گفت‌وگوهای صلح؛ از تندی واشنگتن تا کندی کابل
ترس کابل از چیز دیگری نیز کتمان شده نمی‌تواند و آن بحث حکومت موقت است. به تازه‌گی رییس جمهور کرزی به یک رسانه خارجی از تعویق انتخابات و حکومت موقت سخنانی زده که بدون شک به مذاق ارگ خوش نمی‌خورد.
روند صلح، گفت‌وگوها میان طرف‌های درگیر و سرنوشت سیاسی کشور به سویی روان است که به سختی می‌توان حکم قاطع و تحلیل نهایی در مورد آن صادر کرد. از یک جانب امید و توقع زیادی ایجاد شده و از جانب دیگر در لایه‌های پنهان آن ناامیدی عظیمی موج می‌زند.
تحولات جدیدی در منطقه رخ داده است. ایالات متحده امریکا، چین، روسیه، اتحادیه اروپا، هند و کشورهای همسایه افغانستان؛ همه روی آمدن صلح و انجام گفت‌وگو با گروه طالبان هرچند در سطح منافع تعریف شده خودشان، اجماع دارند.
تحولات منطقه و جهان؛
۱- در چند ماه اخیر تحولات زیادی در منطقه و جهان رخ داده که یا مستقیماً با مسئله صلح در کشور ما ربط داشته یا موازی با آن بوده است.
نشست مسکو با تلاش‌های روسیه برگزار شد. یکی از حاشیه‌های مهم این نشست، حضور هیئت طالبان و عدم حضور حکومت افغانستان در آن بود. در نشست مسکو کشورهای دعوت شده همه بر حل منازعه افغانستان از طریق گفت‌وگو تاکید کردند.
۲- نشست ژنو به میزبانی ملل متحد و حکومت افغانستان برگزار شد. در این نشست کشورهای عضو ناتو و اتحادیه اروپا حضور یافتند و در کنار حساب گیری از حکومت وحدت ملی و نقد کارنامه ۴ ساله آن، به تعهدات خود در قبال افغانستان تاکید کرده و یگانه راه حل منازعه جاری در کشور، گفت‌وگو و مذاکره با مخالفان مسلح دولت خوانده شد. در این نشست حکومت تیم مذاکره کننده خود را اعلام کرد.
۳- اعضای بورد ملی مشورتی صلح اعلام شد. حکومت پس از برگشت از نشست ژنو اعضای بورد ملی مشورتی صلح را اعلام کرد و در آن چهره‌های مطرح جهادی و قومی حضور دارد.
۴- نشست تقریب و حدت اسلامی در تهران برگزار شد. در این همایش اسلامی و بین‌المللی نمایندگان بیش از ۱۰۰ کشور اسلامی حضور داشت و از افغانستان محمد محقق معاون دوم ریاست اجرایی و حامد کرزی رییس جمهور پیشین کشور دعوت شده بودند. حامد کرزی در این نشست و در دیدار با محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران بر داخلی بودن و رهبری مردم افغانستان در روند صلح تاکید کرد. جمهوری اسلامی نیز بر صلح در افغانستان تاکید کرده و از روند صلح به رهبری کابل حمایت قاطع کرد.
۵- نشست سه جانبه وزرای خارجه افغانستان، پاکستان و چین در کابل برگزار شد. در این نشست سه جانبه وزیر خارجه چین بر اعتماد سازی میان افغانستان و پاکستان تاکید کرده و نقش اسلام‌آباد را در روند صلح سرنوشت ساز توصیف کرد. وزیر خارجه پاکستان نیز بر اعتماد سازی میان دو کشور و عدم توسل به ملامت‌گری در عرصه سیاسی تاکید کرد. او گفت که صلح در افغانستان به سود پاکستان است.
۶- سه دور سفرهای زلمی خلیلزاد به منطقه برای گفت‌وگوهای صلح. در این سفرها هرچند برخی کاستی‌های بزرگ دارد، ولی ایالات متحده پس از یک و نیم دهه حاضر شد که با طالبان و کشورهای منطقه در مورد صلح افغانستان گفت‌وگو کند. خلیلزاد در سفرهایش به دو نکته مهم تاکید دارد. یکی توافق عاجل صلح و دیگر رهایی امریکا از مخمصه افغانستان.
