«موانع پیدایش حکومت کارآمد در افغانستان از ۲۰۰۱ به بعد»

شکوهمند- خبرگزاری دید
کتاب وزینی با قطع و صحافت زیبا، طرح جلد مناسب و کاغذ مرغوب و محتوای به روز، از خامه سید فاضل سانچارکی پژوهشگر پرتلاش و چهره فرهنگی-سیاسی مطرح کشور به تازگی تنپوش چاپ به تن کرده و در دسترس علاقمندان قرار گرفته است.
این کتاب با عنوان «موانع پیدایش حکومت کارآمد در افغانستان از ۲۰۰۱ به بعد» و عنوان فرعی «با تاکید بر دور سوم انتخابات ریاست جمهوری»، از سوی نشر کلکین- سعید در ماه ثور سال روان در ایران به چاپ رسیده است.

کتاب شامل فهرست، هفت فصل، نتیجه گیری و فهرست اسامی و منابع و مآخذ است که در ۳۶۰ صفحه تنظیم شده و بیشتر روی تاریخچه شکل‌گیری حکومت در اشکال مدرن در اروپا، شکل‌گیری حکومت در افغانستان و موانع فراراه آن به ویژه از سال ۲۰۰۱ به این سو و انتخابات جنجالی سال ۱۳۹۳ خورشیدی تکیه کرده است.
فصل‌های کتاب با عنوان‌های فرعی متعدد بخش بخش شده و هر فصل شامل یک مبحث تازه در حکومت داری و انتخابات است.
از آنجایی که نویسنده کتاب در متن تحولات کشور از سال ۲۰۰۱ به این سو حضور فزیکی داشته و در انتخابات جنجالی ۱۳۹۳ نیز در یکی از جناح‌های پر قدرت انتخاباتی عضو بود، آنچه از خامه به کاغذ ریخته اهمیت مضاعف می‌یابد. آقای سانچارکی از یک طرف نویسنده‌ و پژوهشگری است فاضل و از سوی دیگر در حکومت و حکومت داری و حکومت سازی سهیم بوده و افزون بر کار درخور پژوهشی در این کتاب، به تحلیل و ارزیابی و نقد رویدادها، برنامه‌ها و شخصیت‌های طراز اول ساختار کنونی سیاسی در افغانستان می‌پردازد.
آقای سانچارکی در فصل اول این کتاب به طرح مباحث نظری حکومت، دولت، ساختارهای قدرت، وجوه تمایز و شکل‌گیری آنان از منظر تاریخی و علم سیاست پرداخته است.

فصل دوم کتاب به پیشینه دولت سازی در افغانستان، حضور امریکا، پدیده القاعده و طالبان و همچنان تلاش‌ها برای ایجاد ساختار سیاسی تازه از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۵ میلادی اختصاص یافته است. در این فصل به کنفرانس بن، نظام پسا طالبانی افغانستان و فرصت‌ها و چالش‌های آن نیز تماس گرفته شده است.
فصل سوم کتاب به «ساختار اجتماعی و کارآمدی حکومت در افغانستان» با زیرمجموعه‌های سیاسی و اجتماعی و تاریخی آن می‌پردازد. در این بخش تاریخ حکومت داری در افغانستان در سده‌های گذشته می‌پردازد و عوامل و عوالم حکومت داری، آمیزش آن با نهاد قبیله و متغیرهای قومی، زبانی، دینی-مذهبی و سیاسی بررسی می‌شود.
در فصل چهارم، نویسنده به مسایل فرهنگی، فرهنگ سیاسی و کارآمدی حکومت در افغانستان، فرهنگ سیاسی در جهان سوم، ویژگی‌های فرهنگ افغانستان و بن‌مایه‌های سرشت فرهنگی حکومت در افغانستان مکث نموده است.
فصل پنجم روی مسایل اقتصادی و کارآمدی حکومت در افغانستان، اقتصاد افغانستان، عاید سرانه، بانکداری در افغانستان، رشد اقتصادی، کمک‌های جامعه جهانی و فرصت‌ها و چالش‌های اقتصاد افغانستان تمرکز دارد.
فصل ششم به روابط کشور با جهان، منطقه، همسایه‌ها و مداخلات کشورهای منطقه و جهان در امور داخلی افغانستان می‌پردازد. همچنان در این فصل عنوان‌های مستقلی به کشورهای پاکستان، عربستان سعودی، ترکیه، انگلستان و امریکا وجود دارد و به مسئله حمایت غرب از رهبران قومی نیز توجه دارد.
فصل هفتم و آخرین فصل کتاب به مسئله مهم انتخابات می‌پردازد. در این فصل نظام انتخاباتی و کارآمدی حکومت در افغانستان، تعریفی از انتخابات، تلاش‌ها برای تغییر نظام انتخاباتی، مدیریت انتخابات، دلایل عدم سرشماری دقیق، نبود اراده سیاسی برای برگزاری انتخابات شفاف و برخی مسایل دیگر مرتبط با انتخابات ۱۳۹۳ و در کل انتخابات در افغانستان پرداخته شده است.
در اخیر کتاب نیز نتیجه گیری و فهرست منابع و مآخذ آمده که با توجه به کثرت آن، محتوای کتاب از اعتبار و حیثیت سنگین پژوهشی برخوردار می‌شود.
اما به باور نگارنده این سطور، مهمترین بخش و فصل کتاب فصول دوم، سوم، پنجم و هفتم کتاب است که روی مسایل بنیادی و نیازهای سیاسی و ساختاری کشور بحث می‌نماید.
کتاب با حوصله‌مندی و دقت زیاد موانع، چالش‌ها، فرصت‌ها و عوامل تاثیرگذار را بر روند حکومت داری و ساختار سازی در کشور بررسی نموده و روی هر بخش به صورت جامع مانور داده است.
مطالعه این کتاب وزین از سوی دانشجویان علوم سیاسی، سیاستمداران، تحلیلگران و مدیران بلندپایه کشور شدیداً نیاز است.