لیبرال دمکراسی در لبه پرتگاه؛ اعتراضات فرانسه « بهار اروپایی » خواهد شد؟

فرانسه تا سال ۲۰۲۲ انتخابات ریاست جمهوری نخواهد داشت اما محبوبیت مکرون که در حال سقوط آزاد است، در انتخابات محلی و اروپایی محک می‌خورد؛ محکی که حکم مرگ و زندگی را خواهد داشت.

بیانیه تلویزیونی امانوئل مکرون هرچند برای مردم فرانسه و معترضان معروف به «واسکت‌زرد» حکم عیدی را داشت، ولی جنبه دیگرش از دید کارشناسان، ورشکستگی اقتصادی و سیاسی دولت فرانسه و مکتب لیبرال دمکراسی بود.
رییس جمهوری فرانسه برای آنکه هزاران معترض معروف به «واسکت‌زردها» را آرام کرده و به تظاهرات چهار هفته‌ای آن‌ها پایان دهد، قول داد خواسته‌های آن‌ها را برآورده کند.
«واسکت‌زردها» جنبشی رنگارنگ است که با حضور گروه‌ها و هواداران طیف‌های سیاسی مختلفی از جمله سوسیالیست‌ها، کمونیست‌ها، محافظه کاران، راستگرایان افراطی، انارشیست‌ها و حتی میانه‌روهایی که خود را طرفدار مکرون می‌دانند، تشکیل شده است.
مکرون پذیرفت که خشم مردم را دستکم گرفته و نتوانسته نگرانی و اضطراب خانواده‌ها را درک کرده و به تامین خواسته‌های مستمری بگیران کمک کند.
او گفت: به نوبه خودم، مسئولیتم را می‌پذیرم. شاید این احساس را ایجاد کرده باشم که اهمیتی به شما نمی‌دهم و اولویت‌های دیگری دارم.
او که دولت‌اش هفته گذشته طرح جنجالی افزایش مالیات سوخت را لغو کرده بود، شب گذشته اعلام کرد حداقل حقوق کارگران و مستمری بازنشستگان را افزایش می‌دهد. بر این اساس، حقوق و دستمزد اقشار کم درآمد ماهانه یکصد یورو افزایش می‌یابد، بدون آنکه بابت آن هزینه‌ای به کارفرمایان تحمیل شود.
علاوه بر این، قرار است دولت فرانسه حق بیمه و مالیات از اضافه کاری کسر نکند. این اقدامات ممکن است به بالا رفتن کسری بودجه، افزایش مقروضیت عمومی و عدول از برنامه‌های انضباط مالی مورد نظر اتحادیه اروپا منجر شود.
اولیویه دوسوپ وزیر حساب‌های عمومی به شبکه BFM گفت که اجرای طرح‌های مکرون برای آرام کردن معترضان هشت تا ۱۰ میلیارد یورو (۹٫۱ تا ۱۱٫۴ میلیارد دالر) هزینه خواهد داشت.
وی افزود: ما در حال بررسی و تطبیق هزینه‌ها و نحوه تامین آن هستیم.
این در حالی است که او به طرح اعمال مالیات بر مواد نفتی که می‌توانست منبع درآمدی برای دولت باشد، دلبسته بود. لغو این طرح دولت را از درآمد ۱۰ میلیارد یورویی محروم کرد.
هزینه‌های اقتصادی
خشم معترضان از طرح افزایش مالیات و موارد دیگر چنان بار سنگینی ایجاد کرد که اقتصاد فرانسه را از حرکت آرام و پیوسته خود بازداشت. بانک مرکزی فرانسه چشم‌انداز اقتصادی این کشور را کاهش داده و پیش‌بینی کرد که رشد اقتصاد فرانسه در سه ماهه چهارم سال ۲۰۱۸ به ۰٫۲ درصد کاهش می‌یابد. پیشتر رشد اقتصادی این کشور در دوره مذکور ۰٫۴ درصد پیش‌بینی شده بود.
اعتراضات وضعیت مالی رستورانت‌ها و خرده فروشی‌ها را که جزو کسب و کارهای متوسط و کوچک به شمار می‌آید، وخیم کرده است.
