گزارشگر ویژه حقوق بشر: اوضاع افغانستان تاریک است
خبرگزاری دید: گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد برای افغانستان در گزارش تازه خود که به شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد ارائه کرد، وضعیت افغانستان را «تاریک» خواند و گفت که مردم این کشور در بحران بشری گیر مانده‌اند.
ریچارد بنت روز دوشنبه( ۲۱سنبله) در نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد گفت با وجودی که تمام افغان‌ها در وضعیت دشواری قرار دارند، اما از عقبگرد خیره‌کننده زنان و دختران در زمینه‌های حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از زمان به قدرت رسیدن طالبان به شدت نگران است.
او در نخستین گزارش مفصل خود به این شورا اوضاع افغانستان را تاریک توصیف کرد.
او در زمینه حقوق زنان تاکید کرد که ممکن نیست که حقوق نیمی از جمعیت نادیده گرفته شود و از حاکمیت طا-لبان خواست که سیاست‌های خود را باید تغییر داده و به حقوق بشر احترام بگذارند.
آقای بنت گفت: «در هیچ کشور دیگری زنان و دختران به این سرعت از تمام عرصه‌های زندگی عمومی ناپدید نشده‌اند و در تمام جنبه‌های زندگی‌شان به این میزان از حقوق اساسی خود، تنها به دلیل جنسیت، محروم نشده‌اند…این یک موضوع مورد نگرانی برای تمام جهان است و اقدامات فوری برای حفاظت از نظام حقوق بشری لازم است».
آقای بنت تاکید کرد وضعیت حقوق بشر در افغانستان در یک سال گذشته وخیم‌تر شده است: «افغان‌ها در دام یک بحران حقوق بشری گیر مانده‌اند که جهان برای رسیدگی به آن به نظر می‌رسد ناتوان است».
گزارش سازمان ملل گفت عقبگرد در زمینه حقوق دختران و زنان، پیگرد مخالفان و سرکوب آزادی بیان از سوی طا-لبان به پیمانه‌ای جریان داشته است که می‌توان آن را «خودکامگی» تعبیر کرد.
ریچارد بنت، بعد از این که گزارشگر سازمان ملل در امور حقوق بشر افغانستان تعیین شد سفری یازده روزه به آن کشور داشته به چند شهر عمده سفر کرد.
او گفت که در این مدت با گروه‌های زیادی از افغان‌ها در کابل، مزارشریف و قندهار صبحت کرده است. همچنین با نمایندگان سازمان ملل، نمایندگان کشورها و همچنین مقام‌های ارشد طا-لبان دیدار و گفت‌وگو داشته است.
او هرچند گفت که از همکاری حاکمیت فعلی در جریان این سفر خود استقبال و تشکر می‌کند و از علاقمندی مقام‌های فعلی برای تبادل نظر دلگرم شده است.
بحران انسانی
ریچارد بنت اما هشدار داد که وضعیت انسانی در افغانستان به شدت نگران کننده است. آقای بنت به نقل از سازمان جهانی غذا گفت که تا نوامبر سال جاری میلادی تخمین زده شده است که ممکن است ۱۹ میلیون نفر در افغانستان امنیت غذایی نداشته باشند.
او تاکید کرد که به خصوص کودکان با گرسنگی شدید و خطر بهره‌کشی از جمله کارگری و ازدواج اجباری روبه‌رو هستند.
گزارشگر ویژه سازمان ملل افزود که در جریان سفرش به افغانستان متعجب شده است وقتی در چندین مورد از افغان‌ها شنیده است که نگران بودند کمک‌های بین‌المللی به افرادی که به شدت به آن نیاز دارند، از جمله به افراد دارای معلولیت، به خانواده‌هایی که سرپرست آن زنان هستند و همچنین به اقلیت‌های قومی، نمی‌رسد. گزارشگر ویژه سازمان ملل تاکید کرد که جامعه بین‌المللی و حاکمان فعلی افغانستان باید به این نکته توجه کنند و به افرادی که واقعاً نیازمند کمک‌ها هستند و به شدت محرومند، این کمک‌ها توزیع شود.
