واکنش‌های داخلی و خارجی به سالروز سقوط جمهوریت
رسول شهزاد- کابل
خبرگزاری دید: در یک سالگی سقوط نظام جمهوری و حاکمیت دوباره طا-لبان بر افغانستان، واکنش‌ها به این روز در داخل و خارج کشور متفاوت بوده است. مقامات طا-لبان این روز را روز استقلال خواندند در حالی که مخالفان از آن به عنوان روز سیاه یاد کرده‌اند.
فرار اشرف غنی احمدزی در ۲۴ اسد سال گذشته که منجر به فروپاشی نظام جمهوری شد، موج بزرگی از فقر و مهاجرت را برای مردم افغانستان در پی داشت.
شماری از کارشناسان و آگاهان مذاکرات دوحه را که به امضای توافقنامه میان امریکا و طا-لبان انجامید یکی از عوامل عمده سقوط جمهوریت می‌دانند.
بعد از حاکمیت دوباره طا-لبان مردم افغانستان امیدوار بودند که خروج نیروهای خارجی منجر به قطع روابط جهان با افغانستان نشود، برخلاف انتظارها کشورهای غربی که در ۲۰ سال گذشته میلیاردها دالر را در افغانستان هزینه کرده بودند، کمک‌های شان را قطع کردند.
پس از یک سال از تسلط مجدد طا-لبان، کشورهای غربی تاکنون حکومت آن‌ها را به رسمیت نشاخته است. این کشورها پیش شرط‌هایی را برای به رسمیت شناختن طا-لبان وضع کرده‌اند.
تامین حقوق بشر، تامین حقوق زنان، تامین حقوق اقلیت‌های مذهبی، ایجاد حکومت همه شمول و بازگشایی مکاتب به روی دختران از مهمترین پیش شرط‌های کشورهای غربی است.
با این همه، واکنش کشورهای جهان در سالروز سقوط افغانستان متفاوت است.
وزارت خارجه آلمان در پیوند به یک سالگی سقوط اعلام کرده است که ما هرگز حکومتی را که حقوق بشر را نقض کند به رسمیت نمی‌شناسیم.
از سویی هم، بریتانیا در سالروز سقوط نظام جمهوریت گفته است که به مردم افغانستان متعهد می‌مانیم.
هرچند بریتانیا به مسئله دولت فراگیر اشاره نکرده، اما تاکید کرده که به هر حال نسبت به ملت افغانستان متعهد است و کمک‌های بشردوستانه را ادامه خواهد داد.
دولت ایران نیز در یک سالگی سقوط جمهوریت، خروج امریکایی‌ها و حاکمیت مجدد طا-لبان واکنش داشت.
حسن کاظمی قمی نماینده ویژه رییس جمهور ایران در امور افغانستان گفته، ثمره اشغال افغانستان توسط امریکا جز ویرانی و کشتار نیست.
وزارت خارجه ایران نیز در خبرنامه‌ای گفته است که موضع ایران همانند گذشته این است که مشکلات افغانستان فقط با ایجاد دولتی فراگیر حل خواهد شد.
از سوی هم شماری از چهره‌های سیاسی کشور در سالروز سقوط جمهوری واکنش نشان داده‌اند.
حامد کرزی رییس جمهور پیشین گفته است که حضور امریکا در افغانستان به ضرر مردم بوده که بعد از یک سال پیامدهای منفی آن مشهود است.
آقای کرزی با اشاره به وضعیت اقتصادی گقته است که به جز موضوع امنیت در بخش‌های دیگر و به خصوص در بخش اقتصاد مشکلات فراوانی وجود دارد که تنها راه بیرون رفت از این وضعیت تشکیل دولت فراگیر و حاکمیت قانون است.
از سوی دیگر، نصیر احمد فایق سرپرست ماموریت دیپلماتیک افغانستان در سازمان ملل متحد گفته است که هنوز فرصت باقی است، بیایید از تجارب تلخ بیاموزیم و خواسته‌های مردم را عملی کنیم.
آقای فایق گفته است با آن که یک سال از بحران و انزوای افغانستان می‌گذرد، اما هنوز خواسته‌های مردم تحقق نیافته است.
محمد کریم خلیلی رهبر حزب وحدت اسلامی نیز گفته است که سقوط نظام ریشه در خیانت‌های اشرف غنی دارد.
فقر و بیکاری و مهاجرت آسیب جدی به مردم افغانستان زده است. در شرایط کنونی گراف بیکاری رو به صعود است، مهاجرت‌های غیر قانونی افزایش یافته است و شهروندان امیدی برای آینده روشن در کشور ندارند.
با این همه آنچه در شرایط کنونی برای مردم افغانستان به چالش جدی مبدل شده است، فقر و بیکاری است که مردم را از آینده روشن ناامید ساخته است.
شهروندان می‌گویند که امارت اسلامی باید به خواست جوامع بین‌المللی تمکین کند تا بحران اقتصادی افغانستان حل شود، در غیر آن این امنیت نسبی نیز به ناامنی می‌گراید.