«فرانسوا آسلن» رییس کنفدراسیون مشاغل متوسط و کوچک (CPME) در مقاله‌ای در نشریه «جورنال دو دیمانش» نوشت که اعتراضات واسکت‌زردها در مجموع ۱۰ میلیارد یورو (۱۱٫۴ میلیارد دالر) هزینه برای صاحبان این مشاغل و امور بازرگانی داشته است.
شدیدترین فشار اقتصادی زمانی وارد شد که روز شنبه حدود ۱۲۵ هزار معترض به خیابان‌ها آمدند که در پی آن جاذبه‌های مهم گردشگری از جمله برج ایفل و «موزیم لوور» تعطیل شد.
همچنین شهرهای توریستی مانند بوردو و تولوز تحت تاثیر قرار گرفت. برخی ایستگاه‌های مترو نیز بسته شد و کسب و کار مغازه‌های محلی هم در تعطیلات آخر هفته از رونق افتاد. خرده فروش‌ها در مجموع یک میلیارد یورو معادل ۱٫۱۴ میلیارد دالر ضرر کرده‌اند. این به خاطر خالی‌شدن انبارها و تعطیلی شعبات فروشگاه‌های بزرگ و دکان‌های کوچک بود.
دوشنبه در اولین روز فعالیت هفتگی بورس نیز ارزش سهام هوتل‌های بزرگ و شرکت‌های خرده فروشی کاهش یافت.
«برونو لومر» وزیر اقتصاد فرانسه حین بازدید و ملاقات با مغازه دارها، به خبرگزاری فرانسه گفت: درست قبل از کریسمس که کسب و کار معمولاً رونق می‌گیرد، این وضعیت فاجعه‌بار است.
هزینه‌های سیاسی
رییس جمهور فرانسه از سرمایه‌گذاران انتظار دارد او را در حوزه اقتصادی کمک کنند، اما هزینه‌های سیاسی اعتراضات مسئله پیچیده‌ای است که می‌تواند او را از ادامه حضور در بالاترین سطح اداره کشور بازدارد. فرانسه تا سال ۲۰۲۲ انتخابات ریاست جمهوری نخواهد داشت اما محبوبیت مکرون که در حال سقوط آزاد است، در انتخابات محلی و اروپایی محک می‌خورد؛ محکی که حکم مرگ و زندگی را خواهد داشت.
او می‌پنداشت اصلاحات وی در حوزه مالیات و کار تا سه چهار سال دیگر به ثمر می‌نشیند و در انتخابات آینده با دست پر دوباره نامزد ریاست جمهوری خواهد شد. در این شرایط پرالتهاب، پیش‌بینی می‌شود انتخابات پارلمان اروپا، شهرداری‌ها و مناطق محلی در فرانسه طی سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ آینده خشنی را برای مکرون رقم بزند.

معترضان، به ویژه احزاب مخالف مصمم هستند از تمام ظرفیت‌هایی که اعتراضات اخیر ایجاد کرده است به سود خود استفاده کنند. بنابراین آن‌ها وعده‌های مکرون را ناکافی دانسته‌اند.
از سوی دیگر، رییس جمهور نیز امیدوار است که خستگی معترضان، طرح‌های هدفمند او و شروع تعطیلات سال نو میلادی واسکت‌‌زردها را از ادامه اعتراض‌ها منصرف کند.
شاید مکرون نشانه‌های محکمی در دست دارد که آینده خوبی را پیش روی خود می‌بیند. اما لازم است که نگاهی به گذشته هم داشته باشد. اسلاف مکرون طی ۲۵ سال گذشته از جمله ژاک شیراک، نیکولا سارکوزی و فرانسوا اولاند پس از اعتراض‌های خیابانی وادار شدند دست از اصلاحات اقتصادی و آموزشی بردارند. مکرون نیز ممکن است در همان رسته قرار گیرد مگر آنکه شعبده‌ای خیره کننده‌ برای حفظ حیات سیاسی خود به کار گیرد.
منبع: ایرنا