آیا حکومت طا-لبان تی‌تی‌پی را از مناطق مرزی افغانستان بیرون می‌کند؟
هرگونه اقدام طا-لبان علیه تحریک طا-لبان پاکستان به جایگاه آن‌ها در جهاد لطمه خواهد زد و به داعش، دشمن سرسخت ایدیولوژیک آن‌ها، فرصت بزرگ تبلیغاتی فراهم خواهد کرد
به تاریخ ۲۲ فبروری یک هیئت عالی‌رتبه پاکستانی شامل خواجه محمد آصف وزیر دفاع و ندیم انجم مدیر کل اطلاعات سازمان اطلاعات (ISI) این کشور از کابل بازدید کردند تا در مورد چالش‌های امنیتی معمول، به‌ویژه در مورد تهدید تحریک طا-لبان پاکستان (تی‌تی‌پی) صحبت کنند. این هیئت با ملا عبدالغنی برادر معاون نخست وزیر افغانستان که سراج الدین حقانی وزیر داخله و ملا محمد یعقوب وزیر دفاع وی را همراهی می‌کردند، دیدار کرد. این نشست در پس‌زمینه افزایش حملات تی‌تی‌پی در پاکستان برگزار شد.
برخلاف گذشته که هیئت‌های نظامی پاکستان به افغانستان سفر می‌کردند، این سفر از سوی هیئت ملکی انجام شد. طرف پاکستانی یک پیام سه‌جانبه را به طرف افغان ارسال کرد. ابتدا، آن‌ها از طا-لبان خواستند تا از راه‌اندازی حمله بهاری تحریک طا-لبان پاکستانی در پاکستان جلوگیری کنند. لازم به ذکر است که تحریک طا-لبان پاکستان در ماه می ۲۰۲۲ حمله بهاری را در پاکستان تحت عنوان البدر آغاز کرد. اما پس از آتش‌بس ماه جون، حمله بهاری شتاب خود را از دست داد.
مقامات پاکستانی اکنون می‌ترسند که تحریک طا-لبان پاکستان حمله بهاری دیگر را اعلام کند و فعالیت شورشی خود را در پاکستان افزایش دهد. در چارچوب شورش‌ها و درگیری‌های نامتقارن در منطقه افغانستان و پاکستان، حمله بهاری نشان دهنده فصل سنتی جنگ است.
دوم، طرف پاکستانی با شواهد انکارناپذیری مبنی بر ادامه حضور فرماندهان و جنگجویان تحریک طا-لبان پاکستان در افغانستان و مشارکت آن‌ها در کارزار شورش جاری در پاکستان به کابل آمد. حکومت موقت طا-لبان رسماً حضور تحریک طا-لبان پاکستان را در خاک افغانستان رد می‌کند و معتقد است که این گروه از پاکستان فعالیت می‌کند و رهبران آن در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ برای شرکت در مذاکرات صلح با دولت پاکستان به افغانستان سفر کردند. با این حال، طرف پاکستانی مدعی است که تحریک طا-لبان پاکستان نه تنها از خاک افغانستان علیه پاکستان استفاده می‌کند، بلکه اتباع افغان را برای فعالیت‌های تروریستی در این کشور نیز جذب می‌کند. برای این منظور، طرف پاکستانی داده‌هایی از جمله محل نگهداری و گزارش‌های DNA هفت بمب‌گذار انتحاری افغانی‌الاصل را که حملاتی را در پاکستان انجام دادند، به اشتراک گذاشت.
در نهایت، تیم پاکستانی خواستار خلع سلاح و جابجایی تحریک طا-لبان پاکستان از مناطق مرزی افغانستان در مجاورت پاکستان شد. در گذشته، پاکستان از مقامات افغانستان درخواست کرده بود تا بر اساس تعهدات طا-لبان طبق توافق‌نامه دوحه که در سال ۲۰۲۰ با ایالات متحده منعقد شد، علیه رهبری تحریک طا-لبان پاکستان اقدام یا استفاده از خاک افغانستان برای تروریزم را متوقف کنند.
پاکستان بارها به حکومت طا-لبان یادآوری کرده است که رعایت توافق‌نامه دوحه آزمایشی برای تعهدات طا-لبان در قبال جامعه بین‌المللی خواهد بود و بر چشم‌انداز به رسمیت شناختن بین‌المللی تأثیر خواهد گذاشت. از قضا، پاکستان از طا-لبان حمایت و بازگشت آنان را به قدرت تسهیل کرد، به این امید که نفوذ هند در افغانستان را تحت کنترول نگه دارد و همکاری آن‌ها را علیه تحریک طا-لبان پاکستان، به‌رغم وابستگی های دیرینه قومی، سیاسی، ایدئولوژیکی و میدان جنگ، به دست آورد.
