چین از انزوای طا-لبان بهره کامل را می‌برد
همسایگان افغانستان تقریباً همگی دورنمای رهبری بلندمدت طا-لبان را پذیرفته‌اند. در حالی که برجسته‌کردن مداوم مشکلات حقوق بشری و تهدیدات تروریزم مرتبط با رهبری طا-لبان مهم است، اما منزوی کردن رهبران طا-لبان آن اهداف را در افغانستان پیش نمی‌برد
تقریباً یک سال از رویکار آمدن دوباره طا-لبان به قدرت در افغانستان می‌گذرد. این کشور با انزوای شدید غرب مواجه است، اما کشورهای منطقه، به ویژه چین با آغوش باز طا-لبان را پذیرفته‌اند.
بیانیه‌های رسمی چین در حالی که مشغول در میان گذاشتن مسایل مربوط به سین‌کیانگ با طا-لبان است، بسیاری نگرانی‌هایی که قبلاً مطرح شده بود، کنار گذاشته است. برای شروع، چین با این واقعیت کنار آمده است که هیچ عضوی از دولت سابق افغانستان احتمالاً بخشی از رهبری طا-لبان در افغانستان نخواهد بود. اکنون، جانب چین با توجه به نگرانی منطقه‌ای به خاطر ثبات بلندمدت، تنها همه شمول بودن را بر اساس قومیت و احزاب سیاسی در افغانستان پیشنهاد می‌کند.
پکن همچنین از اظهارات روشن مبنی بر این‌که طا-لبان سیاست اسلامی کم‌تر رادیکال را در افغانستان در پیش بگیرد، اجتناب می‌کند؛ مشکل ذاتی در برخورد با طا-لبان که دانشمندان چینی آن را با سیاست چین در مورد سین‌کیانگ و موضوع اویغور ناسازگار تلقی می‌کند. وانگ یی وزیر امور خارجه چین در نشست سران سازمان همکاری اسلامی در ماه مارچ ۲۰۲۲ با اشاره به افغانستان گفت که جمهوری خلق چین از کشورهای اسلامی برای استفاده از خرد اسلامی جهت حل مسایل جاری حمایت می‌کند.
دیدگاه رسمی چین در مورد افغانستان اکنون کاملاً روشن است. بالاترین اولویت‌ها تامین تسهیلات و حمایت از طا-لبان در مورد مسایل مربوط به سین کیانگ است و برای انجام این کار، پکن باید ثبات رهبری طا-لبان را در داخل افغانستان و منطقه تضمین کند. دوم، افغانستان یکی از قوی‌ترین فرصت‌های قدرت نرم را برای چین مهیا ساخته تا خود را به عنوان یک مصلح قرار دهد. در عین حال، فرصت مستقیم برای مقایسه خودش با ایالات متحده و سیاست خارجی امریکا نسبت به افغانستان که مقصر وضعیت کنونی است. در مقایسه با تابستان گذشته، جمهوری خلق چین گفتار خود را به طور کامل تغییر داده است و دیگر از ایالات متحده نمی‌خواهد که تلاش‌ها برای رسیدگی به سرایت اثرات مخرب از افغانستان را تشدید کند. اکنون بازی سرزنش است.
وانگ یی در کنفرانس مطبوعاتی در مورد آخرین تحولات افغانستان در ماه مارچ ۲۰۲۲، ستایش کرد که «آن‌ها [طالبان] تلاش‌های زیادی را برای تثبیت وضعیت انجام داده و این‌که سعی کردند کالاهای عمومی را تأمین کنند، موفقیت‌هایی حاصل شده است.» اثر انگشت چین در سراسر این «موفقیت» اولیه مشهود است. پس از ماه‌ها تعامل مستقیم با طا-لبان، جمهوری خلق چین گروه کاری دوجانبه را با طا-لبان در مورد کمک‌های بشردوستانه و بازسازی اقتصادی در دسمبر ۲۰۲۱ ایجاد کرد. ابتکارات مورد بحث در این گروه، مانند ارایه کمک‌های بشردوستانه بیشتر، تسهیل صادرات محصولات افغانستان به جمهوری خلق چین، به اشتراک گذاشتن درس‌های توسعه اقتصادی چین با طا-لبان، کمک پکن در راه‌اندازی مجدد استخراج معادن، تحقق پوتانسیل‌های ارتباطی افغانستان و غیره – تاکنون به نتایج اولیه دست یافته است.
در عمل، بین اپریل تا جون ۲۰۲۲، نمایندگان سفارت چین در مجموع شش نشست با وزارت‌خانه‌های مختلف حکومت موقت طا-لبان برای بحث در مورد پروژه‌های چین و بازسازی این کشور انجام داده است. سفارت افغانستان در پکن اواخر اپریل ۲۰۲۲ بازگشایی شد و از آن زمان تاکنون حداقل هفت جلسه با مقامات چین و نمایندگان ارشد شرکت‌های دولتی مهم چین برای نهایی کردن بیشتر طرح‌های پروژه‌های بازسازی برگزار کرده است.
