نگاهی به برخی از حملات خونین به مراسم اربعین حسینی در دوره معاصر

با این که مراسم اربعین، یک شعار مذهبی مسلمانان شیعه برای بزرگداشت شهادت سالار جوانان اهل بهشت یعنی امام حسین شمرده می‌شود، با این حال به شیوه‌های گوناگون مورد هجوم قرار گرفته که این حملات برخی از مراسم اربعین را در طول تاریخ به خاک و خون کشیده است.

در فرهنگ عاشورا اربعین به چهلمین روز شهادت امام حسین گفته می‌شود که مصادف با روز بیستم ماه صفر است. اعتبار اربعین امام حسین از گذشته‌های دور میان شیعیان شناخته شده بوده است. در کتاب «مصباح المتهجد» شیخ طوسی که حاصل گزینش دقیق و انتخاب معقول شیخ طوسی از روایات فراوان درباره تقویم مورد نظر شیعه درباره ایام سوگ و شادی و دعا و روزه و عبادت است، آمده است:
روز ۲۰ صفر (یعنی اربعین) زمانی است که حرم امام حسین، یعنی کاروان اسرا از شام به مدینه مراجعت کردند و روزی است که جابر بن عبدالله بن حرام انصاری، صحابی رسول خدا صلی الله علیه و آله از مدینه به کربلا رسید تا به زیارت قبر امام حسین علیه السلام بشتابد و او نخستین کسی است از مردمان که قبر آن حضرت را زیارت کرد.
با این که مراسم اربعین، یک شعار مذهبی مسلمانان شیعه برای بزرگداشت شهادت سالار جوانان اهل بهشت یعنی امام حسین شمرده می‌شود، با این حال به شیوه‌های گوناگون مورد هجوم قرار گرفته که این حملات برخی از مراسم اربعین را در طول تاریخ به خاک و خون کشیده است. نوشتار حاضر گزارش مختصری است از برخی حملات خونین در اربعین حسینی در دورۀ معاصر.
اربعین‌های خونین در عراق معاصر
۱- اربعین‌های خونین ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۷ قمری
از گذشته‌های دور در عراق، روز اربعین صدها هزار زائر به سوی حرم امام حسین می‌آمدند که امروزه تعداد آن‌ها به میلیون‌ها تن هم می‌رسد.
با تسلط بعثی‌ها در زمان احمد حسن البکر از همان ابتدا سیاست سرکوب و خشونت علیه اکثریت مردم عراق یعنی مسلمانان شیعه شدت یافت. از جمله اقدامات خونبار بعثی‌ها منع خشونت آمیز مراسم مذهبی عزاداری شیعیان بود. کاروان های عزاداری که پیاده (به ویژه از نجف) به کربلا حرکت می‌کردند و اغلب علمای دینی نیز در آن‌ها حضور داشتند، چندین نوبت از سوی رژیم بعثی عراق، جلوگیری یا به خاک و خون کشیده شد. از جمله در سال ۱۳۹۷ قمری زائران که برای بهره برداری‌های تبلیغی و سیاسی بر ضد طاغوت عراق، برنامه ریزی های مفصلی کرده بودند، حکومت عراق با شدت و خشونت، راهپیمایان را در طول راه، از آسمان و زمین به گلوله بست. این حادثه، به صورت پیاپی در سال‌های ۱۳۹۰، ۱۳۹۵، ۱۳۹۶ قمری بی‌سابقه بود و نجف آن سال بسیج کننده این نیروی عظیم مردمی بود که از کنار مرقد امیرالمؤمنین به راه افتاد و پس از چهار روز پیاده روی به کربلا رسید. حرکت موکب‌های پیاده و شعارهای طول راه و سخنرانی های متعدد، همه نوعی معارضه با حکومت بعث بود. امواج گستردۀ مردمی با شعار «ابد والله ما ننسی حسینا» (به خدا قسم، هرگز حسین را فراموش نخواهیم کرد) به راه افتاده بود. نیروهای دولتی برای جلوگیری از رسیدن زائران به کربلا، برنامه های مختلفی داشتند و درگیری هایی نیز پیش آمد و به شهادت عده ای از عزاداران انجامید. وقتی هم که به کربلا رسیدند، حوادثی شدیدتر پیش آمد و عده دیگری شهید و جمع بسیاری دستگیر شدند و نهضت اربعین آن سال، در خاطرۀ تاریخ ثبت شد و مبدأ الهام و شور و حال برای سال های بعد گردید. این حادثه در سال ۱۳۵۶ شمسی واقع شد.
