روابط پاکستان-امریکا به کدام سو روان است؟
خبرگزاری دید: عامل چین موضوع مهمی در تنظیم مجدد روابط نزدیک پاکستان و ایالات متحده است. رقابت و درگیری متقابل بین ایالات متحده و چین یک واقعیت غیرقابل انکار سیاست جهانی است
مترجم: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
«درک شولت» مشاور ارشد وزیر امور خارجه امریکا گفته است که ایالات متحده از پاکستان نمی‌خواهد بین خود و چین، یکی را انتخاب کند، بلکه می‌خواهد «کشورها توانایی انتخاب کردن» را داشته باشند. با این حال، به گفته وی، واشنگتن نگران است کشورهایی که وارد روابط متقابل با چین می‌شوند، سرانجام خوبی نداشته باشند.
او در مصاحبه‌ای با یک روزنامه پاکستانی در واشنگتن گفت: «آنچه می‌خواهیم روی آن تمرکز کنیم، مسیری است که روابط ایالات متحده و پاکستان در آن پیش می‌رود و نه تنها چیزهایی را که در ۷۵ سال گذشته به دست آورده‌ایم، بلکه تمام چیزهایی را که در ۷۵ سال آینده می‌خواهیم به آن برسیم، منعکس کند.»
تاریخ روابط پاکستان-امریکا پر از فراز و نشیب است
روابط نزدیک بین ایالات متحده و پاکستان زمانی آغاز شد که پاکستان به طور رسمی به پیمان‌های دفاعی SEATO و CENTO در سال‌های ۱۹۵۴ و ۱۹۵۵ پیوست. پاکستان از کمک‌های نظامی ارایه‌شده به هند پس از جنگ چین و هند در سال ۱۹۶۲ و همچنین رفتار مساویانه ایالات متحده و بریتانیا به خاطر جنگ هند و پاکستان در سال ۱۹۶۵ ناامید شد. پاکستان با حمله اتحاد جماهیر شوروی سابق به افغانستان در سال ۱۹۷۹ به متحد ایالات متحده تبدیل شد و ایالات متحده می‌خواست حساب خود را با اتحاد جماهیر شوروی تسویه کند.
پس از خروج نیروهای شوروی از افغانستان، پاکستان با پیامدهای جنگ داخلی افغانستان روبرو شد. پس از ۱۱ سپتمبر، پاکستان بار دیگر به شریک ایالات متحده در جنگ علیه تروریزم تبدیل شد و رییس جمهور جنرال مشرف به دوست خوب بوش رییس جمهور ایالات متحده تبدیل شد. اکنون پاکستان نمی‌خواهد داستان پاکسازی آشفتگی ایجاد شده از سوی امریکا در افغانستان را تکرار کند و عواقب آن را متحمل شود.
این یک اصل بنیادی در روابط بین‌الملل است که روابط متقابل بین کشورها همیشه بر اساس منافع و منفعت شخصی برقرار می‌شود. صدای هر دو دست نقش یکسانی بازی می‌کند. اگر یک دست مشتاقانه کار نکند، صدای به وجود نمی‌آید . روابط دوجانبه پاکستان و امریکا نیز از این امر مستثنی نیست، اما همواره بر اساس منافع بنا شده و حول محور منافع کشور بوده است. در آینده، هر دو کشور با در نظر گرفتن منافع خود به جلو حرکت خواهند کرد.
هند هرگز به روابط نزدیک پاکستان و امریکا و در شرایط کنونی نگاه مثبتی نداشته است. وقتی منافع هند تا حدی و در نتیجه رویکار آمدن طا-لبان در افغانستان آسیب دیده باشد، هند هرگز خواهان روابط گردم پاکستان و امریکا نخواهد بود. در حالی که مهم‌ترین چیز این است که اکنون پاکستان در تلاش است با کشورهای منطقه به‌ویژه در مورد افغانستان همکاری کند. بنابراین، پاکستان برای به رسمیت شناختن رسمی حکومت طا-لبان افغان عجله‌ای ندارد، اما ترجیح می‌دهد یک رویکرد منطقه‌ای برای اتخاذ یک سیاست مشترک با چین، روسیه، ایران و کشورهای آسیای مرکزی اتخاذ کند تا ثبات در منطقه حاصل شود.
این مشاور امریکایی همچنین در مصاحبه اخیر خود گفته است که دولت بایدن تاکنون پرداخت ۳۰ میلیون دالر را برای مقابله با وضعیت جاری سیل در پاکستان اعلام کرده و آماده کمک‌های بیشتر است. همچنین برای جمع‌آوری ۱۶۰ میلیون دالر با سازمان ملل متحد همکاری خواهد کرد. درک شولت، دیپلمات امریکایی گفت: «ایالات متحده نگران چین در سطح جهانی است.»
چین در جنوب آسیا و شرق آسیا، در آسیای جنوب شرقی و در سراسر جهان نقش ایفا می‌کند که از بسیاری جهات منافع امریکا در نظر گرفته نمی‌شود. این امر مایه نگرانی کشوری مانند پاکستان است که دوست نزدیک چین است، به‌ویژه وقتی پاکستان نه می‌خواهد به امریکا توهین کند و نه با منافع دوست نزدیکش مانند چین مخالفت کند. عامل چین موضوع مهمی در تنظیم مجدد روابط نزدیک پاکستان و ایالات متحده است. رقابت و درگیری متقابل بین ایالات متحده و چین یک واقعیت غیرقابل انکار سیاست جهانی است.
پاکستان نمی‌خواهد قربانی دشمنی قدرت‌های بزرگ شود، در حالی که وضعیت کنونی پاکستان را به درستی می‌توان «گیرافتاده در تقاطع جیوپلیتیک جهانی» توصیف کرد. البته، موفقیت پاکستان این است که هیچ تقابلی بین امریکا و چین پیش نیاید. اگر به تاریخچه روابط دوجانبه پاکستان و امریکا نگاه کنیم، معلوم می‌شود که این دو کشور به یکدیگر نزدیک بوده‌اند، اما عدم اعتماد متقابل نیز وجود داشته است.
به نظر من روابط نزدیکی بین دو کشور در سطح دولت وجود داشته و هر دو کشور با در نظر گرفتن اهداف کوتاه‌مدت و بلند‌مدت خود، دستیابی به منافع خود را تضمین کرده‌اند. اما امریکا در میان توده‌های پاکستان وجهه مثبتی ندارد، در حالی که طبقات بالای جامعه پاکستان به دلایل مختلف به سمت امریکا متمایل هستند. در این شرایط، سیاست‌گذاران ایالات متحده و پاکستان باید به نگرانی‌های واقعی رسیدگی کنند و اگر می‌خواهند یک رابطه دوجانبه پایدار و طولانی‌مدت را بین خود حفظ کنند، باید عوامل تحریک‌کننده را حذف کنند.