چین همچنین از روابط خوب خود با کشورهای منطقه برای ایجاد اجماع منطقه‌ای و فشار بر کشورهای همسایه جهت حمایت از طا-لبان در افغانستان استفاده می‌کند. مقامات چین از زمان فروپاشی دولت سابق در ماه اگست ۲۰۲۱ در تمام گفت‌وگوهای منطقه‌ای در مورد افغانستان به خوبی حضور داشته‌اند. در ۸ سپتمبر ۲۰۲۱، اولین نشست کشورهای همسایه در مورد افغانستان به صورت آنلاین برگزار شد. وزرای خارجه چین، ایران، تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان در آن حضور داشتند. این میکانیزم، کشورهایی را که با افغانستان مرز مشترک دارند گرد‌هم آورد تا اجماع را مدیریت کرده و از هرگونه سرازیر شدن تهدیدات از افغانستان جلوگیری کند.
در سومین نشست کشورهای همسایه، نتایج مطبوعاتی عمیق‌شدن تدریجی موضوعات مورد بحث و نشانه‌های بیشتر از مدیریت عملی منعکس شد. همه طرف‌ها اجرای آن را در نتیجه توافق شان، جدی گرفته‌اند. در سومین نشست، فهرستی از ۷۲ کالای قابل تحویل ارایه شد که شامل اهدای ۳۰ دور کمک‌های بشردوستانه ایران به افغانستان و ۳۰ میلیون دالر کمک‌های بشردوستانه پاکستان ارایه کرد. تاجیکستان متعهد به اختصاص ۶ پل برون‌مرزی برای عبور کمک‌های بشردوستانه، ترکمنستان تامین برق به افغانستان را اولویت داد و پذیرش دانشجویان افغان برای تحصیل، ازبیکستان با اختصاص بخش‌هایی از حمل و نقل بین‌المللی ترمذ و مرکز لوجستیک برای تسهیل کمک‌های بشردوستانه به افغانستان موافقت کرد و خیلی چیزهای دیگر.
وقتی پکن می‌گوید که به دنبال ایجاد اجماع منطقه‌ای و مدیریت افغانستان است، این امر به معنای همکاری همه کشورها با یکدیگر نیست. بلکه به این معناست که با توجه به تفاوت‌های ظرفیت فردی، فهرستی از فعالیت‌هایی که همه کشورهای منطقه باید به تنهایی اجرا کنند، تنظیم شود. به عنوان مثال، در جلسه سوم، موضوعات اجرایی ذکر شده شامل حمایت ملموس از بازسازی اقتصادی مانند افزایش ظرفیت بندر مرزی بود. همکاری باز با بخش‌های مختلف جامعه تجاری افغانستان؛ نام بیش از ۹ سازمان تروریستی غیرقابل تحمل در افغانستان ذکر شده است. «کمربند امنیتی» در مرز تاجیکستان و افغانستان؛ ایجاد میکانیزم در میان مشاوران کشورها در مورد افغانستان و ایجاد سه کارگروه در زمینه مسایل سیاسی، اقتصادی و امنیتی.
پکن ده‌ها دسته از کمک‌های بشردوستانه را به طا-لبان رسانده است که آخرین کمک‌ها توسط جت‌های نظامی چین از دهلیز باریک و کوهستانی واخان ارسال شده است. در جون ۲۰۲۲، جمهوری خلق چین اولین برنامه‌های آموزشی فنی خود را برای مقامات طا-لبان آغاز کرد. در اپریل ۲۰۲۲، نماینده ویژه جمهوری خلق چین در امور افغانستان، نمایندگان آلمان، اروپا، بریتانیا، عربستان و ترکیه را در مورد امور افغانستان در مورد دستاوردهای سومین نشست کشورهای همسایه توضیح داد. واضح است که جمهوری خلق چین علاقمند است خود را به عنوان بازیگر اصلی در جهت پیشبرد و سازماندهی مدیریت منطقه‌ای و جهانی در امور افغانستان قرار دهد.
منافع چین در گسترش تعاملاتش با افغانستان در تفکر فرصت‌طلبانه نهفته است. پکن این را فرصتی می‌داند تا خود را به‌عنوان برقرارکننده صلح به جهان معرفی کند و این فعالیت‌های تعامل را به‌عنوان نکات کلیدی سرزنش بیشتر سیاست خارجی امریکا در نظر می‌گیرد. جدیدترین کمک به افغانستان که توسط هواپیماهای نظامی چین تحویل داده شده است، در مواد تبلیغاتی این کشور در کنار هواپیماهای نظامی امریکایی استفاده شده است. لیجیان ژائو، سخنگوی وزارت خارجه چین در ۲۹ جون در توییتی نوشت: «دو هواپیمای نظامی در میدان‌هوایی کابل ظاهر شدند، یکی جان گرفت و دیگری حامل امید بود. این شاید بزرگترین تفاوت بین چین و ایالات متحده باشد.»
همسایگان افغانستان تقریباً همگی دورنمای رهبری بلندمدت طا-لبان را پذیرفته‌اند. در حالی که برجسته‌کردن مداوم مشکلات حقوق بشری و تهدیدات تروریزم مرتبط با رهبری طا-لبان مهم است، اما منزوی کردن رهبران طا-لبان آن اهداف را در افغانستان پیش نمی‌برد. در عوض، انزوای افغانستان از سوی غرب، رهبری را به سمت چین سوق داده و کشورهای منطقه را که مشتاق به تحقق پوتانسیل ارتباط آسیای مرکزی و آسیای جنوبی از طریق افغانستان هستند، بیگانه کرده است.
یک سال می‌گذرد، طا-لبان آمده‌اند تا بمانند و تعامل باید به نحوی امکان‌پذیر باشد.
