صلح و انتخابات؛ بحران چطور مدیریت شود؟

رحمت‌الله نبیل یکی از نامزدان انتخابات دوشنبه‌شب در مصاحبه با طلوع نیوز گفت در نظام« امارت» اسلامی طالبان نمی‌تواند زندگی کند و در برابر آن مبارزه نیز می‌کند. حالا انتظار داریم که سایر نامزدان و جناح‌های سیاسی در برابر چگونگی نظام سیاسی کشور مواضع شان را اعلام کنند و یک نه کلان به امارت اسلامی طالبان بگویند.

تاکید ایالات متحده امریکا روی به نتیجه رسیدن گفت‌وگو‌های صلح است و تاکید محمد اشرف غنی رییس حکومت وحدت ملی روی برگزاری انتخابات، این مسئله اوضاع را به شدت پیچیده و نگران کننده ساخته است. بیم آن می‌رود که جمهوری اسلامی افغانستان در هر دو مبحث شکست برخورد. برای ایالات متحده امریکا که می‌خواهد زیر نام گفت‌وگو‌های صلح با طالبان و امضای توافق‌نامه صلح، افغانستان را پس از هژده سال حضور و حمایت ترک کند، به نتیجه رسیدن پروسه صلح پیش از انتخابات ریاست جمهوری افغانستان« خط سرخ» است. قرار است که انتخابات ریاست جمهوری در ششم ماه میزان سال روان برگزار شود. این طرف برگزاری انتخابات برای آقای غنی« خط سرخ» است. دو تا خط سرخی که تقابل ایجاد کرده است. زلمی خلیلزاد نماینده ویژه وزارت خارجه امریکا برای صلح افغانستان در سفر تازه‌اش به کابل که همین اکنون نیز در این شهر به سر می‌برد، روشن کرد که برنامه امریکایی‌ها روی صلح متمرکز است. در گذشته‌ها امریکایی‌ها گفته بودند که اولویت شان صلح است و انتخابات نیست اما خلیلزاد در گفت‌وگو با طلوع نیوز، به گونه آَشکارا در برابر انتخابات موضع گرفت و انتخابات را تلاشی برای تخریب فرایند صلح خواند. گروه طالبان هم خواهان برگزاری انتخابات نیست و اعلام کردند که جلو این پروسه را می‌گیرند. فصل تازه از حملات طالبان در سراسر کشور می‌تواند تلاشی باشد برای جلوگیری از برگزاری انتخابات. در میان آقای غنی که داعیه برگزاری انتخابات و حفظ نظام« جمهوریت» را دارد، خیلی تنها مانده است. افزون بر امریکا وطالبان، بسیاری از چهره‌های سیاسی و نامزدان انتخابات هم باور چندانی به انتخابات ندارند و بیشتر روی شکل‌گیری حکومت موقت تاکید دارند.
حالا روشن است که منافع امریکا امضای توافق‌نامه صلح با طالبان و خروج از افغانستان است و به نظر هم نمی‌رسد که از خواست شان عدول کنند. تنها پروسه‌ای که به نظام‌های دمکراتیک مشروعیت می‌بخشد، برگزاری انتخابات و شرکت مردم در این روند است. اگر قرار باشد که انتخابات برگزار نشود، بحران مشروعیت حکومت بیشتر می‌شود و به خودی خود زمینه شکل‌گیری حکومت موقت فراهم می‌شود.
