سفر رئیسی به مسکو؛ بازگشت به سیاست شرقی

بخش مهمی از گفت‌وگوهای رییسی و پوتین به مسائل منطقه‌ای از جمله وضعیت سوریه، افغانستان و قفقاز جنوبی برمی‌گردد و مطمئناً خروجی آن برای آینده منطقه تعیین‌کننده خواهد بود

سید ابراهیم رییسی رییس جمهور ایران روز چهارشنبه ۲۹ جدی، برای سفری دو روزه عازم مسکو پایتخت روسیه شد. این سفر با دعوت رسمی ولادیمیر پوتین همتای روس او و با هدف گسترش تعاملات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دو کشور صورت گرفت.
امضای توافق راهبردی بیست ساله با روسیه و پی‌گیری بحث عضویت دائم ایران در اتحادیه تجاری اورآسیا، از مهم‌ترین اهداف سفر آقای رییسی به مسکو اعلام شده است.
حضور و سخنرانی در نشست عمومی مجلس دوما و نشست هم‌اندیشی با فعالان اقتصادی روس از دیگر برنامه‌های رییس‌ جمهور ایران در این سفر دو روزه است.
به باور کارشناسان، این سفر به آن دلیل مهم است که موجب گسترش روابط ایران با حوزه شرق می‌شود و از این جهت که جایگاه ایران را هم از موضع بازیگری جئوپلتیکی و اقتصادی و هم از موضع سیاسی در برابر فشارهای غرب تقویت می‌کند، نقطه عطفی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی شمرده می‌شود.
موضوع مهم دیگر این است که سفر ابراهیم رییسی به مسکو را باید در چارچوب رویکرد دولت سیزدهم ایران برای افزایش حداکثری ارتباط با همسایگان و کشورهای منطقه، ارزیابی کرد. دولت رییسی از ابتدا نیز سیاست اصولی خود را توجه بیشتر به همسایگان و کشورهای دوست اعلام کرده‌ بود و در این میان نگاه به شرق به عنوان یک راهبرد مهم، مورد توجه کانونی دولت او قرار داشت. پیشتر، سفر آقای رییسی به تاجیکستان و ترکمنستان و عضویت در شانگهای و حضور در «اجلاس اکو» نیز در ادامه همین رویکرد صورت گرفت و سفر کنونی او به روسیه بیشتر از پیش بر تغییر رویکرد ایران در حوزه سیاست خارجی خود به سوی شرق تأکید می‌کند.
یکی از مهم‌ترین اتفاقات این سفر، امضای قرارداد راهبردی ۲۰ ساله با روسیه است که با قرار گرفتن در کنار قرارداد ۲۵ ساله ایران با چین، جمهوری اسلامی را در موقعیت ممتاز امنیتی ـ اقتصادی قرار می‌دهد و به خنثاسازی تحریم‌های غرب علیه این کشور خواهد انجامید.
سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه ایران پیش از این گفته بود که قرارداد ۲۰ ساله با روسیه، شبیه سند راهبردی ۲۵ ساله ایران با چین خواهد بود. او در این ارتباط از «محور شرق ایران، روسیه و چین» سخن گفته بود.
این در حالی است که در عرصه نظام بین‌الملل و از جمله در مذاکرات هسته‌ای برجام نیز روسیه به همراه چین، همواره مواضعی نزدیک به ایران اتخاذ کرده‌ و مطمئناً در سفر آقای رییسی به مسکو، یارگیری هسته‌ای ایران وارد مرحله تازه‌تر و جدی‌تر خواهد شد.
از سوی دیگر با توجه به جایگاه مهم منطقه‌ای ایران و روسیه، می‌توان گفت که دیدار ابراهیم رییسی و ولادیمیر پوتین، رؤسای جمهوری ایران و روسیه در مسکو، آثار و نتایج مثبتی برای خاورمیانه و قفقاز در پی خواهد داشت و سبب افزایش همکاری‌های منطقه‌ای در حد شکل‌گیری یک اتحاد گسترده در ابعاد امنیتی ـ اقتصادی میان کشورهای کانونی منطقه خواهد شد؛ زیرا بخش مهمی از گفت‌وگوهای رییسی و پوتین به مسائل منطقه‌ای از جمله وضعیت سوریه، افغانستان و قفقاز جنوبی برمی‌گردد و مطمئناً خروجی آن برای آینده منطقه تعیین‌کننده خواهد بود.
ایران و روسیه هر دو به دلیل رویکرد همسوی ضد غربی شان و نیز نوع اهداف و سیاست‌هایی که در سیاست خارجی خود در برابر سیاست‌های یک‌جانبه‌گرایانه امریکا دنبال می‌کنند بارها مورد تحریم دولت امریکا قرار گرفته‌اند و از این جهت درد و وجه مشترک بسیار نیرومند دارند. به همین جهت انتظار می‌رود این دیدار، روزنه جدیدی برای دور زدن تحریم‌های غرب علیه ایران و روسیه باز کند و دو کشور را در افق واحدی از همکاری‌ها و همسویی‌های گسترده در حوزه‌های اقتصادی، امنیتی و سیاسی قرار دهد.