۷- فردا قرار است مذاکره میان امریکا و طالبان برگزار شود. این دور مذاکرات که با میانجیگری عمران خان نخست‌وزیر پاکستان آماده شده، قرار است در آن طالبان با نماینده امریکا مذاکره کند. هنوز معلوم نیست که مذاکره در کجا انجام می‌شود
موارد هفتگانه ذکر شده، مستقیماً با روند صلح ارتباط دارد و به نظر می‌رسد که گفت‌وگوهای صلح و نتیجه آن را معجل بسازد. ولی در کنار این برخی مسایل داخلی هم از سوی حکومت و هم از سوی طالبان وجود دارد که گفت‌وگوهای صلح را با خطر مواجه می‌سازد.
طالبان به عنوان یک طرف مصالحه، همواره بر عدم مشروعیت دولت کابل تاکید دارند. آنان طرف خود را امریکا می‌دانند و از شرایط شان برای مصالحه، خروج امریکایی‌ها و تعریف دوباره معادلات سیاسی در کشور است.
در این سو، هرچند دولت برای مذاکره خود را حاضر نشان می‌دهد، ولی گمان می‌رود که تمایلی برای آن ندارد. محمد اشرف غنی باری گفته است که برای برقراری صلح ۵ سال زمان نیاز است. ۵ سال دقیقاً طول دوره ریاست جمهوری در افغانستان است و حکومت با بازی موش و گربه روی روند صلح، می‌خواهد پنج سال دیگر در قدرت باقی بماند.
ترس کابل از چیز دیگری نیز کتمان شده نمی‌تواند و آن بحث حکومت موقت است. به تازه‌گی رییس جمهور کرزی به یک رسانه خارجی از تعویق انتخابات و حکومت موقت سخنانی زده که بدون شک به مذاق ارگ خوش نمی‌خورد. پیش از این هم مسئله تعلیق انتخابات و رفتن به سوی حکومت موقت از سوی خلیلزاد، برخی جریان‌های سیاسی مثل توافق ملی و تغییر و حتا طالبان مطرح شده است. امروز گلبدین حکمتیار نیز ارگ را متهم کرد که همانند انتخابات می‌خواهد با روند صلح نیز بازی کند. پس به رغم ادعای حکومت، هیچ جریان سیاسی داخل دولت بر سر چگونگی مذاکرات صلح با ارگ اجماع ندارد و به قول معروف ریاست جمهوری « از کیسه خلیفه می‌بخشد».
پس با توجه به بازی‌های جاری در منطقه و داخل کشور، به نظر می‌رسد که ارگ تمایلی به مذاکره و مصالحه ندارد و روند صلح دستاویزی است برای رسیدن به قدرت برای پنج سال دیگر.
رییس جمهور غنی به خوبی دریافته که اگر به آنچه از مذاکرات امریکا و طالبان برآید، گردن نهد باید از قدرت کنار برود؛ چیزی که برایش پذیرفتنی نیست.
به باور نویسنده، تلاش‌ها و عجله امریکا برای رسیدن به یک توافق صلح با طالبان و بازی پیچیده ارک با آن، به خطوط موازی می‌ماند که هرگز همدیگر را قطع نکرده و در فضای لایتناهی پیش خواهد رفت. اکنون در چنین وضعیتی، بر دوش احزاب سیاسی، شخصیت‌های ملی و دارای پشتوانه مردمی و نهادهای مستقل مدنی است که جلو بازی موش و گربه ارگ را گرفته و نگذارند که ایالات متحده در لج بازی با آن، به توافقی با طالبان دست یازد که تمام دستاوردهای نظام کنونی را یک شبه ضرب صفر کرده و برسیم به همان نقطه‌ای که در سال ۱۳۸۰ ایستاده بودیم.
تندی واشنگتن ضرب کندی کابل به هیچ وجه به سود نظام، جامعه و آتیه کشور نیست.
شکوهمند – خبرگزاری دید