در کنار سه خواسته فوق، پاکستان به طا-لبان هشدار داده که اگر تی‌تی‌پی مهار نشود، تحت شرایط فوق‌العاده به اقدامات شدید از جمله تعقیب در داخل افغانستان علیه مخفی‌گاه‌های تحریک طا-لبان پاکستان متوسل خواهد شد.
یکی دیگر از جنبه‌های قابل توجه سفر اخیر این بود که برخلاف گذشته که فیض حمید رییس سابق آی‌اس‌آی از روابط خود با سراج‌الدین حقانی برای گفت‌وگو با تحریک طا-لبان پاکستان استفاده می‌کرد، این بار پاکستان در چارچوب دولت با طا-لبان وارد تعامل شد. اکنون پاکستان برای رسیدگی به این موضوع به جای مذاکره با تحریک طا-لبان پاکستان، که دو بار در گذشته شکست خورده است، با حکومت طا-لبان سروکار دارد.
طا-لبان نیز موضوع ورود هواپیماهای بدون سرنشین امریکایی را به خاک افغانستان برای نظارت و شناسایی و نقض حاکمیت افغانستان با استفاده از حریم هوایی پاکستان مطرح کردند. مقامات افغانستان همچنین موضوع بسته شدن مکرر مرزها و اختلال در تجارت را مطرح کرده و تأکید کردند که صرف نظر از چالش‌ها و عوامل تحریک‌کننده متقابل، فعالیت اقتصادی و حرکت فرامرزی مردم باید ادامه یابد. علاوه بر این، در پاسخ به تقاضاهای پاکستان در مورد تحریک طا-لبان پاکستان، طا-لبان طرحی را برای جابجایی آن‌ها از مناطق مرزی افغانستان در مجاورت پاکستان، به شرط پرداخت هزینه‌های مالی، پیشنهاد کرده است.
طرح پیشنهادی طا-لبان همان الگویی است که آن‌ها به چین پیشنهاد کردند و بر اساس آن طا-لبان مایل بودند جنگجویان حزب اسلامی ترکستان (TIP) را از ولایت بدخشان، نزدیک مرز چین، به بخش‌های مرکزی افغانستان منتقل کنند. باید دید پاکستان به پیشنهاد طا-لبان چه پاسخی خواهد داد. لازم به ذکر است که پاکستان از برنامه توجیهی طا-لبان در مورد برنامه شان برای محدود کردن فعالیت تحریک طا-لبان پاکستان در افغانستان راضی نبود.
به گفته آصف، به زودی یک هیئت طا-لبان برای پیگیری سفر ماه فبروری به پاکستان سفر خواهد کرد.
در روزهای آینده، اعلان حمله بهاری توسط تحریک طا-لبان پاکستان، یا عدم آن، شاخص کلیدی موفقیت سفر هیئت پاکستانی به کابل خواهد بود.
طا-لبان نمی‌توانند تحریک طا-لبان پاکستان را از خود دور کنند. هرگونه اقدام طا-لبان علیه تحریک طا-لبان پاکستان به جایگاه آن‌ها در جهاد لطمه خواهد زد و به داعش، دشمن سرسخت ایدیولوژیک آن‌ها، فرصت بزرگ تبلیغاتی فراهم خواهد کرد. علاوه بر این، اگر طا-لبان تحریک طا-لبان پاکستان را از مکان‌های فعلی‌اش بیرون کند، جناح‌های طرفدار این جنبش ممکن در برابر چنین تصمیمی مقاومت کنند. به همین ترتیب، طا-لبان می‌دانند که اگر تحریک طا-لبان پاکستان را فراتر از یک نقطه خاص برانند، گروه‌های آن ممکن به سمت داعش حرکت کنند، چیزی که طا-لبان از عهده آن بر نمی‌آیند.
از این رو، در حالی که طا-لبان گام‌هایی را برای رفع نگرانی‌های پاکستان برمی‌دارند، اما احتمالاً از مذاکرات دیپلماتیک طا-لبان و پاکستان چیز اساسی بیرون نمی‌آید.
