منافع در حال تحول در افغانستان

ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید

مقامات هندی مدت‌ها انتظار داشتند و پذیرفته بودند که ایالات متحده نمی‌تواند برای همیشه در افغانستان بماند. ۲۰ سال زمان زیادی است. با این حال، آن‌ها از چیزی که به نظرشان برنامه‌ریزی و آمادگی ناکافی است، ناامید هستند

در روابط بین‌الملل هیچ دشمن و دوست دایمی وجود ندارد، فقط «منافع دایمی» است که همواره اهمیت دارد. هر کشوری هر از چند گاهی سیاست خود را بر اساس منافع خود با سایر کشورها تغییر می‌دهد.
هیچ کشور نمی‌تواند اهمیت افغانستان را برای منطقه انکار کند. افغانستان «قلب آسیا» نامیده می‌شود که مناطق مختلف، به‌ویژه آسیای مرکزی را از طریق تاجیکستان، ترکمنستان و ازبیکستان، آسیای جنوبی را از طریق پاکستان و خاورمیانه را از طریق ایران به هم متصل می‌کند. افغانستان سرشار از مواد معدنی پنهان است. این کشور دارای ۶۰ میلیون تن مس، ۲٫۲ میلیون تن سنگ آهن، ۱٫۴ میلیون تن عناصر کمیاب خاکی مانند لانتانیم، سریم و نیودیمیم و لودهای آلومینیوم، طلا، نقره، زینک، جیوه/سیماب، لیتیوم است؛ چنانه در ارزیابی زمین‌شناسی ایالات متحده چنین توصیف شده است. این کشور دارای بیش از ۳ تریلیون دالر منابع معدنی است. افغانستان ۹۰ درصد تریاک جهان را تولید می‌کند و همچنین یکی از تولیدکنندگان پیشرو حشیش است. تجارت مواد مخدر به یکی از ارکان اصلی اقتصاد افغانستان تبدیل شده که ۱۶ درصد تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد و ۵ درصد جمعیت را در بر می‌گیرد.
مقامات هندی مدت‌ها انتظار داشتند و پذیرفته بودند که ایالات متحده نمی‌تواند برای همیشه در افغانستان بماند. ۲۰ سال زمان زیادی است. با این حال، آن‌ها از چیزی که به نظرشان برنامه‌ریزی و آمادگی ناکافی است، ناامید هستند. نه هند و نه دیگر قدرت‌های منطقه‌ای (و نه مقامات امریکایی) انتظار نداشتند که طا-لبان کنترول بسیاری از ولسوالی‌ها و گذرگاه‌های مرزی را به این سرعت بگیرند.
پس از ۱۰ ماه سقوط کابل به دست طا-لبان و تعطیل شدن ماموریت دیپلماتیک هند، دهلی نو یک «تیم فنی» متشکل از دیپلمات‌ها و دیگران را به پایتخت افغانستان اعزام کرد تا از نزدیک بر ارسال کمک‌های بشردوستانه نظارت و هماهنگی کند. طا-لبان از این حرکت هند استقبال کردند و گفتند که این بیانگر وضعیت امنیتی کشور است.
دهلی‌نو به طور رسمی حکومت طا-لبان را در افغانستان به رسمیت نشناخته است. با این حال، مقامات این کشور در ماه‌های اخیر با طا-لبان تعامل کرده است. هند در ۳۱ اگست ۲۰۲۱، زمانی که دیپک میتال سفیر هند در قطر، با استانکزی رییس وقت دفتر سیاسی طا-لبان در دوحه، ملاقات کرد، کانال‌های ارتباطی خود را با طا-لبان به طور علنی باز کرد. در نهایت، زمانی که مسکو از هند دعوت کرد تا در کنار سایر ذینفعان منطقه دور یک میز بنشیند تا در مورد راه پیش‌رو در افغانستان گفت‌وگو کند، نقش اصلی را ایفا کرد.
هند طی دو دهه گذشته حدود ۳ میلیارد دالر در زیرساخت‌های افغانستان، ظرفیت‌سازی و غیره سرمایه‌گذاری کرده است. هزاران دانشجوی افغان در موسسات و دانشگاه‌های هند با بورسیه‌های دولتی تحصیل کرده‌اند و چندین برابر این تعداد برای معالجه به هند رفته‌اند.
اگر هند کار ظرفیت‌سازی و توسعه خود را در افغانستان متوقف کند، نه تنها به تلاش چندین دهه خود برای ایجاد نفوذ و حسن‌نیت در این کشور لطمه می‌زند، بلکه بر زندگی و معیشت هزاران جوان افغان و به‌ویژه زنان تأثیر می‌گذارد. بنابراین، توقف این کار گزینه ساده‌ای نیست. هند همچنین مایل است پروژه‌های خود را در افغانستان که در زمان دولت اشرف غنی جریان داشت، از سر بگیرد.
تعامل و ارتباط در سطوح خاص با طا-لبان برای دهلی‌نو اجتناب‌ناپذیر است و به منافع بین‌المللی و حیات‌اش اهمیت زیادی دارد. از این رو، هند باید حضور خود را حفظ و با طا-لبان تعامل کند. این بدین معنا نیست که هند آماده به رسمیت شناختن حکومت طا-لبان است، بلکه نشان می‌دهد دهلی‌نو مایل است به خاطر منافع خود با طا-لبان معامله کند. اما با وجود حکومت طا-لبان، این بار مزیت در جانب پاکستان است.