۲ – اربعین های خونین ۱۳۸۸ ـ ۱۳۹۲ شمسی در عراق
صدام در دوران حاکمیت بیش از سی سالۀ خود، همه مراسم های عزاداری شیعیان را تعطیل کرد، اما پس از نابودی حکومت صدام، بغض های فروخورده چندین ساله سر باز کرد و انفجاری از حضور شیعیان در حرمین شریفین رخ داد و مراسم پیاده روی و زیارت اربعین به بزرگ ترین و باشکوه ترین تجمع جهانی شیعیان تبدیل گردید.
امروزه اربعین امام حسین بیش از مناسبت های دیگر شاهد حضور فعال مسلمانان از عراق و دیگر کشورهای اسلامی است و تعداد زائران بارگاه ملکوتی امام حسین در سال های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ بین ۱۰ تا ۱۴ میلیون نفر بوده است. آمارهای مراکز مختلف گویای آن است که مراسم زیارت اربعین سال ۲۰۱۳ که با حضور حدود ۲۰ میلیون نفر برگزار شد، بزرگ ترین تجمع بشری در جهان بوده است. همچنین هر سال، خیل عظیمی از پیروان سایر ادیان از جمله مسیحیت نیز به همراه دسته جات و هیئت‌های عزاداری برای شرکت در مراسم اربعین سرور سالار شهیدان وارد کربلا می‌شوند.
۳- تشدید حملات انتحاری تکفیری‌ها در عراق در اربعین حسینی در سال‌های اخیردر سال های اخیر دولت عراق تدابیر امنیتی شدیدی را برای حفظ امنیت مراسم عزاداری اربعین اتخاذ می‌کند و ده هاهزار نیروی پولیس، ارتش و سرویس های امنیتی عراق مسئولیت حفظ امنیت زائران حسینی را برعهده گرفته اند. با وجود تدابیر شدید امنیتی، تروریست‌های تکفیری هر سال اربعین حسینی را در عراق به خاک و خون می‌کشند. برای مثال در سال ۱۳۹۲ «ابوبکر البغدادی» سرکرده گروه‌های تکفیری عراق زائران اربعین حسینی را تهدید به قتل کرد. وی در فایلی صوتی که منتشر شد، گفت: «چند سالی است که حضور شیعیان در اربعین رشد کرده. ما امسال با تمام قوا وارد عمل خواهیم شد و در اربعین امسال، همانند عاشورای ۶۱ هجری، تمامی شیعیان را به خاک و خون می کشیم.
بر اساس همین تهدیدات، اربعین ۱۳۹۲ در شهر شیعه نشین بصره یک تروریست القاعده که یونیفورم پلیس عراق را بر تن داشت، در انفجاری تروریستی بیست تن از زائران حضرت اباعبدالله الحسین را به خاک و خون کشید که در میان آنان زنان و کودکان نیز بودند. در این عملیات تروریستی ده ها تن نیز زخمی شدند. در اربعین همین سال در ادامه حملات تروریستی علیه زائران حضرت سیدالشهداء، بر اثر وقوع سه حمله خونین ۳۶ زائر در جنوب بغداد به شهادت رسیدند و حدود یکصد نفر نیز زخمی شدند. همچنین در جریان حمله مسلحانه در غرب بغداد، پنج نفر از اعضای یک خانواده کشته شدند. تعداد شهدای انفجار تروریستی نیز به ۵۳ نفر رسید. علاوه بر آن، یک تروریست در عملیاتی نزدیک یکی از خیمه های توزیع غذا و آب در میان زائران عازم کربلا، کمربند انفجاری خود را منفجر کرد. وزارت داخله عراق در بیانیه‌ای اعلام کرد بعدازظهر پنج شنبه بر اثر منفجر شدن کمربند انفجاری یک تروریست در میان زائران در منطقه الدوره در جنوب بغداد، ۲۰ نفر به شهادت رسیدند و ۴۰ نفر دیگر نیز زخمی شدند. در جریان یک عملیات تروریستی دیگر در منطقه یوسفیه در ۲۵ کیلومتری جنوب بغداد، هشت نفر از زائران شهید و ۳۲ نفر زخمی شدند. به گفته منابع امنیتی، حمله انتحاری سوم در شهر لطیفیه، در ۴۰ کیلومتری جنوب بغداد، دست کم ۸ شهید و ۱۸ مجروح بر جای گذاشت. بر اثر حمله تروریستی به زائران اربعین در نزدیکی بعقوبه (در ۶۰ کیلومتری شمال شرق بغداد) نیز پنج نفر به شهادت رسیدند. روز سه شنبه نیز به دنبال انفجار دو موتر بمب گذاری شده در نزدیکی محمودیه در جنوب بغداد ۲۴ نفر دیگر شهید شدند.
