هادی موافق: نگاه ایران به افغانستان «عاقلانه و بلکه عاشقانه» است
جمهوری اسلامی ایران اگر به هر کشوری نگاه عاقلانه داشته باشد به افغانستان مظلوم نگاه عاقلانه و بلکه عاشقانه دارد. زیرا ما در طی تاریخ باهم خندیدیم، گریستم و از مجاهدت‌های دو ملت بزرگ، فرهنگ مشترک پدید آمد. اگر ایران را به خانه ای با پنجره‌های متعدد در نظر بگیریم قطعا بزرگترین پنجره آن به سوی افغانستان خواهد بود.
گفت‌وگو از سید مهدی سرباز
جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اسلامی افغانستان دو کشوری هستند که بیشترین اشتراکات را در حوزه‌‌های تاریخی، فرهنگی و زبانی دارند. این روابط ریشه در تاریخ دو ملت دارد. روابط ایران و افغانستان در طول تاریخ بنابر همین ریشه‌های «یگانه»، همواره در اوج و قوت بوده تا آن‌جا که می‌توان مدعی شد روابط این دو ملت نه بر اساس اشتراکات فرهنگی که بر بنیاد « یگان‌گی فرهنگی» است.
زبان و ادبیات یگانه، تاریخ و پیشینه یگانه و افتخارات، از جمله مواردی است که دو ملت را علی‌رغم مرز سیاسی و جغرافیایی همواره در کنار یکدیگر و با هم نگه داشته است.
هرچند جمهوری اسلامی ایران در طول بیش از ۳ دهه بحران در افغانستان، همواره در کنار مردم ما ایستاده و هیچ‌گاه منافع مردم این‌سوی مرز را از آن‌سو جدا تعریف نکرده است. ولی این ایستادگی ملت و دولت جمهوری اسلامی ایران پس از تحولات ۱۱ سپتمبر در کنار ملت و دولت افغانستان بیشتر شده و ابعاد بزرگتری یافته است.
هم‌اکنون، افغانستان بیشترین مهاجر را در جمهوری اسلامی ایران دارد و نزدیک به ۲۰ هزار شهروند افغانستان، در مقاطع مختلف و سطوح تحصیلات عالی در این کشور در حال تحصیل هستند.
جمهوری اسلامی ایران همیشه روی تعاملات فرهنگی و همکاری‌ها در بخش‌های آموزشی و تحصیلی در افغانستان، توجه ویژه داشته و ساخت کتابخانه‌ها، مراکز فرهنگی، بورسیه‌های تحصیلی و همکاری دانشگاهی از جمله این موارد است.
انقلاب اسلامی ایران، بزرگترین و تاثیرگذارترین رویداد تاریخ معاصر این کشور است که در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی تغییرات و تحولات بسیاری را رقم زد.
این انقلاب که در ۲۲ بهمن(دلو) ۱۳۵۷ به رهبری و پیشوایی حضرت آیت‌الله امام سید روح‌الله خمینی، بنیان‌گذار و اولین رهبر نظام جمهوری اسلامی به پیروزی رسید، در بُعد منطقه‌ای توانسته است تاثیرات خاصی روی مبارزات و مجاهدات اسلامی ملت‌های مسلمان و مجاهد بگذارد.
اکنون با فرا رسیدن حماسه «دهه فجر»، ملت بزرگ ایران و نظام اسلامی در آن کشور تاریخی، خبرگزاری دید بر آن شد تا گفت‌وگویی ویژه داشته باشد با جناب آقای هادی موافق رای‌زن فرهنگی سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در بلخ.
دید: انقلاب سال ۱۳۵۷ در ایران چگونه انقلابی بود و چه تاثیری بر کشورهای منطقه داشته است؟
هادی موافق: انقلاب سال ۱۳۵۷ در ایران یک انقلاب فرهنگی بر پایه خواسته‌های دینی و الهی بود این انقلاب توانست پایه‌های قدرت شاهنشاهی را که به عنوان یک قدرت منطقه‌ای بود فرو ریزد.
فرهنگی بودن انقلاب اسلامی ایران مورد تایید بسیاری از تئوریسین های بزرگ دنیا است. چنان‌چه میشل فوکو اندیشمند معاصر فرانسوی در مورد انقلاب ایران می‌گوید: «انقلاب اسلامی ایران با روی‌کرد و بنیان‌های فرهنگی توسط یک قدرت نرم، قدرت سخت‌افزاری حکومت پادشاهی را سرنگون کرد.»
