کنفرانس امنیتی مونیخ؛ شکست در افغانستان، چاره‌جویی در اوکراین
پس از شکست مفتضحانه امریکا و ناتو در افغانستان، غرب به شدت نگران امنیت آینده خود است؛ نگرانیی که با لشکرکشی بی‌سابقه روسیه در مرز با اوکراین، بیش از هر زمانی تشدید شده است
کنفرانس امنیتی مونیخ با حضور مقامات و کارشناسان امنیتی و سیاسی از کشورهای مختلف جهان در حال برگزاری است.
در پنجاه و هشتمین کنفرانس امنیتی مونیخ ۳۰ نفر از سران عالی‌رتبه کشورها سخنرانی خواهند کرد.
در این کنفرانس بیش از ۱۰۰ وزیر از کشورهای مختلف و رؤسای بسیاری از سازمان‌های بین‌المللی از جمله سازمان ملل متحد، سازمان پیمان اتلانتیک شمالی (ناتو) و اتحادیه اروپا شرکت کرده‌اند.
این کنفرانس در شرایطی برگزار می‌شود که پس از شکست مفتضحانه امریکا و ناتو در افغانستان، غرب به شدت نگران امنیت آینده خود است؛ نگرانیی که با لشکرکشی بی‌سابقه روسیه در مرز با اوکراین، بیش از هر زمانی تشدید شده است.
وولفگانگ ایشینگر رییس کنفرانس امنیتی مونیخ گفته است: «دنیای ما در خطر است، قطعیت‌های سنتی در حال فروپاشی هستند، تهدیدها و آسیب‌پذیری‌ها در حال افزایش‌اند و نظم مبتنی بر قوانین به طور فزاینده‌ای مورد حمله قرار گرفته و نیاز به گفتگو هرگز بیشتر از این نبوده است».
در این میان، چالش‌های امنیتی در افغانستان پس از روی کار آمدن طا-لبان، وضعیت امنیتی و سیاسی در شمال افریقا و همچنین در شرق اروپا از جمله محورهای کنفرانس امسال است.
بر پایه آنچه رییس این کنفرانس آقای وولفگانگ ایشینگر تصریح کرده است، شرایط برگزاری کنفرانس امسال، از هر زمانی متفاوت است: ناتو به رهبری امریکا در جنگ بیست ساله افغانستان شکست خورده و نظامیان پرادعای غربی پس از بیست سال حضور سنگین و سهمگین و پرهزینه در افغانستان، بازی را به یک گروه بیابانگرد واگذار کرده‌اند.
آنچه از شکست نظامی غرب در افغانستان اتفاق افتاد، چشم‌انداز ادامه حیات راهبردی ناتو را با تردیدهای جدی روبرو کرد و پیوندهای مستحکم و دیرینه امریکا و شرکای استراتژیکش در پیمان امنیتی ناتو را در معرض گسست و انحلال قرار داده است؛ به گونه‌ای که نه تنها جاپان و عربستان، بلکه حتی همراهان و هم‌پیمانان اروپایی امریکا نیز اعتماد خود به این ابرقدرت شکست‌خورده را در زمینه پایبندی به تعهدات استراتژیک، از دست داده‌اند.
به همین دلیل است که امانوئل مکرون رییس جمهور فرانسه در صدد عبور از ناتو و ایالات متحده برای دست یافتن به خوداتکایی امنیتی از رهگذر ایجاد ارتشی اروپایی برای تأمین امنیت قاره سبز است.
به نظر می‌رسد همچنان که شکست اتحاد جماهیر شوروی در افغانستان، به فروپاشی این ابرقدرت منتهی شد، شکست ناتوی به رهبری امریکا نیز زمینه‌ساز فروپاشی درونی این پیمان نظامی پرسازوبرگ خواهد شد و نظم امنیتی یکجانبه در جهان را دستخوش تغییراتی وسیع و بنیادین خواهد کرد.
این نگرانی بر کنفرانس امنیتی مونیخ، به عنوان مهم‌ترین نشست امنیتی سالانه غرب، سایه انداخته و در بیان رییس این نشست، وولفگانگ ایشینگر، به وضوح بازتاب یافته است.
از سوی دیگر، چالش دیگری که در برابر ناتو قد علم کرده، روسیه ولادیمیر پوتین است. بیش از صد هزار نظامی روس مدت‌ها است که در مرز این کشور با اوکراین، اردو زده‌اند و رسانه‌ها و دولت‌های غربی هم پیوسته درباره خطر «حمله قریب الوقوع» روسیه به اوکراین هشدار می‌دهند.
جو بایدن رییس جمهور امریکا همچنان اصرار می‌ورزد که حمله روسیه به اوکراین هنوز ممکن است.
او ادعای وزیر دفاع روسیه مبنی بر بازگشت بخشی از نیروهای روس از محل رزمایش نظامی در مرز با اوکراین را هم تکذیب کرد و سایر مقامات و نهادهای امریکایی ـ غربی هم یک‌صدا با او گفته‌اند نه‌تنها هیچ نشانه‌از بازگشت نیروهای روسی به پایگاه‌های شان مشاهده نشده، بلکه برعکس از ۲۷ دلو به بعد بیش از ۷ هزار نیروی تازه به جمع نیروهای قبلی در مرز روسیه با اوکراین افزوده شده است.
روس‌ها اما این مواضع را تبلیغاتی، تحریک‌آمیز و تلاش برای کشاندن مسکو به جنگی ویرانگر و مرگبار می‌دانند و تاکید می‌کنند که هیچ برنامه‌ای برای حمله به اوکراین ندارند.
آنچه مشخص است این که روسیه برای تغییر معادلات امنیتی اروپا و جهان خیز بزرگی برداشته و در پی شکستن نظم ناعادلانه‌ای است که پس از جنگ سرد و فروپاشی شوروی پیشین، بر جهان مستولی شده است.
برای مسکو هدف تنها اوکراین نیست، بلکه فراتر از آن، چیزی که روسیه ولادیمیر پوتین به آن می‌اندیشد احیای شوروی پیشین و تقویت حضور معنادار و اثرگذار نظامی روسیه در تمامی نقاطی است که از طرف ناتو و امریکا به عنوان گلوگاه‌های راهبردی توسعه ناتو برای پیش‌گیری از توسعه روسیه و بلاروس تعیین شده است.
این‌همه در حالی است که عملیاتی‌سازی این طرح استراتژیک از نظر زمانی نیز در بهترین زمان ممکن صورت می‌گیرد؛ زمانی که امریکا و ناتو در جنگ افغانستان شکست خورده‌اند و قادر به شرکت در یک جنگ بزرگ جدید نیستند.
طرح خواسته‌های امنیتی روسیه از امریکا و اروپا، از جمله عقب‌نشینی از مرزها و مناطق نفوذ استراتژیک مسکو در منطقه و پرهیز از یارگیری امپریالیزم ناتو از جمهوری‌های شوروی سابق، عمیقاً راهبردی و حیاتی است؛ به گونه‌ای که اگر مسکو بدون حمله به اوکراین، به تأمین و تحمیل آنها بر غرب موفق شود، به همان اندازه مهم است که تسخیر کی‌یف و تسلط بر تمام اوکراین.
در هر صورت، وضعیت وخیم در مرز روسیه با اوکراین، از چالش‌های تازه‌ای است که قدرت نظامی ناتو (امریکا و اروپا) را به میدان می‌طلبد و این در شرایطی که غرب در افغانستان از یک گروه متواری و ازهم‌پاشیده شکست خورده است، بلوک غرب و نشست امنیتی مونیخ را در برابر آزمونی دشوار قرار می‌دهد.
