شورای عالی مقاومت برای نجات؛ چالش‌ها و فرصت‌های داخلی و خارجی!
هدف شورای مقاومت ملی این است که مشکل افغانستان را از طریق گفت‌وگو حل کند. طا-لبان باید بپذیرند که نمی‌توانند دولت را به تنهایی اداره کنند یا حکومت کنند. در غیر این صورت افغانستان بار دیگر جنگ داخلی را تجربه خواهد کرد
نه ماه پس از به دست گرفتن قدرت توسط طا-لبان در افغانستان، طرحی برای راه اندازی مقاومت علیه حکومت در کابل به تاریخ ۱۹ می در انقره آغاز شد. عبدالرشید دوستم معاون سابق رییس جمهور افغانستان از چهل شخصیت سیاسی دعوت کرد. آن‌ها با تشکیل شورای عالی مقاومت ملی علیه طا-لبان موافقت کردند. با وجود اینکه در ماه اگست برخی چهره‌های مخالف، به ویژه دوستم و احمد ولی مسعود از جبهه مقاومت ملی، دست طا-لبان را باز گذاشتند، اما دیگر علاقه‌ای به دادن زمان و فضای بیشتر برای طا-لبان ندارند. طا-لبان در ایجاد حکومت فراگیر و پایبندی به حقوق بشر که در توافق‌نامه دوحه فبروری ۲۰۲۰ توافق شده بود، ناکام شده‌اند.
نکات مثبت و منفی شورای عالی مقاومت ملی قابل تامل است. همچنین، اینکه تا چه اندازه می‌تواند حرکت مؤثری علیه طا-لبان راه‌اندازی کند؟ آیا طالبان قادر به مقابله با ایتلاف مقاومت خواهند بود؟ ایالات متحده پس از خروج ناگهانی‌اش در ۱۴ اگست، حدود ۸۰ میلیارد دالر سلاح در افغانستان باقی گذاشت. بخش عمده‌ای از این تسلیحات شامل هلیکوپترها و تانک‌ها اکنون در کنترول طالبان است. با وجود انزوا و تحریم‌های بین‌المللی، حکومت طا-لبان توانسته اقتصاد را مدیریت کند. با این حال، این حکومت در تامین غذا، سوخت، دارو و سایر اقلام ضروری با مشکلات زیادی روبرو خواهد بود، زیرا حکومت فاقد منابع مالی برای پرداخت واردات است.
در این سناریو، مقاومت ملی فکر می‌کند که شرایط برای شروع یک حمله تمام‌عیار علیه حکومتی که هم‌اکنون فاقد حمایت مردمی است و قادر به شناسایی بین‌المللی نیست، آماده است. این ایتلاف در بیانیه‌ای گفته است که شورا باید راه را برای آزادی افغانستان هموار کند. ما از طا-لبان می‌خواهیم که به تخریب پایان دهند و میز مذاکره را برای یافتن راه‌حلی به مشکلات کنونی افغانستان آماده کنند. اسلام‌گرایان باید از تاریخ بیاموزند که هیچ گروهی با اعمال زور و فشار نمی‌تواند حکومتی باثبات داشته باشد. متأسفانه، تنها درسی که رهبری افغانستان چه در گذشته و چه در حال حاضر آموخته، این است که هیچ درسی نگرفته‌اند. در نتیجه، افغانستان که در سال ۱۷۴۷ در زمان احمد شاه درانی تأسیس شد، در ۲۷۵ سال عمر وی نتوانست به عنوان یک دولت-ملت ظاهر شود. ویژگی‌های قبیله‌ای و فوق محافظه‌کار او از جمله فرهنگ اسلحه، فساد و خویشاوندی به مخمصه در دو سطح دولتی و اجتماعی کمک کرد.
حکومت طا-لبان بار دیگر در برخورد با مسایل حکومتداری، اقتصاد، حقوق بشر و تروریزم شکست خورده است، که ممکن باعث بروز یک جنگ داخلی جدید در افغانستان شود. هدف شورای مقاومت ملی این است که مشکل افغانستان را از طریق گفت‌وگو حل کند. طا-لبان باید بپذیرند که نمی‌توانند دولت را به تنهایی اداره کنند یا حکومت کنند. در غیر این صورت افغانستان بار دیگر جنگ داخلی را تجربه خواهد کرد.
