مرگ خورشید چه وقت و چگونه خواهد بود؟
خورشید، ستاره‌ای که انسان همه زندگی‌اش را مدیون نور، حرارت و انرژی آن است، در مقیاس زمان نجومی به زودی خواهد مرد، اما این فرصت کوتاه در مقیاس زمینی پنج میلیارد سال طول خواهد کشید و انسان تا پنج میلیارد سال دیگر فرصت زیادی خواهد داشت تا از این ستاره عظیم برای ادامه حیاتش بهره ببرد. مرگ این ستاره باستانی به معنی خاموشی مطلق آن نخواهد بود، در حقیقت روند مرگ خورشید ویژگی‌هایی دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد:
خورشید، ستاره‌ای که انسان همه زندگی‌اش را مدیون نور، حرارت و انرژی آن است، در مقیاس زمان نجومی به زودی خواهد مرد، اما این فرصت کوتاه در مقیاس زمینی پنج میلیارد سال طول خواهد کشید و انسان تا پنج میلیارد سال دیگر فرصت زیادی خواهد داشت تا از این ستاره عظیم برای ادامه حیاتش بهره ببرد. مرگ این ستاره باستانی به معنی خاموشی مطلق آن نخواهد بود، در حقیقت روند مرگ خورشید ویژگی‌هایی دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد:
۱- ستاره‌هایی مانند خورشید برای ۱۰ تا ۲۰ میلیارد سال آینده خواهند درخشید. اما فرصت چنین ستاره‌هایی به عنوان یک ستاره بالغ برای سوزاندن هیدروژن درون هسته‌اش، تنها پنج میلیارد سال است. در سال ۱۹۴۲ اخترشناسان نشان دادند زمانی که ستاره‌ای ۱۲ درصد از هیدروژن خود را به هلیوم تبدیل می‌کند، دوران جدیدی از عمر ستاره‌ای خود را آغاز کرده است.
۲- زمانی که سوخت هسته‌ای ستاره‌ای به پایان می‌رسد، ستاره خاموش می‌شود. از آنجایی که حرارت ناگهان فروکش می‌کند و فشار تابشی یا تشعشعی به بیرون رانده می‌شوند، ستاره آغاز به انقباض می‌کند.
۳- ستاره‌ای مانند خورشید مسیر نابودی عجیبی را پشت‌سر می‌گذارد. نیروی گرانش با فروکش کردن گداز هسته‌ای، بر ستاره سلطه می‌یابد. مواد باقیمانده روی ستاره به سمت داخل فشرده شده و ستاره کوچکتر و کوچکتر می‌شود.
۴- پس از گذشت سال‌ها در نهایت شگفتی خورشید نه تنها فشرده نمی‌شود بلکه لایه بیرونی آن متورم شده به بیرون فوران می‌کند و به ستاره غول‌پیکر سرخی تبدیل می‌شود و قطر خورشید با کاهش درجه حرارتش بزرگتر می‌شود و طی این مرحله، خورشید به اندازه‌ای بزرگ می‌شود که لایه خارجی آن تقریباً در موقعیتی قرار می‌گیرد که زمین قرار دارد.
۵- خورشید تا حداکثر بزرگی ممکن متورم خواهد شد و حتی ممکن است عطارد، ونوس و زمین را در خود ببلعد و یا بقایای این سیاره‌ها را به بیرون براند. در این مرحله ابعاد خورشید ۱۵۰ بار بزرگتر از ابعاد کنونی‌اش خواهد شد.
۶- در این مرحله نیز ستاره هنوز کاملا نمرده است. در هسته ستاره نیروی گرانش لایه‌های هیدروژن و هلیوم را به متراکم‌ترین حالت خود، مرحله‌ای که گداخت هسته‌ای آغاز می‌شود، رسانده و این مواد برای مدت کوتاهی شعله‌ور می‌شوند. در این مرحله درخشش خورشید دو هزار و ۱۰۰ برابر بیشتر از حالت کنونی آن خواهد شد.
۷- در حدود هفت تا هشت میلیارد سال دیگر، خورشید در مرحله پایانی عمرش قرار خواهد گرفت، مرحله‌ای دیدنی که نمایشی زیبا را در کهکشان راه شیری رقم خواهد زد. بقایای ستاره به کوتوله‌ای سفید تبدیل خواهد شد، بقایای پوسیده‌ای که کاملا سرد و به شدت متراکم هستند.
۸- نمایش بزرگ زمانی آغاز خواهد شد که خورشید به یک سحابی سیاره‌ای تبدیل شود، مجموعه‌ای درخشان از توده‌های گازی که با سرعت‌های متفاوت به بیرون پرتاب می‌شوند و نمایشی از نورهای فلورسنت را برای ۵۰ هزار سال اجرا خواهد کرد.
۹- کاربن در این فرایند یکی از اصلی‌ترین محصولات جانبی به شمار می‌رود، کاربن موجود در اتمسفر خورشید به سمت داخل حرکت کرده و هسته‌ای غنی از کاربن را ایجاد خواهد کرد. اما هسته دچار گداخت هسته‌ای نخواهد شد و در عوض لایه‌ای خارج از هسته آغاز به سوزاندن هلیوم می‌کند و لایه‌های خارجی‌تر ستاره را به فضای میان‌ستاره‌ای پرتاب می‌کند و به این شکل حباب‌هایی از مواد در اطراف ستاره ایجاد می‌شوند.
۱۰- آخرین شعله هلیومی غبار و گاز را با شتابی بالا به بیرون پرتاب کرده و با ایجاد برخورد‌هایی میان گلوله‌های پرسرعت و قدیمی‌تر مواد با توده‌های کند‌تر، سحابی سیاره نما ایجاد می‌کند.
۱۱- اکنون سحابی سیاره نما ویژگی‌های مخصوص به خود را شکل می‌دهد، کوتوله سفید آغاز به داغ شدن و یونیزه کردن گازهای اطرافش می‌کند و مانند لامپی فلورسنت می‌درخشد.
۱۲- ابر بادها و بادهای سریع ستاره با از هم پاشیده شدن گازهای اطرافش تعامل می‌کند و باعث، آشفتگی سحابی سیاره نما می‌شوند و آن را به شکل‌های مختلفی، کروی، تخم‌مرغی و یا بیضوی در می‌آورند.
۱۳- نوسان بادها ساختاری پیچیده و هاله مانند را ایجاد می‌کنند که هاله خارجی آن مرز سحابی و میانه خالی آن فضایی مملو از مواد درخشان را تشکیل می‌دهد.
۱۴- میدان‌های مغناطیسی نیز در شکل‌گیری سحابی سیاره نما، آخرین فریادهای خورشید، نقش دارند. سحابی به تدریج ناپدید می‌شود و در همان نقطه که زمانی سیستم خورشیدی عظیمی با حضور سیاره‌ای مملو از تمدن و امید قرار داشت، به جز بقایای یک کوتوله سفید ناچیز چیزی دیگری باقی نخواهد ماند.