او دلیل ورشکستگی اقتصادی را قطع اتصال بانک مرکزی افغانستان با سیستم بانک جهانی و همچنین مسدود شدن ذخایر ارزی افغانستان دانست.
«امنیت دوباره رو به وخامت گراییده است»
آقای بنت گفت که امنیت در افغانستان دوباره در حال وخیم شدن است.
«حملات ظالمانه‌ای که اکثراً مسئولیت آن را داعش به عده می‌گیرد و باعث کشته شدن غیرنظامیان می‌شود، باعث شده که به توانایی حاکمیت فعلی در زمینه تامین امنیت غیرنظامیان شک ایجاد شود.»
با این حال به گفته او بودجه‌ای که طالبان به امنیت و ادارات نظامی اختصاص می‌دهند به مراتب کمتر از بودجه‌ای است که به خدمات اداری و غیرنظامی اختصاص می‌دهند.
آقای بنت اضافه کرد که درگیری بین جبهه مقاومت ملی و نیروهای طا-لبان در شمال افغانستان، به خصوص در ولایت پنجشیر باعث ایجاد رنج، خشونت و نقض حقوق بشر و قوانین جهانی حقوق بشر شده است. او گفت گزارش‌هایی دریافت کرده است که طا-لبان در این مناطق به بازرسی خانه‌به‌خانه، شکنجه، دستگیری‌ها و کشتار فراقانونی غیرنظامیان پرداخته‌اند که در برخی موارد به نظر می‌رسد اقدام به «تنبیه دسته‌جمعی» کرده باشند.
این نماینده سازمان ملل گفت با وجود آن که طا-لبان «عفو عمومی» اعلام کرده‌اند، مقام‌های نظامی و امنیت دولت پیشین همچنان با دستگیری، ناپدید شدن و قتل فراقانونی روبه‌رو هستند.
اقلیت‌های قومی و مذهبی و جامعه مدنی
ریچارد بنت در این نشست گفت که وضعیت و شرایط اقلیت‌های مذهبی و قومی هم در یک سال گذشته در افغانستان بدتر شده است.
او اضافه کرد مکان‌های آموزش و عبادت اقلیت‌های مذهبی به خصوص صوفی‌ها و سیک‌ها هدف قرار گرفته است. افراد متعلق به جوامع شیعه و هزاره‌ها با بیشترین موارد آزار و اذیت و پیگرد روبه‌رو هستند. آن‌ها مورد بازداشت‌های فراقانونی، شکنجه و همچنین کوچ اجباری قرار گرفته‌اند.
با این حال آقای بنت از طا-لبان خواست که با گروه‌های مختلف مذهبی و قومی وارد تامل شود و با ایجاد تنوع مذهبی و قومی در ادارات دولتی به این مشکل رسیدگی کند.
آقای بنت اشاره کرد که جامعه مدنی و مدافعان حقوق بشر با فشارهای زیادی روبه‌رو هستند. آزادی رسانه‌ها به شدت محدود شده است: «ده‌ها خبرنگار مورد حمله قرار گرفته، بازداشت و شکنجه شده‌اند یا مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند و در مواردی هم کشته یا ناپدید شده‌اند».
او افزود که حاکمیت کنونی محدودیت‌هایی به رسانه‌ها وضع کرده که به اضافه هشدار و تهدید و فشار مالی باعث متوقف شدن یا محدودیت فعالیت شمار زیادی از رسانه‌ها شده است.
برخورد خشونت آمیز با تظاهرکنندگان و پیگرد آن‌ها، ناشخص بودن نظام قضایی و غیر فعال شدن نظام عدلی و قضایی دولت قبلی و از بین رفتن نهادهایی مثل پارلمان، سنا و کمیسیون حقوق بشر موارد دیگری بود که گزارشگر ویژه سازمان ملل به آن اشاره و نسبت به آن ابراز نگرانی کرد.
او اما با پیشنهادهایی تاکید کرد که اگر طا-لبان دولت شان را فراگیر کنند، به حقوق بشر احترام بگذارند، هنوز فرصت بهتر ساختن وضعیت دارد.
