مرگ رهبر القاعده و پرسش‌های بی‌پاسخ
پرسش بدیهی این است که آیا افغانستان به رهبری طا-لبان پناهگاه گروه‌های شبه‌نظامی و سازمان‌های تروریستی است؟ و آیا ایالات متحده برای انجام عملیات ضد تروریزم علیه گروه‌های تروریستی نیاز به حضور نظامی در افغانستان دارد؟
مرگ ایمن‌الظواهری رهبر القاعده در حمله هواپیماهای بدون سرنشین ایالات متحده در داخل افغانستان تحت کنترول طا-لبان، به عنوان پیروزی بزرگ ایالات متحده در برابر افراط‌گرایی دیده می‌شود. جو بایدن رییس جمهور امریکا كه تصمیم نهایی برای حمله بر الظواهری را گرفت، در اظهاراتی روز یکشنبه به وقت واشنگتن اعلام كرد «عدالت به منثه اجرا درآمد، و این رهبر تروریستی دیگر وجود ندارد.»
الظواهری که ۲۵ میلیون دالر جایزه بالای سرش داشت و حتی قبل از ۱۱ سپتمبر فرد خطرناکی به نظر می‌رسید، در حال برنامه‌ریزی حملات علیه ایالات متحده و متحدین آن بود. مرگ رهبر القاعده، جنرال دیرینه‌ای که در سال ۲۰۱۱ جانشین اسامه بن لادن شد، پرسش‌هایی زیادی را مطرح می‌کند. پرسش بدیهی این است که آیا افغانستان به رهبری طا-لبان پناهگاه گروه‌های شبه‌نظامی و سازمان‌های تروریستی است؟ و آیا ایالات متحده برای انجام عملیات ضد تروریزم علیه گروه‌های تروریستی نیاز به حضور نظامی در افغانستان دارد؟
طا-لبان حمله هواپیماهای بدون سرنشین ایالات متحده به خاک افغانستان را محکوم کردند و آن را نقض حاکمیت این کشور خواندند. علاوه بر این، طا-لبان ادعا کردند که این حمله نقض توافق دوحه است که در سال ۲۰۲۰ بین ایالات متحده و این گروه امضا شده است. ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی طا-لبان در توییتی گفت: «ما این حمله را به هر بهانه‌ای که صورت گرفته، محکوم می‌کنیم و آن را نقض آشکار اصول بین‌المللی و توافق دوحه می‌دانیم».
طبق توافق دوحه، طا-لبان تضمین‌های امنیتی را مبنی بر استفاده نشدن خاک افغانستان توسط گروه‌های تروریستی علیه کشور دیگری داده‌اند. طا-لبان عملاً نتوانسته‌اند به این قول عمل کنند. به عنوان مثال، به‌رغم درخواست‌های مکرر پاکستان، طا-لبان عملیات غیرقانونی تحریک طا-لبان پاکستانی را که از پناهگاه امن در افغانستان به رهبری طا-لبان برخوردار هستند، مهار نکرده‌اند. طا-لبان به دنبال این بوده‌اند که تحریک طا-لبان پاکستان و اسلام‌آباد را به میز مذاکره آورند، اما قبول نمودن خواسته‌‌های طا-لبان پاکستانی مانند خروج سربازان از مناطق قبایلی، لغو ادغام مناطق قبیله‌ای با ایالت خیبرپختون‌خواه و تقویت نسخه آن‌ها از شریعت به معنی تسلیمی دولت [پاکستان] به شبه‌نظامیان است.
حضور گروه‌های تروریستی در افغانستان، خود نقض توافق دوحه است، چه رسد به تهدیدی که به نظر می‌رسد این سازمان‌ها در حال رشد هستند. گزارش اخیر سازمان ملل هشدار داد که القاعده و داعش-شاخه خراسان در افغانستان تحت کنترول طا-لبان در حال قدرت‌گیری هستند و به طور بالقوه می‌توانند تهدیدی برای جهان در خارج از این کشور باشند. این گزارش همچنین تأیید کرده است که ظواهری در افغانستان زندگی کرده و آزادانه ارتباط برقرار کرده است.
هنوز مشخص نشده است که ظواهری چه نوع نقش عملیاتی در سال‌های اختفای خود بازی کرده است. اما برخی درس‌ها هم اکنون واضح شده است. این اولین حمله هواپیماهای بدون سرنشین امریکا در داخل افغانستان تحت حاکمیت طا-لبان از زمان خروج نیروهای امریکایی در سال گذشته بود. با این حمله موفق، ایالات متحده توانایی خود را برای ادامه عملیات ضد تروریستی بدون حضور چشم‌گیر در این کشور ثابت کرده است.
اما تا زمانی که القاعده و دیگر گروه‌های تروریستی به فعالیت خود ادامه دهند، این پرسش‌ها همچنان مطرح می‌‌ماند. آیا ایالات متحده به عملیات پهپادی خود در داخل این کشور جنگ زده ادامه خواهد داد؟ و آیا پاکستان به همکاریش با ایالات متحده در زمینه جنگ پهپادی مورد انتقاد این کشور علیه افراط‌گرایان در داخل افغانستان ادامه می‌دهد؟ این‌ها باید مهم‌ترین پرسش‌ها باشد.
