شكستن دست اتمر و بستن پاي دوستم در تاشكند
بیشتر مسیرها به روی جنرال دوستم بسته است. انگار نفرین دور دادن طیاره‌ی داکتر نجیب الله، حالا به جنرال رسیده و تمام راه‌ها را به روی او بسته است. ازبیکستانی‌ها هم دل خوشی از جنرال نداشتند. به طور کلی حالا، هم بازگشت جنرال سخت شده، هم بی‌اعتمادی رییس‌جمهور به مشاورش حنیف اتمر.
رییس‌جمهور به ازبیکستان رفت. سفری که آنقدر برایش اهمیت داشت که ترجیح داد جای ماندن در کابل و تدبیر اندیشیدن برای جرگه مخالفان وی در قندهار، به آنجا برود. این سفر دو پهلو، برای رییس‌جمهور در موارد بسیاری پر نصیب بود و او با دست پر برگشت. در ظاهر قضیه دولت ازبیکستان بیش از چهل قرارداد به ارزش ۵۰۰ میلیون دالر امضا کرد، موترهای بین شهری و زراعتی بسیاری تحفه داد. اما بعد دیگر قضیه برای رییس‌جمهور سودآورتر بود. او در سفرش توانست یکی از مخالفین قدرتمندش را زمین‌گیرتر کند. مخالفی که با ازبیکستان رابطه‌ای نزدیک داشت: «جنرال عبدالرشیم دوستم!»
پس از آن‌که از نشست طیاره حامل جنرال دوستم در شهر مزارشريف جلوگیری شد، جنرال کهنه کار اوزبیک‌ها می‌خواست از راه ترکمنستان به کشور بیاید، اما ترکمنستانی‌ها به واسطه رابطه نزدیک‌ترشان با دولت افغانستان، راه را از ابتدا با ندادن ویزای ورودی به او بستند. طی یکی دو هفته گذشته سخنگویان و افراد نزدیک به جنرال دوستم به صورت غیرمستقیم از بازگشت دوباره وی به کشور سخن می‌زدند. در حقیقت این بازگشت قرار بود از طریق تاشکند میسر شود که با پیش‌دستی رییس‌جمهور و چراغ سبز ظاهری ازبیکستانی‌ها احتمال می‌رود میسر نشود.
البته رییس‌جمهور این نزدیکی با ازبیکستان را بیشتر به سفارت امریکا در تاشکند مدیون است. سفارت امریکا در تاشکند در حقیقت نقش کنترل کننده مسایل شمال و شمال‌شرق افغانستان و مناطق آسیای‌ميانه را دارد. چیزی که در ظاهر به سفارت امریکا در افغانستان می‌رسد اشتباه است. در حقیقت سفارت امریکا در تقسیم حوزه بندی‌های سیاسی و دیپلوماتیک، روی مسایل جنوب شرق آسیا اشراف و نقش تصمیم گیرنده را دارد.
مدت‌ها قبل ایتلاف نجات با ازبیکستانی‌ها توافق کرده بودند که در صورت عدم اجازه دولت به ورود جنرال دوستم به کشور، او را از طریق تاشکند و سپس از راه حيرتان بیاورند. در این رابطه دولت افغانستان نیز ساکت نمانده بود، رییس‌جمهور، حنیف اتمر مشاور کهنه کارش را به کشورهای آسيای‌ميانه فرستاده بود تا توافقاتی با آن‌ها صورت گیرد و اتفاقاً این توافقات مثبت هم بوده است. حنیف اتمر در سفرش به اين کشورها با پیش کشیدن مسئله داعش و طالبان در شمال به صورت غیر مستقیم به آن‌ها اخطار زرگری داده بود، اما این‌که این‌بار خود رییس‌جمهور شخصاً به تاشکند رفت، موضوع دیگری را مورد بحث قرار می‌دهد: عدم اعتماد کامل رییس‌جمهور به مشاور بسیار نزدیکش!
حنیف اتمر تا هنوز به صورت مستقیم از هیچ کسی در انتخابات پیش رو حمایت نکرده است. در حالی كه سایر نزدیکان رییس‌جمهور با برگزاری مراسم‌های مختلف توسط نهادهای مستقل خویش، از رییس‌جمهور در ماندگاری‌اش و حتا در تقبیح و تهدید مخالفش، حمایت کرده‌اند.حنیف اتمر اما هنوز هیچ حرکتی انجام نداده است. دلیل این سکوت مرموز مشاور امنیت ملی می‌تواند به مسئله دلخوری انگلیسی‌ها از دولت افغانستان بی‌ربط نباشد. انگلیسی‌ها توقع داشتند بعد از معلق ماندن پست معاونت اول ریاست‌جمهوری، اشرف غنی، داکتر عبدالله را به جای او به کرسی معاونت اول برساند و مسئله انتخابات و لویی جرگه مشورتی پیش رو را نیز به کلی از میان بردارد. حالا که قندهاری ها از کوره در رفته‌اند و در مناطق جنوبی پرچم مخالفت با دولت را بلند کرده‌اند، این دلخوری بیشتر شده است. عمده فعالیت‌های انگلیسی‌ها در افغانستان در همین مناطق جنوبی بوده است و مغشوش شدن اوضاع آن مناطق، برای آن‌ها قابل قبول نیست.
حالا به نظر می‌رسد این عدم اعلام وفاداری عیان اتمر به رییس‌جمهور، باعث شده تا او شخصاً به تاشکند برود و از ورود جنرال کهنه کار مخالفش جلوگیری کند. به نظر می‌رسد رییس‌جمهور تنها در موارد جنجال‌ها و گردن کشی‌های داخلی روی مشاور مرموزش حساب می‌کند.
حالا بیشتر مسیرها به روی جنرال دوستم بسته است. انگار نفرین دور دادن طیاره‌ی رییس جمهور نجیب، حالا به جنرال رسیده و تمام راه‌ها را به روی او بسته است. ازبیکستانی‌ها هم دل خوشی از جنرال نداشتند. آن‌ها از گذشته روی او حساب نمی‌کردند و سعی داشتند با حمایت از احمدخان سمنگانی، جلو تک روی‌های او را بگیرند، اما موفق نشدند
به طور کلی حالا، هم بازگشت جنرال سخت شده، هم بی‌اعتمادی رییس‌جمهور به مشاورش حنیف اتمر.
مصطفي هزاره – خبرگزاري ديد
