پشت شورش طا-لبان پاکستانی چی نهفته است؟
تحریک طا-لبان پاکستان به دنبال اجرای قوانین سخت‌گیرانه‌تر اسلام، آزادی اعضایش از زندان‌های دولتی و کاهش حضور نظامی پاکستان در بخش‌هایی از خیبر پختونخوا است
وقتی بمب‌گذار انتحاری روز دوشنبه به مسجدی در داخل یک مجتمع پولیس در شهر پیشاور واقع در شمال غرب این کشور حمله کرد، بلافاصله طا-لبان پاکستانی که به تحریک طا-لبان پاکستان نیز معروف است، مورد سوء‌ظن قرار گرفت.
سربکف مهمند در توییتی مسئولیت یکی از مرگبارترین حملات به نیروهای امنیتی پاکستان در ماه‌های اخیر را بر عهده گرفت.
اما بیش از ۱۰ ساعت بعد، محمد خراسانی سخنگوی تحریک طا-لبان پاکستان این گروه را از بمب‌گذاری مبرا دانست و گفت که هدف قرار دادن مساجد یا سایر اماکن مذهبی سیاست آن‌ها نیست. وی افزود کسانی که در چنین اقداماتی شرکت می‌کنند ممکن است تحت سیاست تحریک طا-لبان پاکستان تنبیه شوند. بیانیه وی به این موضوع اشاره نکرد که چرا یکی از فرماندهان تی‌تی‌پی مسئولیت این بمب‌گذاری را بر عهده گرفته است.
از سویی هم، تکذیب این حمله از سوی تحریک طا-لبان پاکستان پس از آن صورت گرفت که وزارت خارجه طا-لبان افغان حملات بر نمازگزاران را مخالف آموزه‌های اسلام خواند.
روابط بین پاکستان و طا-لبان افغان به دلیل پناه دادن به رهبران تحریک طا-لبان پاکستان و جنگجویان آن، تیره شده است.
نگاهی به تحریک طا-لبان پاکستان که ۱۵ سال است در این کشور دست به شورش زده است:
چرا تی‌تی‌پی شورش می‌کند؟
تی‌تی‌پی که از همکاری پاکستان با واشنگتن در جنگ علیه تروریزم خشمگین شده بود، در سال ۲۰۰۷ زمانی که گروه‌های غیرقانونی مختلف توافق کردند با یکدیگر علیه پاکستان همکاری کنند و از طا-لبان افغانستان که با نیروهای ایالات متحده و ناتو می‌جنگند، حمایت کنند، رسماً توسط شبه‌نظامیان پاکستانی تأسیس شد.
تحریک طا-لبان پاکستان به دنبال اجرای قوانین سخت‌گیرانه‌تر اسلام، آزادی اعضایش از زندان‌های دولتی و کاهش حضور نظامی پاکستان در بخش‌هایی از خیبر پختونخوا است؛ ایالتی که مدت‌ها از آن به عنوان پایگاه استفاده کرده هم‌مرز با افغانستان است.
تحریک طا-لبان پاکستان از ماه نوامبر، زمانی که مذاکرات چندین ماهه به میزبانی طا-لبان افغانستان شکست خورد، به طور یکجانبه آتش‌بس با دولت را پایان داد و حملات خود را بر سربازان و پولیس پاکستان افزایش داد. تحریک طا-لبان پاکستان بارها به پولیس این کشور هشدار داده که در عملیات علیه جنگجویان خود در پیشاور، مرکز ایالت خیبر پختونخوا شرکت نکند.
رابطه بین تی‌تی‌پی و طا-لبان افغان چیست؟
تی‌تی‌پی گروه جدا از طا-لبان افغان اما متحد نزدیک آن است. هنگامی که طا-لبان افغان در اگست ۲۰۲۱ قدرت را در افغانستان به دست گرفت، تی‌تی‌پی روحیه گرفت.
جنگجویان تی‌تی‌پی در گذشته در مناطق قبیله‌ای پاکستان پنهان می‌شدند و همچنین در افغانستان پناه‌گاه داشتند، اما بیشتر زندگی توام با فرار و گریز داشته‌اند.
طا-لبان بارها گفته‌اند که به کسی، به شمول تی‌تی‌پی اجازه نمی‌دهند از خاک افغانستان برای حملات علیه سایر کشورها، از جمله پاکستان استفاده کند. اما مقامات پاکستانی می‌گویند که بین سخنان و اقدامات طا-لبان افغان فاصله وجود دارد. به گفته آن‌ها، طا-لبان افغانستان می‌توانند تی‌تی‌پی را در داخل این کشور متوقف کنند، اما در این کار ناکام هستند.
عبدالله خان تحلیلگر ارشد مسایل دفاعی و مدیر عامل مؤسسه جنگ و امنیت پاکستان می‌گوید: طا-لبان پاکستان با رهبر طا-لبان افغانستان بیعت کرده‌اند.
وی افزود، با این حال، آن‌ها آجندا و استراتژی خود را دارند.
عملیات‌های تی‌تی‌پی عمدتاً به منظور هدف قرار دادن نیروهای پاکستان انجام شده است؛ دقیقا مشابه برنامه طا-لبان افغان که برای خروج نیروهای خارجی از این کشور انجام دادند.
خان از این هراس دارد که پاکستان در هفته‌ها و ماه‌های آینده شاهد افزایش خشونت شبه‌نظامیان باشد.
آیا خشونت در این اواخر افزایش یافته است؟
پاکستان طی دو دهه گذشته حملات شبه‌نظامیان بی‌شماری دیده است، اما از ماه نوامبر به این طرف، وقتی تی‌تی‌پی آتش‌بس با دولت را متوقف کرد، روند صعودی داشته است.
طا-لبان پاکستان به طور مرتب در تیراندازی یا بمب‌گذاری، به خصوص در مناطق ناهموار و دورافتاده شمال غربی پاکستان (دژ سنتی تی‌تی‌پی) شرکت کرده‌اند.
این خشونت باعث این هراس در میان ساکنان شده که عملیات نظامی در مناطق قبیله‌ای سابق وزیرستان شمالی و جنوبی را افزایش دهد.
ساعاتی پس از حمله انتحاری روز دوشنبه، رنا ثناء‌الله خان وزیر داخله پاکستان به جیو‌نیوز گفت که طا-لبان افغان باید در برابر تعهد خود به جامعه جهانی پایبند باشند و به کسی اجازه ندهد از خاک افغانستان برای حمله به کشور دیگری استفاده کند.
وی گفت: آن‌ها باید به وعده‌های خود احترام بگذارند.
