سیاست روسیه در قبال طا-لبان چیست؟
تسلط طا-لبان اقدام ناخوشایندی برای مسکو تلقی نشد. با این حال، روسیه مایل است افغانستان یک حکومت همه‌شمول داشته باشد که در آن همه گروه‌های قومی و سیاسی از خود نماینده‌ای داشته باشد
سیاست روسیه در قبال طا-لبان با آنچه در گذشته دیده بودیم، کاملاً متفاوت است. طا-لبان اساساً یک تحریک مذهبی است و در دوران جنگ سرد، گروه‌های مذهبی در افغانستان در زمان تهاجم روسیه علیه آن می‌جنگیدند. با این حال، پویایی فعلی کاملاً تغییر کرده است و مسکو از نزدیک با طا-لبان در تماس است. مسکو سال‌ها میزبان رهبری طا-لبان] در نشست‌های مهم[ بود تا زمینه را برای یک راه‌حل سیاسی هموار کند. با این حال، خروج ایالات متحده از افغانستان و تسلط طا-لبان، از یک سو برای مسکو سهولت ایجاد کرده و از سوی دیگر، شک و تردید در مورد آینده افغانستان.
از دوران پسا جنگ جهانی دوم تا مرحله آخر دوره سردار داوود خان، روابط روسیه با افغانستان بسیار نزدیک و دوستانه بود. با این حال، زمانی که سردار داوود به چالش کشیدن مداخلات شوروی را در کشور آغاز کرد، روابط بین او و مسکو تیره شد و در نهایت، کودتای ثور در اپریل ۱۹۷۸ حکومت او را سرنگون کرد و در نتیجه کشته شد. از اپریل ۱۹۷۸ تا دسمبر ۱۹۷۹ وضعیت در افغانستان بسیار ناآرام باقی ماند. نور محمد تره‌کی در حالی کشته شد که حفیظ‌الله امین رییس جمهور شد. او نیز مدت کوتاهی پس از تهاجم شوروی در اواخر سال ۱۹۷۹ توسط شوروی کشته شد.
حمله شوروی به افغانستان به دلیل جنگ سرد و حمایت ایالات متحده از مجاهدین، توجه جهانی را به خود جلب کرد. هزاران جنگجو از کشورهای مختلف برای مبارزه با ارتش سرخ در افغانستان آورده شدند. جنگ با شوروی با شور مذهبی صورت گرفت و شوروی کافر معرفی شد. اگرچه جنگ علیه شوروی موفقیت‌آمیز بود و ارتش سرخ در سال ۱۹۸۹ مجبور به عقب‌نشینی شد، اما ایالات متحده که از مجاهدین حمایت کرده بود و تهاجم شوروی به افغانستان، وضعیت پیچیده‌ای را به جا ماند.
۱۹۹۰، دهه‌ای بود که در آن شوروی از بازیگران غیردولتی در افغانستان علیه طا-لبان حمایت کرد. هند، ایران و روسیه با حمایت از ایتلاف شمال در یک صفحه قرار داشتند. از آن زمان، کسری اعتماد زیادی بین طا-لبان و مسکو وجود داشت. حتی روسیه از حمله امریکا به افغانستان پس از حادثه ۱۱ سپتمبر حمایت کرد. با این حال، آقای پوتین از رییس جمهور بوش خواسته بود که پس از یک دوره معین از این کشور خارج شود، مگر این‌که مسکو خواهان حضور طولانی ایالات متحده در افغانستان باشد. با این حال، همان‌طور که جنگ بین ایالات متحده و افغانستان (طا-لبان) با تبدیل شدن به طولانی‌ترین جنگ در تاریخ ایالات متحده، فراتر از تصور هر کسی رفت.
با این وجود، در این مدت، روابط مسکو و طا-لبان تغییر کرد. دلایل زیادی وجود داشت: همگرایی مسکو و طا-لبان در برابر ایالات متحده؛ تغییر در رفتار طا-لبان و کشمکش ایالات متحده و روسیه که در هزاره جدید و زمانی که روسیه در دوره رییس جمهور پوتین دوباره احیا شد، گسترش یافت. تضعیف نیروهای تحت رهبری ایالات متحده در افغانستان حرکت خوبی برای مسکو بود، زیرا مسکو آن را کاهش هژمونی جهانی ایالات متحده می‌دانست. مسکو از وضعیتی لذت می‌برد که ایالات متحده به عنوان یک قدرت جهانی در یک ساختار چندقطبی مشاهده می‌شد.
به همین منوال، کشمکش ایالات متحده و چین نیز در حال افزایش است که همکاری نزدیک و همگرایی منافع بین مسکو و پکن را فراهم می‌کند. مسکو می‌بیند که چین با قطع نفوذ جهانی امریکا در حال به چالش کشیدن این کشور است و فضایی را برای مسکو در نظم جهانی فراهم کرد. به این ترتیب، شکست ایالات متحده در افغانستان، شکست دموکراسی غربی نیز بود که این تصور را که دموکراسی غربی بهترین سیستم در جهان است، خدشه‌دار کرد. بنابراین، نشان داد که غرب در حال افول است.
برعکس، مسکو نیز نگران آشفتگی کنونی در افغانستان است. مسکو نگران گسترش بی‌ثباتی افغانستان فراتر از مرزهای این کشور و در داخل آسیای مرکزی است. چیزی که روسیه را متأثر خواهد کرد. با این حال، روسیه فرصتی برای تحکیم موقعیت خود در آسیای مرکزی به عنوان ضامن صلح دارد. مسکو حضور غرب را در آسیای مرکزی برای تثبیت محیط اطراف افغانستان رد کرده است.
در عین حال، روسیه نگران رشد سازمان‌های تروریستی مانند القاعده، داعش شاخه خراسان و سایر گروه‌های بنیادگرا در خاک افغانستان است. از آنجایی که طا-لبان در چند سال گذشته با بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی در تماس هستند، روسیه متوجه شده است که به هیچ گروه تروریستی در خاک افغانستان اجازه نخواهد داد که بتواند منافع روسیه را تهدید کند. در توافق دوحه نیز طا-لبان متعهد شدند که اجازه نمی‌دهند از خاک افغانستان علیه هیچ دولتی استفاده شود.
تسلط طا-لبان اقدام ناخوشایندی برای مسکو تلقی نشد. با این حال، روسیه مایل است افغانستان یک حکومت همه‌شمول داشته باشد که در آن همه گروه‌های قومی و سیاسی از خود نماینده‌ای داشته باشد. در اوایل ماه جاری، سفارت افغانستان در مسکو به نمایندگان طا-لبان تحویل داده شد. از آنجایی که روابط غرب و روسیه به دلیل درگیری اوکراین بسیار پرتنش است، روسیه ممکن است حکومت طا-لبان را به رسمیت بشناسد و ممکن است تلاش کند خلاء به جامانده ایالات متحده را در افغانستان پر کند.
