روابط پاکستان-طالبان: از عمق استراتژیک تا تهدید استراتژیک

آرزوی پاکستان برای حل این مشکل فقط در حد یک رویای دست‌نیافتنی باقی مانده است. به نظر می‌رسد که طا-لبان نیز نیات واقعی پاکستان را درک کرده‌اند

پس از سقوط دولت اشرف غنی در افغانستان، پاکستان یکی از معدود کشورهایی بود که تسلط طا-لبان را بر این کشور ویران شده از جنگ تحسین کرد. در عین حال، امیدوار بود از آنچه به عنوان پیروزی راهبردی تلقی می‌کرد، سود ببرد.
با این حال، به گفتهٔ علی احمد ستون‌نویس، افزایش فعالیت‌های شبه‌نظامیان در پاکستان و درگیری‌های مرزی با طا-لبان از ماه اگست سال گذشته به این طرف، خلاف این امر را نشان می‌دهد. احمد در گزارش شبکه دیاسپورای افغانستان استدلال کرد که «سیاست عمق استراتژیک» پاکستان اکنون به یک «تهدید استراتژیک» تبدیل شده است.
پاکستان از لحاظ تاریخی «سیاست عمق استراتژیک» را در قبال افغانستان دنبال کرده است و از این طریق تلاش می‌کند این کشور را به عنوان یک مهره سیاسی و حفاظ راهبردی در برابر هند کنترول کند.
وقتی دولت دموکرات افغانستان در اگست ۲۰۲۱ سرنگون شد، رییس وقت استخبارات پاکستان برای جشن گرفتن این پیروزی به کابل سفر کرد. احمد می‌گوید: «پاکستان که در جریان جنگ ٢٠ ساله طا-لبان علیه غرب و دولت افغانستان با اسلحه، مهمات و پناه‌گاه امن از آن‌ها پشتیبانی می‌کرد، بر این باور بود که اکنون طا-لبان با واکنش متقابل جبران کنند».
اداره مبارزه با تروریزم پاکستان در اسلام‌آباد اوایل ماه جاری به کمیته دایمی مجلس سنا در امور داخلی این کشور گفت که خروج ایالات متحده از افغانستان باعث تقویت فعالیت‌های تحریک طا-لبان پاکستان (TTP) شده در حالی که پایگاه‌های این گروه در این کشور جنگ‌زده هنوز هم پابرجاست.
از سویی هم، روزنامه انترنشنل نیوز گزارش داد که تحریک طا-لبان پاکستان در جریان روند گفت‌وگوهای صلح جایگاه قابل توجهی به دست آورده و حضور و وسعت فعالیت‌های خود را گسترش داده است.
ماه گذشته، تحریک طا-لبان پاکستان آتش‌بس با پاکستان را که در ماه جون روی آن توافق شده بود، رسماً لغو کرد. خروج از توافق آتش‌بس به تاریخ ۲۸ نوامبر با موجی از حملات تروریستی در خیبر پختونخوا و بلوچستان همراه شد.
از اگست۲۰۲۱ به این سو، درگیری‌های مرزی بین پاکستان و افغانستان به رهبری طا-لبان به طور قابل توجهی افزایش یافته است. علی احمد می‌گوید: «در آخرین درگیری مرزی بین دو کشور در دسمبر ٢٠٢٢، جنگجویان طا-لبان و نیروهای پاکستانی آتش سنگین توپخانه‌ای بر روی یکدیگر در مرز اسپین بولدک- چمن تبادل می‌کردند».
بر اساس گزارش‌ها، این تبادل آتش فرامرزی بسیاری از افراد ملکی را در سمت پاکستان و یک جنگجوی طا-لب را در افغانستان کشته است.
احمد استدلال می‌کند که این حوادث نشان می‌دهد طا-لبان آمادگی پذیرش خط دیورند را ندارند و پاکستان را به خاطر تضمین حرمت حاکمیت خود به چالش خواهند کشید. وی افزود: «آرزوی پاکستان برای حل این مشکل فقط در حد یک رویای دست‌نیافتنی باقی مانده است. به نظر می‌رسد که طا-لبان نیز نیات واقعی پاکستان را درک کرده‌اند».