۴- عزاداران اربعین حسینی، قربانی حملات بیوتروریزم تکفیری‌ها
بیوتروریزم عملی مجرمانه است که در آن تسلیحات بیولوژیکی و شیمیایی علیه شهروندان و غیرنظامیان استفاده می‌شود. عاملان این گونه اعمال مجرمانه عمدتا از میکروارگانیزم‌ها همچون باکتری، ویروس و قارچ یا از سموم ناشی از این میکروارگانیزم ها در تسلیحات و بمب یا اعمال تروریستی خود استفاده می کنند . بیوتروریزم از این جهت بسیار خطرناک است که پس از انجام عمل تروریستی یا تماس با آن، نمی توان به راحتی آن را حذف یا درمان کرد. در سال های اخیر تعداد زیادی از عزاداران شیعه قربانی سلاح های بیولوژیک شده اند. از جمله در ۲۵ رجب ۱۴۲۶ مصادف با شهادت امام موسی کاظم تکفیری‌ها با پخش غذاهای مسموم در اطراف حرم آن حضرت و همزمان انجام انفجارهای متعدد در کاظمین بین صفوف عزاداران، ۱۵۰۰ تن از شیعیان را به شهادت رساندند که در نوع خود بزرگ ترین عملیات بیوتروریستی از راه مسمومیت مواد خوراکی در تاریخ این عملیات ها به شمار می‌رود.
حملات بیوتروریستی علیه عزاداران اربعین حسینی در سال های اخیر در دستور کار گروه های تروریستی قرار گرفت؛ به طوری که «سپهبد عثمان الغانمی» فرمانده فرات میانی ارتش عراق، با اعلام آغاز اجرای طرح گسترده امنیتی برای زیارت اربعین حسینی، از تلاش‌ها برای مسموم کردن آب و غذای زائران خبر داد.
وی تأکید کرد: سازمان‌های تروریستی فهمیده اند که اجرای عملیات به وسیله ماشین های بمب گذاری شده، سخت شده است؛ لذا تصمیم گرفته اند با مسموم کردن آب و غذا به زوار حمله کنند. یک منبع امنیتی عراق هم اعلام کرد که نیروهای امنیتی عراق اندکی پس از توزیع غذاهای مسموم بین زائران در شهر المسیب واقع در شمال حله، سه زن تروریست توزیع کننده این غذاهای آلوده را شناسایی کردند.
۵- شهادت تعدادی از اهل تسنن مدافع عزاداران اربعین
در مراسم اربعین هر سال اهل تسنن نیز در قالب نیروهای بیداری اقدام به تأمین امنیت عزاداران سیدالشهدا در مناطق تحت مأموریت‌شان می کنند؛ ولی در یک اقدام تروریستی دیگر، افراد مسلح با پوشیدن لباس نظامی عراقی، به منزل یکی از عناصر نیروهای سنی مذهب بیداری در منطقه زیدان در شهرستان ابوغریب حمله کرده و وی را به همراه همسر و سه فرزندش کشتند.

به هر تقدیر اربعین حسینی به رغم اقدامات خشونت بار دولت های سرکوب گر و گروه های تکفیری تروریستی هر ساله باشکوه تر می شود و راهپیمایی پیاده به سوی کربلا در ایام اربعین که به گواه آمارهای رسمی رسانه های غیراسلامی بزرگ ترین راهپیمایی کمی و کیفی جهان است، عملا به نماد قدرت و سیاست تبدیل شده است و می تواند به تزلزل و نابودی سیاست های سرکوبگر بینجامد.
نویسنده: محمد رضا زارع خورمیزی
منبع: پایگاه اطلاع رسانی حوزه
این نوشته برای هماهنگ شدن با پالیسی‌های خبرگزاری دید و جامعه افغانستان تلخیص شده است.