زلمی خلیلزاد گفت که جزئیات متن توافق‌نامه صلح امریکا با طالبان را در اختیار رهبران حکومت وحدت ملی قرار داده است. سخنگوی ارگ گفته بود که حکومت به گونه جدی متن توافق‌نامه صلح امریکا با طالبان را بررسی می‌کند وبعداً موقفش را اعلام می‌کند.روز دوشنبه( ۱۲ سنبله) ارگ در باره توافق‌نامه صلح امریکا با طالبان از امریکا خواستار« وضاحت» شد. به نظر می‌رسد که حکومت در این زمینه حرفی برای گفتن دارد و از امریکا تقاضا دارد که گوش دهد. گزارش‌هایی وجود دارد که آقای خلیلزاد به اشرف غنی گفته که در تهیه فهرست تیم مذاکره کننده کابل برای مذاکرات میان‌افغانی عجله کند. منابع می‌گویند که آقای غنی به زلمی خلیلزاد گفته صلاحیت تیم مذاکره کننده کابل را باید ارگ داشته باشد. پیش از این غنی بارها گفته بود که تنها نهاد دولت و حکومت مشروعیت دارد که پروسه صلح را مدیریت و رهبری نماید. برنامه آقای غنی همین است که رهبری پروسه صلح به دوش حکومت باشد. نگارنده به این باور است که اشرف غنی از برگزاری لویه جرگه مشورتی صلح این صلاحیت را گرفته است که رهبری صلح به دوش حکومت باشد. آقای غنی در حالی روی گفت‌وگو‌های دولت‌محور تاکید دارد که طالبان و امریکایی‌ها تمایل نشان داده‌اند که احزاب سیاسی هم در این پروسه دخیل باشند. برخی از کانال‌های سیاسی با طالبان در زمینه تاخیر انتخابات و حکومت موقت تماس و فراتر از آن زبان مشترک نیز دارند. اکنون جدا از تقابل کابل و واشنگتن، ارگ و احزاب سیاسی هم در پروسه صلح نظر واحد ندارند و میان شان کشمکش وجود دارد. البته چون در پروسه صلح اختلاف وجود دارد، سبب گردیده است که در حوزه نتخابات هم اجماعی شکل نگیرد. ارگ به شمول تمام نیرو‌ها در کلیت جمهوری اسلامی افغانستان تنها در صورتی می‌تواند در پروسه صلح و انتخابات پیروز شود که در پیوند به گفت‌وگو‌های صلح و انتخابات به یک توافق جامع دست پیدا کنند. چیزی که نبود آن دست‌کم چهل سال است از افغانستان قربانی می‌گیرد و زمینه ظهور همین گروه طالبان هم شده است. انتخابات و صلح برای حکومت افغانستان و سیاست‌مداران بیرون از آن می‌تواند بزرگترین آزمون در چنین شرایطی تلقی شود. توافق‌نامه صلح امریکا با طالبان منتظر نهایی شدن از جانب دونالد ترامپ رییس جمهور امریکا است. رییس جمهوری که می‌خواهد خود را برای شهروندان امریکا قهرمان جنگ افغانستان معرفی کند. امضای توافق‌نامه صلح امریکا با طالبان خیلی راحت ترامپ را قهرمان جنگ افغانستان معرفی می‌کند. با توجه به شتاب امریکا برای نهایی شدن پروسه صلح، ایجاب می‌کند که ارگ و دیگر نیرو‌ها در پروسه صلح دقت پیشه کنند و این زمانی ممکن خواهد بود که یک اجماع واقعی شکل بگیرد و همه دغذغه شان حفاظت افغانستان از یک توافق شکننده باشد و زمینه آغاز یک جنگ داخلی را بگیرند. تاریخ نشان می‌دهد که گروه‌هایی چون طالبان و … نه به حکومت رحم می‌کند و نه به نیرو‌های سیاسی جبهه مقاومت. نیرو‌های امنیتی و دفاعی کشور در حکومت تحت رهبری آقای غنی در پنج سال گذشته در برابر طالبان جنگیده‌اند و همین طور نیرو‌های سیاسی جبهه مقاومت. بنابراین اگر این جماع سیاسی شکل نگیرد، طالبان نه به حکومت رحم می‌کند و به نیرو‌های جبهه مقاومت. تنها اقدامی که می‌تواند جمهوری اسلامی افغانستان را کمک کند، شکل‌گیری همین اجماع است. حکومت و نیرو‌های سیاسی زیر یک چتر جمع شوند و به گونه واحد در خصوص انتخابات و صلح تصمیم بگیرند. رحمت‌الله نبیل یکی از نامزدان انتخابات دوشنبه‌شب در مصاحبه با طلوع نیوز گفت در نظام« امارت» اسلامی طالبان نمی‌تواند زندگی کند و در برابر آن مبارزه نیز می‌کند. حالا انتظار داریم که سایر نامزدان و جناح‌های سیاسی در برابر چگونگی نظام سیاسی کشور مواضع شان را اعلام کنند و یک نه کلان به امارت اسلامی طالبان بگویند. ضرورت حیاتی است که برای یک افغانستان با ثبات، اختلافات ذات‌البینی در کابل از میان برداشته شود و به صدایی مبدل شود که طالبان و امریکایی‌ها خود را به« کری» نزنند.