کلید موفقیت ایران در مواجهه با تحریمها
حتی با وجود تحریمها، ۹۵ درصد از شرکت های پتروشیمی ایرانی میتوانند از فروش محصولات خود پول نقد دریافت کنند. کارخانجات پتروشیمی ایران هم اکنون ۶۶ میلیون تن محصول در سال تولید میکنند و پروژههای در دست اجرا تا پایان سال ۲۰۲۵، تولید پتروشمی کشور را به ۱۳۰ میلیون تن در سال میرساند
در دور پیشین تحریمها، یک واقعیت خوارکننده برای ایران این بود که برای تامین بنزین هم نیازمند امریکا بود. مهرداد عمادی رییس نهاد مشاوره دهی در زمینه تحلیل خطر و مشتقات بازارهای انرژی در لندن میگوید:« اما در این دور تازه، ایران نه تنها در تولید بنزین خودکفا شده، بلکه درصدد تقویت ظرفیت صادراتی بنزین است.» پالایشگاه ستاره خلیج فارس با صادرات محصولات نفتی تنها در هفت ماهه اول امسال ۱۰۰ میلیون دالر درآمد کسب کرده است. اکنون نیز، برای آنکه حجم صادرات و درآمد این شرکت در ماههای پیش رو از ۳۶۰ هزار بشکه در روز به ۵۴۰ هزار بشکه در روز برسد، برنامه هایی در دست اجرا است.
طرح اولیه پالایشگاه، شامل یک توسعه سه مرحلهای میشد. هر کدام به گونه ای طراحی شده بود تا تولید ۱۲ میلیون لیتر بنزین(تیل)، به علاوه ۴٫۵ میلیون لیتر سوخت دیزل استاندارد، یک میلیون لیتر نفت سفید و ۳۰۰ هزار لیتر گاز مایع، ممکن شود. برای دستیابی به این اهداف ۲۶۰ میلیون یورو وام اضافه از صندوق توسعه ملی دریافت شد.
پالایشگاه ستاره خلیج فارس ذخیره گاز خود را مستقیماً از پارس جنوبی دریافت میکند. به رغم تغییرات مختلف در شرکای خارجی این غول نفتی، تولید گاز پارس جنوبی، همراستا با هدف کوتاه مدت ایران برای تولید حداقل یک میلیارد متر مکعب در روز، رو به افزایش است. یعنی پالایشگاه با ذخیره ۴۵۰ هزار بشکه گاز مایع، از طرف پارس جنوبی حمایت میشود که بیشتر از هدف اولیه ۳۶۰ هزار بشکه سه مرحله رسمی است. این حجم از گاز به ایران امکان اضافه کردن فاز چهارم ( هدف ۵۴۰ هزار بشکهای) به کارخانه، اجازه تولید نفتهای شیرین را میدهد که در مقایسه با نفتهای شوری که قبلا تولید میشد کاربردهای تجاری داشته و میتواند در طیف گستردهای از محصولات پتروشیمی مورد استفاده قرار گیرد.
تهران با این امید که تحریمها دوباره برداشته شود، بازهم مشغول بررسی طرح های اولیه بخش بنزین است. این طرح که دو سال و نیم پس از برجام به کار گرفته شد به ایران اجازه میداد تا حداقل ده درصد از کل نیازهای دیزلی و بنزینی اروپای جنوبی را تامین کند و به بزرگ ترین تولید کننده بنزین خاورمیانه تبدیل شود. صادرات بنزین و تولید پتروشمیی از اجزای کلیدی برنامه ایران برای بقا در شرایط تحریم میباشد. تولید پتروشیمی جزء کلیدی مدل اقتصاد مقاومتی ایران است که اساساً مفهوم ایجاد ارزش افزوده از گذر به کارگیری سرمایههای فکری در توسعه کسب و کارهاست.
وزیر نفت ایران هفته گذشته گفت:« حتی با وجود تحریمها، ۹۵ درصد از شرکت های پتروشیمی ایرانی میتوانند از فروش محصولات خود پول نقد دریافت کنند. کارخانجات پتروشیمی ایران هم اکنون ۶۶ میلیون تن محصول در سال تولید میکنند و پروژههای در دست اجرا تا پایان سال ۲۰۲۵، تولید پتروشمی کشور را به ۱۳۰ میلیون تن در سال میرساند.»
تقریبا ۲۱ پروژه پتروشیمی به چینیها معرفی شده که هزینه توسعه اولیه آن ۲۰ میلیارد دالر پیش بینی میشود. ۱۹ پروژه دیگر توسط صندوق توسعه ملی ایران تامین مالی میشود که هزینه تقریبی آن ۶ میلیارد دالر است. قبل از شروع دوباره تحریمها نیز از سوی طرفهای اروپایی پیشنهاداتی برای ارائه جدیدترین فناوریها ارائه شده است. اولین توافق با شرکت ایتالیایی Maire Technimont برای ساخت و ساز یک واحد پتروشیمی در منطقه ویژه اقتصادی پارس به امضا رسید. همچنین غول مهندسی آلمانی، زیمنس نیز توافق نامهای با «گروه مپنا» به امضا رسانده بود که به این شرکت اجازه میداد دانش فنی لازم برای تولید توربینهای گازی کلاس F را به ایرانی ها منتقل کند.
با توجه به خروج ایالات متحده از خاورمیانه، تهران میخواهد تا قبل از کاهش تحریمها از زمان باقیمانده استفاده کند. تهران همچنین معتقد است که شرکتهای اروپایی حتی تا قبل از برداشته شدن تحریم ها میتوانند در اولین مرحله در بخش پتروشیمی با ایرانیها وارد همکاری شوند. در این رابطه سید رضا قاسمی شهری در یکی از بزرگترین نمایشگاههای صنعت لاستیک و پلیمر دنیا گفت:« شرکت صنایع پتروشمی خلیج فارس آمادگیاش را برای چندین توافق نامه با شرکتهای مختلف، به ویژه اروپایی اعلام کرده است.»