چالش‌های فراروی جوانان؛ از نبود امنیت تا بیکاری مزمن
در اداره امور ریاست جمهوری، جناب «مخکش» چه سنت مخرب را نشر کرد. آبروی ریاست جمهوری را برد و هزاران سوال بی‌جواب در زهن مردم ایجاد کرد. در قطعه ضد شور پولیس موضوعی مطرح شد که از شمولیت یک قوم در آن قطعه جلوگیری میشد.
جوانان نیروی مهم اجتماع است که همه ملت‌ها و دولت‌ها به این پاره ازجامعه توجه دارند؛ چون آینده ملت‌ها و دولت‌ها بستگی دارد به جوانان، میزان تحصیلات جوانان، رفاه، سلامت، نشاط، روان و… جوانان. در واقع پیشرفت جامعه و بشریت منوط به رشد جوانان است. درکشورهای جهان سوم یا توسعه‌نیافته اکثریت جمعیت شان را جوانان تشکیل می‌دهند.
در افغانستان هم همین‌طور است. بیشترین نفوس این کشور جوان است. این سرمایه عظیم و معنوی_مادی دراین سرزمین همواره مورد بی‌مهری قرار داشته است. درطول تاریخ، این بخش بسیار با اهمیت جامعه به عنوان چوب سوخت مورد استفاده قرار گرفته است. در اکثریت اتفاقات، جنگ و خشونت‌ها بدون رضایت و خواست شان دخیل گردیده است.
درجامعه سنتی افغانستان در اجتماع، درخانه و درسیاست کم‌تر صلاحیت و تصمیم‌گیر بوده است.
هنوز از جوانان، به عنون سیاهی لشکر بهره‌برداری می‌شود. درمیان بزرگان اجتماع، وقتی بخواهند اشتباه کسی را توجیه کنند، می‌گویند: «جوان است کم تجربه است بچه است.» یعنی هنوز آماده نیست که مسئولیت کارهای مهم به ایشان داده شود. هنوز قابل اعتماد نیست.
بعداز حادثه یازدهم سپتمبر ۲۰۰۱ نسل به دنیا آمده است که امروز ۱۶ساله است. نسلی که نسبت به نسل قبل، یعنی پدران و مادران شان خوش بخت‌تر است که حداقل زمینه تحصل، آموزش، صحت، ارتباط باجهان، انترنیت، روابط دانش وقدرت فراهم است. برای جوانان امروز، ولی هنوز مشکلات فراوان باقی است.
تحصیلات معیاری که ویژگی جهانی را داشته باشد، هنوز به دست‌رس جوانان نیست. یعنی از دانشگاه‌های افغانستان که فارغ‌التحصیل می‌شود، آن معیار جهانی کیفیت علمی را ندارد. وقتی برای ادامه تحصیل به خارج از کشور می‌رود با مشکلات متعددی مقابل می‌شود. در داخل هم کیفیت لازم که ظرفیت معیار جهانی را دارا باشد، ندارد. به عنوان شاهد در دانشگاه دولتی کابل کسانی در خارج از کشور تحصیل کرده بود تا سطح دوکتورا، برای شمولیت در صف استادان دانشگاه کابل طبق اصول، باید آزمون می‌داد. ولی اشکال بحث اینجا بود که در دانشگاه کابل از دوکتور و ماستر، لیسانس امتحان می‌گیرد. ازهمین یک مورد قابل درک است وضعیت دانشگاه‌های کشور، اگرچند تلاش‌هایی برای بهبود وضعیت دانشگاه‌های کشور در جریان است. شاید سال‌ها طول بکشد تا اصلاحات مورد نیاز بیاید.
دوم میزان بالای بیکاری در بین تحصیل کرده‌ها یا نسل باسواد است. نخست اینکه چهل درصد مردم افغانستان بی‌کار است یعنی نیروی کار شغل پایه‌دار ندارد، بی‌کار است.
۳۰ درصد مردم کشور زیرخط فقر زندگی میکند.
برای یک بست رتبه ۶ ، ۳۰۰ نفر خود را ثبت نام میکند که معاش‌اش بیشتر از۶۰۰۰ نیست وضعیت اقتصادی مردم به خصوص جوانان ازهمین‌جا معلوم است که با چالش‌های بزرگ مواجه است.
تعصب هنوز در کشور به مثل گذشته وجود دارد، بیشتر هم گردیده است. وقتی یک جوان به اداره‌ای یا شرکتی مراجعه میکند که کار پیدا کند، بیشتر از اینکه به توانایی وظرفیت علمی‌اش توجه شود به قوم، زبان و جنسیت وی توجه می‌شود.
در اداره امور ریاست جمهوری، جناب «مخکش» چه سنت مخرب را نشر کرد. آبروی ریاست جمهوری را برد و هزاران سوال بی‌جواب در زهن مردم ایجاد کرد. در قطعه ضد شور پولیس موضوعی مطرح شد که از شمولیت یک قوم در آن قطعه جلوگیری میشد.
گرچند هر دو مورد از طرف حکومت رد شد، اما تا نباشد چیزکی مردم نگوید چیزها.
پس تعصب هنوز مشکل است که فراروی جوانان در برابر پیشرفت و تعالی خود و کشور شان.
فساد اداری چالش دیگری است که هنوز دولت نتوانسته از ادارات دولتی محو ونابود کند. برای رقابت آزاد و منصفانه، زمینه فراهم نیست. یعنی میزان توانایی وظرفیت جوانان کم‌تر مورد قضاوت قرار دارد.
جنگ
درجنگ جاری، بیشترین میزان تلفات را جوانان متحمل می‌شود. تمام سربازان قوای مسلح کشور را جوانان تشکیل می‌دهند. نیروی کار بیشترشان جوان است.
مهاجرین اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و امنیتی، پاره بزرگ‌اش جوانان است. در بحرها دریاها وکوه‌ها جان خودش‌شان را از دست می‌دهند. سرانجام بیشتر تلفات را جوانان متحمل می‌شود که برای آینده دولت و ملت خطر جدی محسوب می‌شود.
فرار مغزها چالش دیگری است برای دولت و ملت.
خلاقیت، نوآوری وتوسعه به وجود نمی‌آید بدون مغز برتر. به هرمیزان که ناامنی‌ها و تهدید تروریست‌ها بیشتر شود فرار مغزها نیز بیشتر می‌شود.
راه‌حل
نیاز است که جوانان از حاشیه به متن آورد شود. زمینه ومیدان رقابت عادلانه فراهم شود تا که این روحیه در جوان افغان تقویت شود که تنها راه موفقیت حرکت رو به جلو، ظرفیت وتوانایی‌های خودش است که باید دراین راستا تلاش کند و این اعتماد که می‌تواند کشور خود را روی خط توسعه قرار بدهد، مشکلات کنونی پشت سر گذاشته خواهد شد.
سيد ناصر موسوی
