگرانی‌های‌شان توجهی نکنند و بیشتر به هم‌زبانان و هم‌قوم‌‌های خود نسبت به سایر موکلین اهمیت بدهند.
یک نگرانی عمده این است که برخی از گروه‌های سیاسی به خاطر گرایش‌های قومی در انتخابات دست به تقلب گسترده بزنند. آن‌ها برای این‌که توازن قومی را در پارلمان جبران کنند، از چنین کاری ابا نخواهند ورزید. همین حالا نیز برخی زمزمه‌ها در مورد توزان قومی در پارلمان به گوش می‌رسد. از این رو، کمیسیون باید با دقت کامل متوجه این موضوع باشد و صیانت از آرای مردم را وجیبه‌ ملی و اخلاقی خود به حساب آورد.

بی‌تردید، مشکلات مذکور ناشی از وضعیت ناامن افغانستان بوده و حکومت برای برگزاری بهتر انتخابات هیچ چاره‌ جز بهبود وضعیت امنیتی ندارد. ولی در عین حال، از یک موضع دمکراتیک و انسان‌مدار باید گفت که فرهنگ سیاسی ما باید بر بنیاد ارزش‌های فراقومی استوار شود تا روحیه و هویت ملی در افغانستان شکل گرفته بتواند.
اختر سهیل – خبرگزاری دید