سفر مشاور امنیت ملی امارات به ایران؛ ترافیک دیپلماسی در افول امریکا
شکوهمند- خبرگزاری دید
پس از پنج سال شیخ طحنون بن زاید آل نهیان مشاور امنیت ملی شیخ نشین امارات متحده عرب مهمان تهران بود. همه می‌دانند که این مهمانی از سوی ناگزیری بود و در چارچوب تحولات منطقه‌ای ناشی از تغییر پارادایم سیاست راهبردی ایالات متحده امریکا از منطقه خلیج فارس-خاورمیانه به هندو-پاسیفیک است. در این کانتکست جئوپولتیک کشورهای حاشیه خلیج فارس و عربستان سعودی بیشتر از بقیه کشورها دچار تحول ناخواسته شده و باید توازن سیاسی و نظامی را با ایران به عنوان قدرت منطقه‌ای مسلط در حالی که با اسراییل به عنوان دشمن درجه یک تهران و همچنان متحد راهبردی امریکا در این منطقه رابطه دیپلماتیک بر قرار کرده‌اند، حفظ نمایند.
برخی نشانگان دیگر نیز حکایت از این تحول در سایه افول امریکا دارد که در جای خود قابل واکاوی و تحلیل و تجزیه است، از جمله تمایل عربستان به گشودن باب دیالوگ با ایران یا نزدیکی ترکیه با روسیه و اسراییل و همچنان تقرب پاکستان و ترکیه و تحولات آذربایجان.
در این میان، سفر مشاور امنیت ملی امارات متحده عرب به تهران و دیدار با همتای ایرانی‌اش و رییس جمهور این کشور و همچنان ابراز تمایل ابوظبی برای گسترش همکاری و روابط میان دو کشور، بیشتر جنبه پیشگیرانه و دلجویی از ایران دارد؛ زیرا تهران همواره نارضایتی خود را از نزدیکی کشورهای حاشیه خلیج فارس با اسراییل ابراز کرده و تصریح نموده که ثبات و امنیت منطقه در گرو همکاری‌های منطقه‌ای قابل تعریف بوده و هرگونه حضور فرا منطقه‌ای عامل بحران‌زا محسوب می‌شود.
مطمئناً این سفر آغازی است برای سفرهای بیشتر از شیخ‌نشین‌های کوچک خلیج فارس به تهران و همچنان فتح باب رابطه دیپلماتیک میان ایران و عربستان؛ چون کشورهای عربی با عبور امریکا از خاورمیانه، بزرگترین حامی نظامی و سیاسی خود را از دست رفته می‌بینند و حس می‌کنند که گزینه بهتر، تقارن با ایران است تا تقابل.
از جانب دیگر، جنگ یمن که عامل بزرگی در اختلافات میان کشورهای حوزه خلیج با ایران و در کل بی ثبات کنده منطقه به حساب می‌رود، به بن‌بست خورده و با برگشتن ورق امریکایی، ایتلاف عربی خود را معلق حس کرده و می‌داند که اسراییل پوتانسیل آن را ندارد تا همانند واشنگتن از عقبه سیاسی و تسلیحاتی این ایتلاف حمایت کند، بنا بر این، بهتر است که پس یک جانبه گرایی شکست خورده، به سوی توازن در مناسبات بین‌الدول گام برداشت.
پس از خروج مفتضح امریکا از افغانستان و خالی کردن پشت نظام جمهوری در این کشور، کشورهای امارات متحده عرب، قطر، کویت، بحرین و عربستان سعودی به خوبی درک کرده‌اند که نمی‌توان بیشتر از این روی حمایت امریکا حساب باز کرد و باید به دنبال راه‌های تازه در چارچوب منطقه بود. این است که مشاور امنیت ملی امارات متحده عربی در واقع به عنوان حامل پیام چند کشور متذکره روانه تهران شده و می‌خواهد پل سازی کند تا خلاء افول امریکا را با اتخاذ رویکرد منطقه محور و بومی پر کنند.
آنچه در این میان قابل اهمیت است، رقابت‌های اقتصادی و سیاسی و استراتژیک میان کشورهای مذکور بوده که می‌تواند شکل دهی روابط آینده کشورهای منطقه را دچار انحنا کرده و ثبات این گوشه گیتی را بر هم بزند؛ زیرا در گذشته نیز دیده شد که اختلافات قطر با امارات و عربستان و مصر و بحرین چالش‌های جدیدی در منطقه خلق کرد. این اختلافات هرچند با میانجیگری ترکیه و امریکا لاپوشانی شد، ولی در اعماق وجود داشت و پوتانسیل فوق‌العاده دارد که دوباره به سطح بیاید و اوضاع را بحرانی کند.
اما در یک نگاه کلی، کشورهای حوزه خلیج فارس با تغییر رویکرد استراتژیک برای جبران خلاء قدرت متوازن کننده امریکا به دنبال ایجاد رابطه با ایران و احتمالاً روسیه و چین بر آمده‌اند و تحرکات بعدی آن‌ها نیز در همین گفتمان قابل خوانش است.