سه ویژگی به عنوان عوامل اصلی پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ به شمار می‌آید: ۱. ایمان به خدای متعال ۲. رهبری خردمندانه حضرت امام (ره) واعتماد وی با آحاد مردم. ۳. وحدت و یک پارچگی همه اقشار مردم از تمامی اقوام. با این حساب اگر قبول کنیم که انقلاب اسلامی در ایران یک انقلاب فرهنگی بوده است و فرهنگ را که مایه اصلی هویت ملت‌هاست نمی‌توان در یک کشور محصور کرد و اصولاً محصور شدنی نیست زیرا؛ فرهنگ قابلیت انتقال از نسلی به نسلی دیگر و از منطقه‌ای به منطقه‌ای دیگر را دارد. مردم ایران از تمام اقشار دست در دست یکدیگر دادند و برای آزادی خود مبارزه کردند. آزادی و آزاداندیشی به عنوان یک فرهنگ قابل انتقال در بین مردم کشورها بوده و قابلیت الگوبرداری را دارد.
دید: ایران و افغانستان از نظر فرهنگی و زبانی جز یک قلمرو به حساب می‌آیند و تنها خط مرز جغرافیایی، امروزه این دو ملت را از یک دیگر جدا کرده است. نگاه ایران به کشوری که دارای اشتراکات فرهنگی و تاریخی فراوانی با آن دارد چگونه است؟
موافق: بله! در عرصه فرهنگی ایران با سایر دولت‌ها، با هیچ کشوری به اندازه افغانستان در حوزه فرهنگی، دینی و تمدنی دارای مشترکات نیست. تاریخ مشترک، مفاخر مشترک، و روشن‌تر از همه زبان و خط مشترک بخشی از جلوه‌های مشترک فرهنگ میان دو کشور است. جمهوری اسلامی ایران اگر به هر کشوری نگاه عاقلانه داشته باشد به افغانستان مظلوم نگاه عاقلانه و بلکه عاشقانه دارد. زیرا ما در طی تاریخ باهم خندیدیم، گریستم و از مجاهدت‌های دو ملت بزرگ، فرهنگ مشترک پدید آمد. اگر ایران را به خانه ای با پنجره‌های متعدد در نظر بگیریم قطعا بزرگترین پنجره آن به سوی افغانستان خواهد بود.
دید: در جریان هستید که دست‌هایی به شدت مشغول آن هستند که فرهنگ، زبان و تاریخ ملت افغانستان و ایران را از یکدیگر جداکنند و یا حداقل جدا بنمایانند. در چنین زمانی چه باید کرد؟
موافق: در چنین زمانی تبیین مباحث فرهنگی بیش از هر زمان دیگر در سه سطح دولت‌ها، نخبگان و عامه مردم ضروری است و می باید از تمامی ظرفیت‌های موجود به نحو احسن استفاده کرد. موضوعات مشترک از قبیل همکاری‌های فرهنگی و رسانه‌ای، هنری، آموزشی و پژوهشی خصوصا در سطح آموزش عالی می تواند دراین مسیر بسیار موثر و تاثیر گذار باشد.
دید: در مورد مطالبی که مطرح شد از جمله همکاری‌های فرهنگی و آموزشی، تا کنون چه فعالیت های مشترکی داشته‌اید؟
موافق: کتابخانه فردوسی مزارشریف یکی از مراکز فعال فرهنگی در ولایت بلخ محسوب می شود که زیر نظر نمایندگی فرهنگی سرکنسولگری جمهوری اسلامی در مزارشریف اداره می شود. این کتابخانه دارای ۲۰۰۰۰ جلد کتاب و بیش از ۲۰۰۰ مشترک فعال که از کتاب ها و فضای کتابخانه به نحو مناسبی استفاده می نمایند.
ما مجالس و فعالیت های فرهنگی مشترکی را با همکاری ریاست اداره فرهنگ و اطلاعات و ریاست معارف بلخ خصوصا نویسندگان و شاعران افغانستان در تالار فردوسی شهر مزارشریف برگزار کرده‌ایم. هم‌چنین در زمینه فعالیت های آموزشی در سطح مکاتب, تنها در سال گذشته ۱۸۰۰۰ جلد کتاب کمک آموزشی با موضوعات مختلف به مکاتب خصوصی و دولتی مزارشریف اهدا شده است. در زمینه تحصیلات عالی نیز این آمادگی وجود دارد که برای همکاری علمی دانشگاه‌های دولتی و خصوصی افغانستان از اساتید دانشگاهی ایران استفاده به عمل آید. که می باید تمهیدات لازم در این خصوص از سوی مقامات مسئول در افغانستان مهیا شود.
دید: سپاس از این که وقت گذاشتید و برای گفت و گو حاضر شدید.
موافق: از شما نیز سپاسگذارم.