حکومت طا-لبان پیوسته اقدامات واپس‌گرایانه‌ای از جمله اعمال ممنوعیت سفر برای زنان بدون محرم و به دنبال آن دستور پوشش اجباری برای گویندگان زن تلویزیون داده است. کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان را بستند و تعلیم و تربیت زنان نیز به طور کامل اجازه داده نشده است. همه اینها باعث ایجاد ناامیدی، خشم و تضاد در میان مردم افغانستان شده است. این نشان می‌دهد که طا-لبان هیچ درسی از شکست‌های گذشته خود نگرفته‌اند و مانند گذشته واپس‌گرا و فوق‌العاده محافظه‌کار هستند. طا-لبان می‌خواهند شیوه زندگی خود را بر مردم افغانستان تحمیل کنند که بر پایبندی دقیق تفسیر آن‌ها از شریعت متمرکز است. با این حال، نتیجه معکوس خواهد بود، زیرا فاقد استدلال، عقلانیت و مدارا است. به رغم اشغال کشور از سوی خارجی‌ها، بیست سال آزادی پس از ۱۱ سپتمبر یک نسل کامل را در معرض سبک زندگی متفاوتی قرار داده است که برای طا-لبان غیرقابل قبول است.
اگر حکومت طا-لبان هشدارهای مقاومت تازه‌تشکیل شده را جدی نگیرد و فقط وعده‌های دروغین اعتدال را بدهد، افغانستان بار دیگر وارد مرحله دیگری از جنگ داخلی با پیامدهای فاجعه‌بار خواهد شد. اعتماد بیش از حد طا-لبان و انکار قدرت مخالفان در نهایت کار را برای مردم افغانستان دشوار خواهد کرد. ساده‌لوحی دولت ترامپ در قضاوت در مورد مقاصد واقعی طا-لبان و به دنبال آن خروج عجولانه دولت بایدن از افغانستان، اعتماد طا-لبان را افزایش داد. زمانی که ارتش ملی افغانستان فروپاشید و دولت اشرف غنی فرار کرد، طا-لبان این آزادی را داشتند که دولت خود را تشکیل دهند که به گفته خودشان فراگیر خواهد بود. با این حال، وقتی به قدرت رسیدند، طولی نکشید که چهره واقعی خود را آشکار کردند.
ایتلاف مقاومت جدید علیه طا-لبان باید از دو زاویه مورد تحلیل قرار گیرد.
اول، نیاز است که توانایی ایتلاف مقاومت برای حذف حکومت طا-لبان از قدرت مشخص شود. برخی شخصیت‌های سیاسی در این ایتلاف چهره‌های قدیمی هستند.
حتی احمد ولی مسعود برادر کوچک‌تر احمدشاه مسعود شیر پنجشیر در پاییز ۲۰۲۱ توسط طا-لبان از پایگاهش در دره پنجشیر بیرون رانده شد. در طول حکومت اول طا-لبان، ایتلاف شمال حدود ۱۰ درصد از مناطق افغانستان را تحت کنترول داشت. اما این اولین بار است که طا-لبان تمام کشور را کنترول می‌کنند. اگر گروه‌های مخالف در افغانستان قوی و قدرتمند بودند، امروز برخی مناطق این کشور را کنترول می‌کردند. وحدت، مهارت رهبری، تاکتیک و استراتژی، موفقیت آینده شورای مقاومت را رقم خواهد زد. طا-لبان به تقویت قدرت خود ادامه خواهند داد تا زمانی که چهل رهبر افغان که در نشست انقره شرکت کردند، نتوانند با واقعیت‌های وجودی این کشور مقابله کنند. راه‌اندازی یک حمله علیه نیروهای طالبان هم به منابع مادی و هم به منابع نظامی نیاز دارد که شورای مقاومت می‌تواند آن‌ها را بسیج کند زیرا حکومت طا-لبان هم در داخل کشور و هم در سطح جهانی منفور است.
دوم، طرح شورای مقاومت برای یک افغانستان پسا-طا-لبان باید بررسی شود. ترکیب ناهمگون شورا نمی‌تواند صلح را در این کشور تضمین کند. آن‌ها ملزم به حل مسایلی خواهند بود که قبلاً باعث درگیری داخلی شده و نیاز به مداخله مسلحانه خارجی داشته است. شاید این شورا باید مطمئن شود که عدم مشروعیت و به رسمیت شناختن حاکمیت طا-لبان و بی‌طرفی پاکستان در صورتی که طا-لبان با تهاجم مخالفانش روبرو شوند، به موفقیت آن‌ها منجر می‌شود.
